Ποιους ενοχοποιεί η μεγάλη οικονομική κρίση

Της Ζέζας Ζήκου

Μετά τη Wall Street, τα τραπεζικά σκάνδαλα κλονίζουν και το Σίτι του Λονδίνου. Η απληστία των τραπεζιτών και οι άπραγοι πολιτικοί στη Βρετανία για να προστατεύσουν το Σίτι, άφησαν την πειρατική πρακτική της Βarclays, που χειραγωγούσε το διατραπεζικό επιτόκιο Libor, να σπείρει θύελλες. Πρέπει, επιτέλους, να περιοριστεί η «ασυδοσία» των τραπεζιτών, δήλωσε στην «Κ» ο σοφός οικονομολόγος /τραπεζίτης Μίνως Ζομπανάκης, ο οποίος ήταν ο ίδιος που δημιούργησε το 1969 στο Λονδίνο το επιτόκιο Libor (London interbank offered rate).

Ενας Ελληνας που έχει ήδη περιβληθεί με τον «μύθο» των μεγάλων, και δικαίως, καθώς έχει διασώσει οικονομίες από την κατάρρευση (όπως του Μεξικού) και είναι ο δημιουργός της πολύτιμης «Euroloan Market».Το 1969 πήγε στο Λονδίνο για να δημιουργήσει μια νέα τράπεζα, προκειμένου να θέσει σε εφαρμογή την ιδέα που είχε για τα κοινοπρακτικά δάνεια. Τότε δημιούργησε το επιτόκιο Libor και έθεσε τις βάσεις για τη σύγχρονη μορφή δανεισμού απελευθερώνοντας τη διακίνηση των κεφαλαίων. Το 1970 κινούσε το 40% των κρατικών δανείων του κόσμου. Απέδειξε στη διεθνή αγορά ότι μπορούσε να βρει χρήματα και να αποφύγουν χώρες με έλλειμμα την πειθαρχία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Το Libor είναι το επιτόκιο με το οποίο οι τράπεζες δανείζουν στη διατραπεζική η μία την άλλη και επιπλέον έχει καθιερωθεί ως το επιτόκιο αναφοράς. Οποιος δανείζεται (καταναλωτικά, στεγαστικά, υποθήκες κ.λπ.) επηρεάζεται απ’ αυτό το επιτόκιο. Το Libor αποτελεί τον βασικό παράγοντα της τιμολόγησης τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε δάνεια, ομόλογα κ.λπ. Μια πρόσφατη μελέτη αποκάλυψε πως σχεδόν το 60% των κυμαινόμενων επιτοκίων στα στεγαστικά, και το 100% των υπολοίπων, βασίζονται στο Libor. Μεταξύ 2005-2009, και κυρίως στη διάρκεια της κρίσης του 2007-2009, η Barclays υπέβαλε ψευδή στοιχεία στην επιτροπή του Libor. Με αυτό τον τρόπο σημειώνονταν κέρδη. Είχε στηθεί ένα τραπεζικό καρτέλ υπό τις ευλογίες της Βarclays που χειραγωγούσε το Libor από το 2005 και μετά. Το σκάνδαλο απεκάλυψαν οι αρχές των ΗΠΑ και η Barclays συμβιβάστηκε με πρόστιμο 450 εκατ. δολαρίων. Οι αρχές σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Ιαπωνία έχουν θέσει στο στόχαστρο τις μεγαλύτερες τράπεζες που θεωρούνται ύποπτες για τη χειραγώγηση του Libor, όπως η Citigroup, η HSBC, η UBS, η Deutsche Bank και η Royal Bank of Scotland.

Ο διάσημος αναλυτής Simon Nixon έγραψε στη Wall Street Journal πως όταν αποκαλυφθούν όλες οι λεπτομέρειες του σκανδάλου, θα προκληθεί παρόμοιος τραπεζικός σεισμός με αυτόν που προκάλεσε η χρεοκοπία της Lehmnan. Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου 2008, η κυβέρνηση Μπους άφησε την ιστορική Lehman Brothers, την 4η μεγαλύτερη επενδυτική τράπεζα της Wall Street, να χρεοκοπήσει. Ηταν η μεγαλύτερη χρεοκοπία στην οικονομική ιστορία των ΗΠΑ. Ηταν η μέρα που σταμάτησε το καπιταλιστικό σύστημα να λειτουργεί. Καθώς το τραπεζικό σύστημα βρέθηκε σε κατάσταση όπου θα έπρεπε να κηρύξουν πτώχευση όλες, σχεδόν, οι τράπεζες. Και για να αποφευχθούν οι κατά συρροήν χρεοκοπίες θα έπρεπε να γίνουν μαζικές ανακεφαλαιοποιήσεις, δηλαδή να ενισχυθούν με δημόσιο χρήμα οι τράπεζες.

Δεν ήταν η πρώτη φορά που μια μεγάλη οικονομική κρίση ενοχοποίησε τους άρχοντες του παγκόσμιου χρήματος. Η Μεγάλη Υφεση (1929-33) έφερε στην εξουσία τον Φραγκλίνο Ρούζβελτ, ο οποίος έλαβε δραστικά μέτρα ελέγχου των τραπεζών και χαλιναγώγησης της Wall Street, στο πλαίσιο του περίφημου «Νέου Κοινωνικού Συμβολαίου» (New Deal). O Ρούζβελτ έκανε εχθρό του τη Wall Street, επειδή χρησιμοποίησε τη δημοτικότητά του για να προωθήσει σειρά ριζικών μεταρρυθμίσεων στο ρυθμιστικό πλαίσιο, αλλάζοντας πλήρως τους κανόνες του χρηματοπιστωτικού συστήματος. O Μπαράκ Ομπάμα προσπάθησε να τα βάλει με τους τραπεζοδεινόσαυρους της Wall Street. Να θυμίσω πως ένα τζούρμο από αδίστακτα έξυπνους Αμερικανούς τραπεζίτες τιτλοποίησαν τα τοξικά ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια της subprime αγοράς και τα πούλησαν όχι μόνο στους Αμερικανούς επενδυτές αλλά και σε πολλούς θεσμικούς επενδυτές ανά τον κόσμο. Ομως, αυτό δεν ήταν το τέλος της ιστορίας. Ανακάτωσαν τους τίτλους αυτούς χαμηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης με άλλους τίτλους υψηλής ποιότητας εκδίδοντας ελκυστικά πακέτα σύνθετων δομημένων ομολόγων (όπως τα CDOs) και τα πούλησαν διεθνώς. Σύντομα ο πυρετός τιτλοποιήσεων στεγαστικών δανείων με ευφάνταστα απατηλά σύνθετα χρηματοοικονομικά προϊόντα, πήρε εκρηκτικές διαστάσεις.

Φυσικά είναι αφελείς όσοι πιστεύουν ότι ο πόλεμος κατά της πανίσχυρης και «διεφθαρμένης» τραπεζικής ελίτ και όσων κινούνται στη σκοτεινή πλευρά του τραπεζικού συστήματος δεν έχει παγίδες.

Ο αυστηρός διαχωρισμός μεταξύ των εμπορικών και των (ακραία κερδοσκοπικών) επενδυτικών τραπεζών, δηλαδή των προτάσεων του Πολ Βόλκερ, πρώην προέδρου της Fed, προκάλεσε λυσσαλέες αντιδράσεις και ο Ομπάμα υπαναχώρησε. Οι προτάσεις Βόλκερ διαπνέονται από το πνεύμα της νομοθεσίας «Glass-Steagall» που υπέγραψε ο Ρούζβελτ για τον διαχωρισμό των επενδυτικών από τις εμπορικές τράπεζες και ίσχυσε επί 70 περίπου χρόνια για να καταργηθεί το 1999 επί προεδρίας Μπιλ Κλίντον! Να επισημανθεί ότι τις προτάσεις αυτές ο Βόλκερ τις επεξεργάστηκε με τον Μίνωα Ζομπανάκη.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση