Μεσανατολικές αντιφάσεις της Αθήνας

• Του Κώστα Ράπτη

Στη λάθος μεριά της Ιστορίας κινδυνεύει να βρεθεί η ελληνική διπλωματία, όπως αποδεικνύεται από το κύμα αλλαγών που σαρώνει τη Μέση Ανατολή. Τα φιλοδυτικά καταπιεστικά αραβικά καθεστώτα που αποτελούσαν τη σταθερά της περιοχής κλυδωνίζονται, από ένα αντίπαλο δέος που δείχνει να έρχεται από το πουθενά, υπερκερνώντας τους ισλαμιστές «συνήθεις υπόπτους». Οι δυνάμεις της Δύσης αιφνιδιάζονται απόλυτα, αντιμετωπίζουν τις εξελίξεις με αμφιθυμία, επιχειρούν να τις επηρεάσουν, χωρίς έως τώρα εγγυημένη επιτυχία.
Η νεκροζώντανη ειρηνευτική διαδικασία για το Μεσανατολικό (στην οποία εξέφρασε τη φιλοδοξία να εμπλακεί και η χώρα μας επικαλούμενη το πάλαι ποτέ πολιτικό της κεφάλαιο στον αραβικό κόσμο) απαξιώνεται οριστικά, μετά τη διαρροή των λεγόμενων Palestine Papers στο δίκτυο Al Jazeeera. Στο Λίβανο παίρνει την εξουσία μια νέα συμμαχία της Χεζμπολλάχ με κόμματα των Χριστιανών και των Δρούζων. Και το Ισραήλ (που στο εσωτερικό του συσπειρώνεται πολιτικά και κοινωνικά σε όλο και πιο αντιφιλελεύθερη κατεύθυνση) έρχεται αντιμέτωπο με ενδεχόμενα που οι αναλυτές περιγράφουν ως τον «χειρότερο στρατηγικό εφιάλτη» του εβραϊκού κράτους.

Και όμως: σε αυτό το τοπίο αναβαθμίζεται διαρκώς το (επευλογούμενο από τη Ουάσιγκτον) φλερτ Αθήνας-Λευκωσίας-Τελ Αβίβ, που κινητοποιήθηκε μάλλον σπασμωδικά τους τελευταίους μήνες μετά την τουρκο-ισραηλινή ρήξη μετά την επίθεση στο πλοίο «Mavi Marmara».

Ήδη κατά το πρόσφατο του ταξίδι στο Ισραήλ (το τελευταίο από μιαν ασυνήθους πυκνότητας σειρά επαφών) ο υπουργός Επικρατείας Χάρης Παμπούκης δέχθηκε πρόταση συμμετοχής της χώρας μας στην μεταφορά του προς εξόρυξη φυσικού αερίου του υπεράκτιου κοιτάσματος «Λεβιάθαν» προς την Ευρώπη.

Η συνεργασία γίνεται και στρατωτική, καθώς, όπως προέκυψε από τις συνομιλίες που είχε την περασμένη εβδομάδα στην Αθήνα ο αρχηγός του Ναυτικού του Ισραήλ, αντιναύαρχος Ελιέζερ Μαρούν, η τακτική αμερικανο-ισραηλινή ναυτική άσκηση “Noble Dina” στην Ανατολική Μεσόγειο πρόκειται φέτος να μετατραπεί σε τριμερή έπειτα από πρόσκληση του Τελ Αβίβ προς τη χώρα μας. Η άσκηση που προγραμματίζεται για το διάστημα από 4 έως 14 Απριλίου, προβλέπει τη συμμετοχή πλοίων επιφανείας, υποβρυχίων και εναέριων μέσων και σχεδιάζεται να ξεκινήσει από τη Σούδα.

Επιπλέον, σε μια ασυνήθη κίνηση υψηλού συμβολισμού η Σύνοδος των Προέδρων των 52 Μειζόνων Αμερικανο-Εβραϊκών Οργανώσεων (Conference or Presidents of Μajor AmericaJewish Organizations), θα πραγματοποιήσει, καθ’ οδόν προς το Ισραήλ, πενθήμερη επίσκεψη στην Θεσσαλονίκη και την Αθήνα από τις 8 Φεβρουαρίου, κατόπιν προσκλήσεως του Πρωθυπουργού – σε μια συγκυρία κατά την οποία η εμφάνιση νέων οργανώσεων όπως η J Street καταδεικνύει τον βαθύ διχασμό του εβραϊκού στοιχείου των ΗΠΑ και την διάθεση μεγάλου μέρους του να αποστασιοποιηθεί από την «αυτονόητη» ταύτιση με την ισραηλινή Δεξιά.

Ωστόσο, τα ανοίγματα της ελληνικής πλευράς κινδυνεύουν, για λόγους πέρα από τον έλεγχό της, να μετατραπούν σε «αλληλοαποκλειόμενες τριγωνικές σχέσεις» και η Αθήνα να περιορισθεί στο ρόλο του «πεζικάριου» μιας όλο και πιο αμήχανης Δύσης απέναντι σε μια περιοχή του κόσμου που κοινωνικά βράζει και πολιτικά αναδιατάσσεται, αναζητώντας τη χαμένη της αυτοπεποίθηση.

Σημειωτέον ότι στην ίδια περιοχή αναδεικνύονται με ολοένα και μεγαλύτερη φιλοδοξία και αυτονομία κινήσεων περιφερειακοί παίκτες όπως η Τουρκία και το Κατάρ, με τους οποίους η Ελλάδα επίσης επιζητεί να αναβαθμίσει τις σχέσεις της, ωστόσο κινούνται ωστόσο σε τροχιά ανταγωνιστική προς με τις επιδιώξεις του αμερικανο-ισραηλινού άξονα.

Το πώς συμβιβάζεται, αν συμβιβάζεται, η ελληνο-ισραηλινή σύμπραξη με την ηχηρά διατυπωμένη επιδίωξη της κυβέρνησης Παπανδρέου για εξομάλυνση των ελληνο-τουρκικών είναι ένα ερώτημα. Όπως είναι ανοικτό ερώτημα το ποιο ηθικοπολιτικό πλεονέκτημα εξασφαλίζουν Αθήνα και Λευκωσία, όταν την ίδια στιγμή που ομνύουν για την υπεράσπιση στων θέσεών τους στο Διεθνές Δίκαιο, μετατρέπονται σε τμήμα των σχεδιασμών του ισραηλινού κράτους, το οποίο παγίως επιφυλάσσει στον εαυτό του την λογική της «εξαίρεσης».

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση