Το σχέδιο εξαφάνισης των Ρωμιών της Πόλης

Τουρκική εφημερίδα που στον υπότιτλό της ανακοινώνει την κήρυξη στρατιωτικού νόμου. Στην εικόνα φαίνονται τα κουρέλια από τα υφάσματα των ελληνικών καταστημάτων δεξιά και αριστερά στη λεωφόρο του Πέρα

• Του Συμεών Σολταρίδη

Τα Σεπτεμβριανά γεγονότα, τα οποία οργανώθηκαν από το πολιτικό και στρατιωτικό παρακράτος της Τουρκίας σαν σήμερα πριν από 55 χρόνια, δεν είχαν αιτία τους το Κυπριακό, αλλά οικονομικοπολιτικούς λόγους.
Οικονομικούς, επειδή έπρεπε η Αγκυρα να εγκαθιδρύσει και να ενισχύσει οικονομικά στην Πόλη όλους όσοι είχαν εγκατασταθεί σε αυτήν από τη δεκαετία του 1950, και πολιτικούς, επειδή ήθελε να εφαρμόσει πλήρως την πολιτική «ομογενοποίησης ή τουρκοποίησης» της χώρας.
Βέβαια και τους δύο όρους, «πολιτικούς» και «οικονομικούς», τους συνέδεσε, με αποτέλεσμα ο σχεδιασμός που έγινε να αποδώσει στο έπακρον. Ο σχεδιασμός αυτός της τουρκοποίησης της χώρας και ο διαχωρισμός των πολιτών σε «καθαρόαιμους φυλετικά Τούρκους» και σε «μιάσματα» για τους μειονοτικούς, είχε ξεκινήσει από την εποχή του δεύτερου προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας, Ισμέτ Ινονού, ο οποίος είναι και ο εμπνευστής τού όλου σχεδίου εξολόθρευσης των μειονοτήτων, ιδιαίτερα της ελληνικής.
Ετσι ξεκίνησε το σχέδιο, που σκοπό του είχε την εθνική εκκαθάριση των μειονοτήτων και τη δημιουργία ενός εθνοτικά αμιγούς τουρκικού κράτους.
Στόχος του, η ομογενοποίηση της Τουρκίας και όλων όσων ζούσαν σε αυτήν. Η έκθεση που είχε γραφεί το 1944 από τις αρμόδιες αρχές της Τουρκίας δήλωνε ευθαρσώς ότι «οι πολίτες της Τουρκικής Δημοκρατίας δεν είναι ισότιμοι και δεν πρέπει να τυγχάνουν ισονομίας».
Ο φόβος λοιπόν των Ρωμιών οδηγεί πλέον τον Ινονού και το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, του οποίου ηγείται, αλλά κυρίως στη μετά Ινονού εποχή να δραστηριοποιηθεί με παρακρατικές μεθόδους, κάτι το οποίο καταγγέλθηκε και πρόσφατα από τις αρχές ασφαλείας στο πλαίσιο της παρακρατικής οργάνωσης «Εργκενεκόν» και «Καφάσι» και να κινηθεί κατά των Ρωμιών.
Για τον σκοπό αυτό οργάνωσε τα Σεπτεμβριανά γεγονότα της 6ης-7ης Σεπτεμβρίου 1955 για να εκφοβίσει τους Ρωμιούς και να τους τρέψει σε φυγή εκτός Τουρκίας, την οποία όμως φυγή δεν κατάφερε να επιφέρει.
Κατάφερε όμως την οικονομική καταστροφή των Ρωμιών, την οικονομική συρρίκνωσή τους. Ιδιαίτερα δε με τα μέτρα που θέσπισε, υποχρέωσε τους Ρωμιούς ή να πουλήσουν ή να συνεταιριστούν με εθνοτικά Τούρκους, οπότε και το τουρκικό κράτος -αν και δεν αποκόμισε οφέλη από τα Σεπτεμβριανά γεγονότα ως προς τη φυγή των Ρωμιών- κέρδισε στην οικονομική αφαίμαξη των ελληνικών περιουσιών και στην «τακτοποίηση» των «καθαρόαιμων Τούρκων» αφού τους μετέτρεψε σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα σε οικονομικά εύρωστους αστούς.
Πάντοτε λοιπόν το παρακράτος της Τουρκίας είχε σχέδια για υλοποίηση με σκοπό την εθνο-οικονομική ομογενοποίηση των πολιτών της. Για τον λόγο αυτό, ορθώς ο πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν χαρακτήρισε την εφαρμοζόμενη κατά το παρελθόν πολιτική κατά των μειονοτήτων «φασιστική» ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων.
Επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε είναι ένα παλιό δημοσίευμα του Εργκούν Μπαμπάχαν, στην εφημερίδα «Σαμπάχ», ο οποίος μεταξύ άλλων επισημαίνει: «Στο πλαίσιο σήμερα της αντίληψης περί του διεθνούς δικαίου, οι διοικούντες την εποχή εκείνη θα έπρεπε να δικαστούν στο Διεθνές Δικαστήριο. Δικάστηκαν βέβαια αλλά μάλλον όχι οι ηθικοί αυτουργοί, αλλά μόνο οι κυβερνώντες. Γιατί εάν δικάζονταν πράγματι όλοι αυτοί που συνετέλεσαν στην καταστροφή του Ελληνισμού της Πόλης, ίσως δεν θα προέβαιναν και σε άλλα "εγκλήματα" κατά του τουρκικού λαού, ο οποίος θα βρισκόταν σε πλεονεκτικότερη και δημοκρατικότερη θέση από ό,τι βρίσκεται σήμερα».
Σήμερα, έπειτα από αρκετές δεκαετίες, η κυβέρνηση Ερντογάν θέλει με το δημοψήφισμα της 12ης Σεπτεμβρίου να αλλάξει τον ιστορικό ρου της γείτονος και τον τρόπο του σκέπτεσθαι κάποιων που μονοπωλούν τον «πατριωτισμό» κινδυνολογώντας κατά των μειονοτήτων. Πράγματι το δημοψήφισμα είναι σοβαρό εγχείρημα. Αν πετύχει, θα υπάρξει μια ιστορική αλλαγή στην Τουρκία. Θα αλλάξει ο τρόπος αντιμετώπισης των πολιτών και των μειονοτήτων από το κράτος. Θα πάψουν σε κάθε ευκαιρία να στοχοποιούν τις μειονότητες και θα αποδοθούν τα ατομικά και μειονοτικά δικαιώματά τους. Θα επιλυθούν τα χρονίζοντα προβλήματα των μειονοτήτων και θα πάψει πλέον η πολιτική της ομογενοποίησης ή τουρκοποίησης της Τουρκίας, η οποία πολιτική τόσα δεινά επέφερε στις μειονότητες και ιδιαίτερα στους Ρωμιούς.

Μαρτυρία: ο γείτονας μας έσωσε σωματικά, γιατί οικονομικά...
- Γιώργο, Πέτρο, μάθατε τίποτε;
- Οχι. Γιατί;
- Κάτι προετοιμάζουν οι Τούρκοι σε βάρος μας.
Η συνομιλία μέσα στο καράβι της γραμμής στον Βόσπορο, όπου οι Ρωμιοί, οι Αρμένιοι και οι Εβραίοι μετακινούνταν με τα βαπόρια πρωί και βράδυ για να μεταβαίνουν στις δουλειές τους.
Υποψιασμένες οι μειονότητες ότι κάτι θα συνέβαινε. Περισσότερο όμως οι Ρωμιοί, αφού γνώριζαν ότι «και πάλι στο κεφάλι τους θα έσπαζε το καρπούζι».
Δεν πέρασαν μερικές ώρες που συνομιλούσαν χαμηλόφωνα και τα πλήθη άρχισαν να συγκεντρώνονται σε γνωστά μέρη των συνοικιών, όπου τους είχαν υποδείξει.
Ετσι άρχισαν τα Σεπτεμβριανά το 1955 στην Πόλη. Τα φορτηγά έφερναν άγνωστους προς την Πόλη Τούρκους τους οποίους «υποδέχονταν» οι γηγενείς «εθνικά υπερήφανοι Τούρκοι» και τους υποδείκνυαν τα σπίτια, τα καταστήματα και τις εκκλησίες των Ρωμιών. Αρχισαν τα γεγονότα. Καταστροφές, βιασμοί και αρπαγές. Και οι Ρωμιοί κρυμμένοι στα υπόγεια των σπιτιών ή επάνω στα μπαλκόνια οι γυναίκες, έτοιμες να πέσουν για να μην τις βιάσουν.
Κάποια στιγμή ακούστηκε η φωνή κάποιου: «Μανόλη, δεν βγαίνεις έξω;».
Φώναζαν τον παππού μου να βγει για να τον χτυπήσουν. Φυσικά και δεν βγήκε. Τι θα έκαμνε, τον ήρωα; Είδαν και απόειδαν, οπότε και πετάνε δυο πέτρες στα παράθυρα και σπάνουν τα τζάμια.
Τότε εμφανίστηκε στη γωνία του σπιτιού ο γιος του Αμπντουλλάχ, του γείτονά μας, παλαιστής στο επάγγελμα, ο οποίος κρατώντας μια τουρκική σημαία τούς είπε να απομακρυνθούν «μια και επιτέλεσαν το εθνικό τους έργο». Απλά ας είναι καλά ο άνθρωπος, μας είχε σώσει. Μας είχε σώσει «σωματικά». Γιατί οικονομικά είχαμε καταστραφεί, σε βαθμό που ο πατέρας μου να πληρώνει τα σπασμένα μέχρι το 1965.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση