Τρία ισχυρά χαρτιά της ΕΕ για να "στριμώξει" τη Ρωσία

Του Michael Emerson

Τι θα μπορούσε να κάνει η ΕΕ απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα έναντι της Ουκρανίας, πέρα από το να επιβεβαιώσει τις "πέντε κατευθυντήριες αρχές” της για τις σχέσεις με τη Ρωσία; Θα πρέπει να παίξει με αυτά που ξέρει, και να αποφύγει τις κυρώσεις που δεν έχουν καμία επίδραση (ή έχουν αντίθετη) στη Ρωσία. Θα πρέπει να ενεργήσει στη βάση της σημερινής πραγματικότητας, και να αποφύγει τη σπέκουλα για το τι να κάνει σε υποθετικές συνθήκες. Αυτό μπορεί να δικαιολογήσει τη σημαντική λήψη δράσης σε τρεις τομείς, όπου η ΕΕ έχει ισχυρές δυνατότητες:

1. Στο ενεργειακό μέτωπο: όπως υποστήριξε προσφάτως ο Daniel Gros, με μια σοβαρή προσπάθεια διαφοροποίησης, η ΕΕ θα μπορούσε να επιβιώσει χωρίς ρωσικό αέριο, κάτι που θα έπληττε τα οικονομικά της Ρωσίας. Οι δυνατότητες λήψης και διανομής του αερίου υπάρχουν και θα μπορούσαν να ληφθούν περαιτέρω μέτρα για τη μείωση των ρίσκων ενεργειακής ασφάλειας, ό΄πως η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Αποθεματικού Συμπληρωματικού Στρατηγικού Αερίου (ESSGR). Επίσης, μεταξύ των ευκαιριών για τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού με αέριο, είναι και τα νέα κοιτάσματα στην Ανατολική Μεσόγειο για παράδειγμα, καθώς και η αύξηση των δυνατοτήτων εφοδιασμού LNG. Στο γνωστό ζήτημα του Nord Stream 2, η νομική αρμοδιότητα να σταματήσει ή όχι βρίσκεται στα χέρια του Βερολίνου. Ωστόσο, η έκταση των επιθετικών απειλών της Ρωσίας προς την Ουκρανία, φτάνει τώρα σε κρίσιμο σημείο. Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα άλλα κράτη-μέλη θα πρέπει να καλέσουν τη Γερμανία να κάνει αυτό το βήμα, και έτσι να επιβάλλουν ήδη κόστος στη Ρωσία για την πολεμική συμπεριφορά της.

2. Στήριξη στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση της Ουκρανίας. Ο Zelensky ζητά το απόλυτο. Δηλαδή ένταξη στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ. Και τα δυο είναι εκτός εμβέλειας, αλλά η ΕΕ από την πλευρά της θα μπορούσε να κάνει σημαντικά βήματα για την προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης της Ουκρανίας και να ενισχύσει την ανθεκτικότητά της έναντι των ρωσικών απειλών. Η Ουκρανία θέλει ισχυρότερη πολιτική και οικονομική στήριξη για την ευρωπαϊκή της ολοκλήρωση. Δεδομένου του βάθους και της έκτασης της Συμφωνίας Σύνδεσης της Ουκρανίας και της Βαθιάς και Συνολικής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών με την ΕΕ, υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους θα μπορούσε να γίνει αυτό, βασιζόμενο στις υφιστάμενες θεσμικές και ρυθμιστικές δομές. Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ επί του παρόντος τείνουν μόνο προς την ενίσχυση αυτής της σχέσης, υπό την προϋπόθεση ότι η Ουκρανία θα κάνει περισσότερα για το κράτος δικαίου και τις προσπάθειες καταπολέμησης της διαφθοράς. Ωστόσο κυκλοφορούν ιδέες που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία μιας πιο φιλόδοξης -αν και πάλι υπό όρους- ατζέντας για οικονομική και προοδευτική θεσμική ολοκλήρωση με την ΕΕ. Αντί η ΕΕ να προσκολλάται στην αρνητική θέση της άρνησης των "προοπτικών ένταξης”, αυτές είναι θετικές ιδέες για την προοδευτική ενοποίηση, που και πάλι αποφεύγει το ρίσκο της πρόωρης διεύρυνσης της ΕΕ, ακολουθώντας το τρέχον μοντέλο.

3. Εμβόλια για την Ουκρανία. Μια πιο άμεση δράση, ως απάντηση στην άλλη επείγουσα προτεραιότητα της Ουκρανίας, θα ήταν να δοθούν επαρκείς προμήθειες εμβολίων για να σταματήσει η πανδημία και να βοηθήσουν την ουκρανική οικονομία να ανακάμψει ταχύτατα. Η Ουκρανία κατόρθωσε να εξασφαλίσει μικρές μόνο προμήθειες εμβολίων, απορρίπτοντας τη χρήση του ρωσικού Sputnik V, και έχει μέχρι στιγμής εμβολιάσει μόλις το 1% του πληθυσμού με την πρώτη δόση, σε σχέση με το 17% που ισχύει στην ΕΕ, όπου ο μαζικός εμβολιασμός προχωράει τώρα σταθερά. Η εε δηλώνει ότι είναι σε καλό δρόμο προκειμένου να πετύχει τον στόχο του εμβολιασμού του 70% του πληθυσμού της το καλοκαίρι. Ένας λόγος για το ότι στην Ουκρανία φθάνει ένας πολύ περιορισμένος αριθμός εμβολίων, είναι ότι η ΕΕ έχει δεσμεύσει με συμβάσεις, μαζικές προμήθειες εμβολίων, που υπερβαίνουν τις ανάγκες της (4,6 δισ. Δόσεις). Με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο να κάνουν το ίδιο, αυτό καθιστά τις δυνατότητες εφοδιασμού απρόσιτες για πιο αδύναμους οικονομικά αγοραστές εμβολίων. Δεδομένων των τεράστιων παραγγελιών της, η ΕΕ θα μπορούσε να προμηθεύσει με 100 εκατ. Δόσεις (κάτω από το 2% του συνόλου) στους στενούς Ευρωπαίους γείτονες της στα Δυτικά Βαλκάνια και στα κράτη της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, όπου οι εδαφικές συνδέσεις δημιουργούν μια ειδική κατηγορία ρίσκου μόλυνσης. Αυτό θα μπορούσε να ξεκινήσει ήδη με μικρές ποσότητες χρησιμοποιώντας αποθέματα της astraZeneca, και να αναπτυχθεί γρήγορα όταν αρχίσουν να ρέουν κανονικά οι παραγγελίες. Η Ουκρανία θα μπορούσε να περιμένει να λάβει περίπου το μισό από το σύνολο, επιτρέποντας τον αποτελεσματικό εμβολιασμό του μισού πληθυσμού της περίπου.

© Copyright CEPS. Η μετάφραση του κειμένου έγινε από το Capital.gr. Η δημοσίευση της ελληνικής μετάφρασης δεν αποτελεί προϊόν επίσημης συνεργασίας

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση