Το τρίγωνο ΗΠΑ, Τουρκία και Ρωσία

Εάν ο Πούτιν και ο Σαλμάν είναι «φονιάδες», ο νεοσουλτάνος Ερντογάν τι είναι;

Όταν ο Αμερικανός ηγέτης έφτασε στο σημείο να αποκαλέσει «φονιά» τον Ρώσο ομόλογό του, προειδοποιώντας τον ότι ««θα πληρώσει βαρύ τίμημα» και όταν στη συνέχεια η εκπρόσωπός του δήλωσε ξεκάθαρα ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν έχει μετανιώσει καθόλου γι’ αυτά που είπε, εύλογα προκύπτει το ερώτημα: τι θα ακολουθήσει;

Μια τέτοια κατηγορία δεν μπορεί να εκστομίστηκε αυθόρμητα, ειδικά από έναν πρόεδρο ο οποίος διετέλεσε για οκτώ χρόνια αντιπρόεδρος της χώρας και έχοντας σχεδόν πενήντα χρόνια εμπειρίας σε θέματα εξωτερικής πολιτικής.

Επομένως, θα εντάσσεται στο πλαίσιο μιας νέας στρατηγικής από μέρους της Ουάσιγκτον, που, αναπόφευκτα δεν αφορά μόνο τις αμερικανορωσικές σχέσεις, αλλά θα επηρεάσει και θα παρασύρει άλλα κράτη και άλλες περιοχές. 

Δεν αποκλείεται αυτή η ασυνήθιστη επίθεση να στοχεύει, κατά κύριο λόγο, στη διαμόρφωση δυο στρατοπέδων και με βασική επιδίωξη τη συντονισμένη αντιμετώπιση της ρωσικής παρεμβατικότητας και επιρροής σε πολλά μέρη, καθώς και τις επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, αλλά και της κατάργησης του κράτους δικαίου στη Ρωσία.

Την ίδια στιγμή, οι βαριές αυτές κουβέντες του Μπάιντεν για τον Πούτιν φαίνεται ότι αποτελούν και «προειδοποιητικό μήνυμα» προς άλλους αυταρχικούς ηγέτες και καθεστώτα που χρησιμοποιούν πανομοιότυπες πρακτικές. Επίσης, μπορεί να εκληφθεί και ως ένα μήνυμα προς ηγεσίες ευρωπαϊκών και αραβικών συμμαχικών χωρών των ΗΠΑ, που, έχουν προχωρήσει ή σκοπεύουν να προχωρήσουν σε συμφωνίες με τη Μόσχα για μεγάλα ζητήματα που αφορούν είτε αγορές στρατιωτικού εξοπλισμού είτε κατασκευές αγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου.

Στη διεθνή σκηνή όμως και με βάση την ιστορική εμπειρία, πολλές φορές συνηθίζεται να χρησιμοποιείται σκληρή φρασεολογία για να διαμηνυθεί στον αντίπαλο ότι «ξέρουμε πολύ καλά ποιος είσαι και τι κάνεις», εν όψει μάλιστα και της ορατής πιθανότητας να επιδιωχθούν συζητήσεις και συμφωνίες για νέα περιφερειακές ισορροπίες.

Μικρότερης μορφής, αλλά τεράστιας γεωπολιτικής σημασίας, θεωρούνται οι απειλές του Τζο Μπάιντεν κατά του Σαουδάραβα πρίγκιπα, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, ο οποίος, σύμφωνα με έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, είχε διατάξει την αποτρόπαια δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι. Κατά την προεκλογική περίοδο, ο Μπάιντεν είχε αναφέρει επανειλημμένα ότι αν εκλεγεί πρόεδρος θα ανάγκαζε το σαουδαραβικό βασίλειο «να πληρώσει τίμημα».

Πρόσφατα, μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης, ενώ ανακοινώθηκαν κυρώσεις εναντίον Σαουδαράβων αξιωματούχων, ο υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, δήλωσε ότι «αυτό που πράξαμε με τα μέτρα, που, μόλις λάβαμε, δεν είναι για να προκαλέσουμε μια ρήξη στις σχέσεις μας, αλλά να τις επαναπροσδιορίσουμε», υπογραμμίζοντας ότι «οι σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία είναι σημαντικές, έχουμε σημαντικά αμοιβαία συμφέροντα. Παραμένουμε αποφασισμένοι να υπερασπιστούμε το βασίλειο» και ότι «η σχέση με τη Σαουδική Αραβία υπερβαίνει μεμονωμένα πρόσωπα». 

Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη τη συνολική αντίδραση της κυβέρνησης Μπάιντεν για τον «φονιά» της Σαουδικής Αραβίας, τότε εύκολα μπορεί να ειπωθεί ότι παρόμοια θα είναι και η διαχείριση της κατάστασης με την Τουρκία του ισλαμοφασίστα Ερντογάν, τον οποίο ο Αμερικανός ηγέτης έχει χαρακτηρίσει «αυταρχικό» και «επικίνδυνο», αλλά (μέχρι στιγμής τουλάχιστον) δεν τον αποκάλεσε «φονιά».

Πέρα από όλα αυτά, υπάρχει μια ουσιώδης διαφορά: Η Σαουδική Αραβία συνεχίζει σε μεγάλο βαθμό να συμπορεύεται με την εξυπηρέτηση των αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή, ενώ η Τουρκία εντάχθηκε στο στρατόπεδο της Ρωσίας. Το σχόλιο του Ερντογάν, που αφορούσε τις «απαράδεκτες δηλώσεις» του Μπάιντεν για τον Πούτιν, είναι ενδεικτικό της νέας πραγματικότητας.

Το γεγονός ότι από την ημέρα της ανάληψης των καθηκόντων του ο πρόεδρος Μπάιντεν δεν έχει συνομιλήσει με τον Τούρκο ομόλογό του και ότι ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν ήταν ιδιαίτερα επικριτικός έναντι της Τουρκίας στις έως τώρα αναφορές του, διαπιστώνεται ότι η Ουάσιγκτον εμφανίζεται αποφασισμένη να μην ανεχτεί την αντισυμμαχική συμπεριφορά της Άγκυρας και τους τυχοδιωκτισμούς του Ερντογάν.

Την ίδια στιγμή, όπως και με τη Σαουδική Αραβία, Αμερικανοί αξιωματούχοι δεν παραλείπουν να υπενθυμίζουν την «στρατηγική αξία» της Τουρκίας και την ανάγκη για ενίσχυση των διμερών σχέσεων, αλλά παράλληλα τονίζουν ότι θα πρέπει η τουρκική ηγεσία να επιδείξει διαφορετική στάση, δηλαδή να επιστρέψει στο δυτικό στρατόπεδο. Σε περίπτωση όμως που γίνει κάτι τέτοιο, όλοι σχεδόν οι αναλυτές θεωρούν ότι ο Ερντογάν θα βρεθεί αντιμέτωπος με έναν θυμωμένο Πούτιν.

Επομένως, διαφαίνεται από τώρα ότι όσο θα ενισχύεται η αντιπαράθεση ΗΠΑ – Ρωσίας, άλλο τόσο μπορεί να διευρύνεται η απόσταση μεταξύ ΗΠΑ – Τουρκίας.
Μπροστά σε όλα αυτά που συμβαίνουν και θα συμβούν και, που, αφορούν τον τρίγωνο ΗΠΑ – Τουρκία – Ρωσία, η Ελλάδα και η Κύπρος θα πρέπει επιτέλους να λειτουργήσουν με αποφασιστικότητα και συγκροτημένη εθνική στρατηγική για τη διαχείριση κάθε εξέλιξης, ευχάριστης ή δυσάρεστης, με βασικό σκοπό την υπεράσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο, παρά μονάχα ένα πράγμα: ο τουρκικός επεκτατισμός. Η διαφαινόμενη διάθεση Αθήνας και Λευκωσίας για επικίνδυνες παραχωρήσεις, με το επιχείρημα ότι δήθεν θα αποφευχθούν τα χειρότερα, στο τέλος θα επιφέρει οδυνηρές συνέπειες σε Κύπρο, Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.

Η διακηρυγμένη πρόθεση του Τζο Μπάιντεν να αναγνωρίσει μέσα στον επόμενο μήνα τη γενοκτονία των Αρμενίων, όπως ζητούν 37 γερουσιαστές και των δύο κομμάτων, με επικεφαλής τον πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, Ρόμπερτ Μενέντεζ, αναμένεται να οξύνει περαιτέρω τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Αν ο Αμερικανός ηγέτης υλοποιήσει την προεκλογική υπόσχεσή του και ανταποκριθεί στο αίτημα των γερουσιαστών, οι εξελίξεις θα είναι ραγδαίες.

Ως κατακλείδα, ας θέσουμε ξανά ένα απλό ερώτημα: Εάν ο Πούτιν και ο Σαλμάν είναι «φονιάδες», ο νεοσουλτάνος Ερντογάν τι είναι;

Πανίκος Παναγιώτου
HellasJournal

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση