Καταρρίπτοντας τον μύθο της ελληνοκουρδικής συμμαχίας

Σε μια τέτοια δύσκολη συγκυρία στα ελληνοτουρκικά δεν επιζητάμε τον πόλεμο όμως πρέπει να σκεφτούμε πως θα δράσουμε σε περίπτωση που απειληθεί η εδαφική ακεραιότητα της χώρας μας. Η στρατιωτική και πολιτική ηγεσία της χώρας, καθώς και οι πανεπιστημιακοί διεθνολόγοι, έχουν πολλάκις τονίσει ότι σε περίπτωση πολέμου θα είμαστε μόνοι μας. Ωστόσο, υπάρχουν φωνές οι οποίες λένε ότι στην ύστατη στιγμή οι σύμμαχοί μας (υπαρκτοί ή ανύπαρκτοι), θα μας συνδράμουν αποτελεσματικά και θα (ξανα) ανοίξουν τρίτα μέτωπα για να αποπροσανατολίσουν την Τουρκία.

Ένα τέτοιο παράδειγμα που συχνά χρησιμοποιείται είναι αυτό των Κούρδων οι οποίοι θεωρούνται από κάποιους ως οι μεγαλύτεροι αντίπαλοι της Τουρκίας. Είναι όμως έτσι;

Όπως είναι γνωστό, οι Κούρδοι αποτελούν ένα έθνος χωρίς κράτος το οποίο, αν και επιθυμεί σε γενικές γραμμές την δημιουργία ενός Κουρδιστάν, δεν είναι ενωμένο ούτε γεωγραφικά ούτε πολιτικά. Οι Κούρδοι είναι διασκορπισμένοι στην Τουρκία, το Ιράκ, το Ιράν και την Συρία. Πώς λοιπόν ένας μη κρατικός δρώντας αρκεί να αποπροσανατολίσει μια ολόκληρη Τουρκία;

Ο μέσος Έλληνας πιστεύει ότι οι Κούρδοι της Τουρκίας αποτελούν έναν εσωτερικό εχθρό του Ερντογάν και της εκάστοτε εξουσίας. Μετά την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας, το κράτος βρέθηκε αντιμέτωπο με μια σειρά κουρδικών εξεγέρσεων (1925, 1930 και 1937). Το 1975 ιδρύθηκε το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν, γνωστό με το ακρωνύμιό του PKK και το 1978 ξεκίνησε ο ένοπλος αγώνας με απώτερο σκοπό την ελευθερία του Κουρδιστάν. Η οργάνωση δεν πέτυχε τους στόχους του. Το 1999 ο ηγέτης του κόμματος Αμπντουλάχ Οτζαλάν συνελήφθη από τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες στην Κένυα όπου είχε καταφύγει με την βοήθεια της Ελλάδας.

Σήμερα το PKK δεν έχει ένοπλη παρουσία εντός της Τουρκίας. Οι μαχητές του έχουν καταφύγει στα βουνά του Ιρακινού Κουρδιστάν. Λέγεται ότι το φιλοκουρδικό κόμμα HDP έχει δεσμούς με την οργάνωση. Η αλήθεια είναι ότι σήμερα το PKK δεν απολαμβάνει την μαζική υποστήριξη των Κούρδων της Τουρκίας. Ένα σημαντικό ποσοστό των Κούρδων στηρίζει τον Ερντογάν για τρεις λόγους: πρώτον, ο Ερντογάν έδωσε δικαιώματα στην κουρδική μειονότητα. Δεύτερον, η οικονομική κατάσταση πολλών Κούρδων βελτιώθηκε σημαντικά κατά την περίοδο της διακυβέρνησης Ερντογάν. Τρίτον, ένα μέρος των Κούρδων είναι βαθιά θρησκευόμενο και υποστηρίζει τον Ερντογάν ο οποίος έχει στραφεί προς τον πανισλαμισμό. Αυτό φαίνεται και από τον εκλογικό χάρτη της Τουρκίας: πολλές επαρχίες με συγκριτική ή απόλυτη κουρδική πλειοψηφία ψηφίζουν AKP. Το άλλο σημαντικό στοιχείο είναι ότι μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες αστικοποίησης και εσωτερικής μετανάστευσης, ένα σημαντικό ποσοστό των Κούρδων κατοικεί πλέον στα μεγάλα αστικά κέντρα όπως η Κωνσταντινούπολη, η Άγκυρα και η Σμύρνη. Αυτοί έχουν εν μέρει αφομοιωθεί στην τουρκική κοινωνία και δεν νιώθουν απομονωμένοι και αποκομμένοι από το κέντρο. Ποιος ο λόγος λοιπόν να στηρίξουν έναν ένοπλο απελευθερωτικό κουρδικό αγώνα;

Η δεύτερη χώρα με τον μεγαλύτερο κουρδικό πληθυσμό είναι το Ιράν. Εκεί οι Κούρδοι ζουν υπό το θεοκρατικό καθεστώς. Οποιαδήποτε φορά οι αποσχιστές του Ιρανικού Κουρδιστάν προσπάθησαν να επιχειρήσουν ενόπλως κατά του Ιράν αντιμετωπίστηκαν βιαίως, σε ορισμένες περιπτώσεις και με την συνδρομή της Τουρκίας. Οι Κούρδοι του Ιράν δεν έχουν την ισχύ να αντιμετωπίσουν το καταπιεστικό καθεστώς της Τεχεράνης. Θα πολεμήσουν την Τουρκία;

Συνεχίζουμε με το Ιράκ. Στο βόρειο κομμάτι της χώρας αυτής υπάρχει μια αυτόνομη κουρδική πολιτική οντότητα. Η κύρια πολιτική δύναμη είναι το συντηρητικό Δημοκρατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (KDP) το οποίο είναι αντίπαλος των αριστερών κουρδικών κομμάτων που επικρατούν στις κουρδικές κοινότητες της Τουρκίας, της Συρίας και του Ιράν. Είναι επίσης γεγονός ότι, όταν οι Κούρδοι της Συρίας απειλήθηκαν από το Ισλαμικό Κράτος το 2014-2015, οι Κούρδοι του Ιράκ δεν βοήθησαν αποφασιστικά. Εξαίρεση αποτελεί το αντιπολιτευτικό αριστερό κόμμα Πατριωτική Ένωση του Κουρδιστάν, το οποίο είναι ισχυρό στο ανατολικό Ιρακινό Κουρδιστάν και έλαβε το 20% στις εκλογές του 2018, την ώρα που το KDP έλαβε το 44% των ψήφων. Μάλιστα, η αυτόνομη κουρδική κυβέρνηση υπό το KDP συνεργάζεται με την Τουρκία στρατιωτικά με σκοπό την εξουδετέρωση των μαχητών του PKK οι οποίοι βρίσκονται στο Ιρακινό Κουρδιστάν. Το αυτόνομο Κουρδιστάν συνεργάζεται επίσης με την Τουρκία στους τομείς του εμπορίου, της ενέργειας και της άμυνας.

Τέλος, όσον αφορά στην Συρία, η στάση της Τουρκίας στους εκεί Κούρδους είναι γνωστή σε όλους. Ο Ερντογάν έχει εισβάλει τέσσερις φορές στην Συρία. Οι δύο από τις τέσσερις στρατιωτικές επιχειρήσεις έγιναν με σκοπό την απομάκρυνση των Κούρδων μαχητών του YPG (τους οποίους η Τουρκία θεωρεί παρακλάδι του PKK) από το Αφρίν της βορειοδυτικής Συρίας (2018) και από τα συροτουρκικά σύνορα (2019). Η de-facto ημιαυτόνομη κουρδική οντότητα στην βορειοανατολική Συρία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την Τουρκία. Αυτή την στιγμή αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα με τους Άραβες Σουνίτες φυλάρχους οι οποίοι επιθυμούν το τέλος της κουρδικής παρουσίας στις περιοχές τους, με τις φιλικά προσκείμενες προς το καθεστώς Άσαντ φιλοϊρανικές σιιτικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, με τους τρομοκράτες του Ισλαμικού Κράτους οι οποίοι δεν έχουν εξαφανιστεί από την περιοχή, με τους τακτικούς τουρκικούς βομβαρδισμούς, καθώς και με την στάση των Αμερικανών οι οποίοι έχουν παραγκωνίσει σε μεγάλο βαθμό τους Κούρδους μαχητές μετά την απόφαση Τραμπ για την σταδιακή αποχώρηση των ΗΠΑ από την Συρία.

Συμπέρασμα: Δεν υπάρχει ένα ενιαίο μαζικό κουρδικό κίνημα το οποίο να μάχεται για την ανεξαρτησία του Κουρδιστάν. Η ιδεολογία και τα πολιτικά συμφέροντα μπαίνουν πάνω από τις εθνικές βλέψεις. Στην Τουρκία, η οποία και μας ενδιαφέρει, πολλοί Κούρδοι στηρίζουν τον Ερντογάν και έχουν ενσωματωθεί στην τουρκική κοινωνία ως μουσουλμάνοι Τούρκοι πολίτες κουρδικής καταγωγής. Είναι λοιπόν βέβαιο πως δεν υπάρχει κάποιου είδους συμμαχία μεταξύ Κούρδων και Ελλάδας. Πώς μπορεί να υπάρξει άλλωστε από την στιγμή που οι Κούρδοι είναι διχασμένοι; Σε μια υποθετική, αλλά δυστυχώς όχι απίθανη, ελληνοτουρκική σύρραξη, η Ελλάδα θα πολεμήσει μόνη της. Ίσως λάβει κάποιου είδους βοήθεια από χώρες όπως το Ισραήλ και η Γαλλία, όμως κανείς δεν θα πολεμήσει για εμάς και σίγουρα η Τουρκία δεν θα έχει να αντιμετωπίσει ένα εσωτερικό μέτωπο με τους Κούρδους.

Γιώργος Μενεσιάν
Liberal

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση