Στη σκιά της πανδημίας ξαναγεννιέται ο ISIS
Καθώς οι περιφερειακοί και δυτικοί εχθροί του είναι απασχολημένοι με την πανδημία, η απότομη αύξηση των επιθέσεων από το Ισλαμικό Κράτος δείχνει πως η παγκόσμια τζιχαντιστική οργάνωση μπορεί να επανέλθει δριμύτερη
Του Thomas Abi-Hanna
Σε έναν κόσμο που είναι απασχολημένος με την Covid-19, το Ισλαμικό Κράτος μπορεί να μην ακούγεται στα διεθνή πρωτοσέλιδα. Όμως μια απότομη αύξηση των επιθέσεων σε μεγάλες εδαφικές εκτάσεις στο Ιράκ τον περασμένο μήνα δείχνει πως η οργάνωση παραμένει μια ικανή απειλή, η οποία μπορεί να επιστρέψει δριμύτερη.
Η έλλειψη πίεσης από αντίπαλες δυνάμεις και ένα διογκούμενο «ρεύμα» εσωτερικής στήριξης έχουν δώσει τη δυνατότητα στο Ισλαμικό Κράτος να αυξήσει το αντάρτικό του και τις τρομοκρατικές του ενέργειες στις βασικές περιοχές του, κάτι που όχι μόνο απειλεί να αποσταθεροποιήσει περαιτέρω το Ιράκ, αλλά και να κινητοποιήσει άλλους τζιχαντιστές να εξαπολύσουν επιθέσεις σε όλο τον κόσμο.
Όταν λείπει η γάτα…
Αξιοποιώντας τα μαθήματα που πήρε μετά την προηγούμενη ήττα του, το Ισλαμικό Κράτος έχει μαζέψει χρήματα, ανθρώπινο δυναμικό και πόρους, ώστε να μπορέσει να ανακάμψει, ενώ οι αντίπαλες ξένες δυνάμεις είτε έχουν αποσυρθεί είτε η προσοχή τους έχει αποσπαστεί από άλλα ζητήματα.
Η οργάνωση είχε αρκετό χρόνο για να συνέλθει και να ανακάμψει μετά την απώλεια του τελευταίου βασικού εδάφους που είχε στην κατοχή της, τον Μάρτιο του 2019, και τον θάνατο του ηγέτη της Abu Bakr al Baghdadi τον Οκτώβριο του 2019. Τα Ηνωμένα Έθνη εκτίμησαν πως η οργάνωση εξακολουθεί να διοικεί έως 20.000 μαχητές, έχει πρόσβαση σε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια και βγάζει έως 4 εκατ. δολάρια τον μήνα, που, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Κέντρου Παγκόσμιας Πολιτικής και της The Washington Post, έχει χρησιμοποιήσει για να ανεφοδιαστεί.
Εν τω μεταξύ, πολυάριθμες στρατιωτικές ανταλλαγές μεταξύ των αμερικανικών δυνάμεων και των υποστηριζόμενων από το Ιράν ανταρτών στο Ιράκ, γνωστών επίσης και ως Μονάδων Λαϊκής Κινητοποίησης (PMU) -κυρίως γύρω στην περίοδο της δολοφονίας του Ιρανού στρατηγού Qassem Soleimani τον Ιανουάριο- έχουν χαλαρώσει περαιτέρω τις πιέσεις προς το Ισλαμικό Κράτος, καθώς στρέφουν την προσοχή δύο εκ των ισχυρότερων παραγόντων στο Ιράκ μακριά από την τζιχαντιστική οργάνωση.
Η πανδημία Covid-19 έχει επίσης αναγκάσει τις ευρωπαϊκές χώρες να μειώσουν προσωρινά τις δυνάμεις τους από τη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους. Μεταξύ της 19ης και της 25ης Μαρτίου, η Τσεχική Δημοκρατία, η Γαλλία, η Ολλανδία και η Ισπανία ανακοίνωσαν πως αποσύρονται προσωρινά από το Ιράκ, ενώ η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο άφησαν να εννοηθεί πως μειώνουν την παρουσία τους. Ενώ οι χώρες αυτές πρόσφεραν πολύ λιγότερο ανθρώπινο δυναμικό και πόρους απ’ ό,τι οι ΗΠΑ στο Ιράκ, ωστόσο έπαιξαν βασικό ρόλο στην ηγούμενη από τις ΗΠΑ συμμαχία κατά του Ισλαμικού Κράτους.
Μετά την κατάρρευση της ιρανικής κυβέρνησης τον Δεκέμβριο, η Βαγδάτη έχει «βαλτώσει» από τις οικονομικές, υγειονομικές και πολιτικές κρίσεις της. Η χώρα σχημάτισε τον Μάιο τελικά κυβέρνηση, η προσοχή της οποίας θα είναι στραμμένη κυρίως στη διαχείριση του αναπτυσσόμενου κινήματος διαμαρτυρίας, καθώς και στον περιορισμό της κρίσης της Covid-19. Οι φόβοι εξάπλωσης της Covid-19 έχουν επίσης αναγκάσει τις δυνάμεις ασφαλείας του Ιράκ να περιορίσουν τις κινήσεις τους, τους τελευταίους μήνες.
...Χορεύουν τα ποντίκια
Με τους περιφερειακούς και Δυτικούς εχθρούς του να έχουν στραμμένη αλλού την προσοχή τους, το Ισλαμικό Κράτος πρόσφατα αύξησε την κλίμακα και το εύρος των επιθέσεών του, των απαγωγών και άλλων επιχειρήσεών του σε όλο το βόρειο και δυτικό Ιράκ. Οι επιχειρήσεις αυτές σκοπό έχουν να τρομάξουν τους ντόπιους, να αποδυναμώσουν τις δυνάμεις ασφαλείας, να προκαλέσουν αστάθεια και να λειτουργήσουν προπαγανδιστικά για την οργάνωση.
Σύμφωνα με το Armed Conflict Location & Event Data Project και το Κέντρο Παγκόσμιας Πολιτικής, ο αριθμός των βίαιων περιστατικών στο Ιράκ που συνδέονται με το Ισλαμικό Κράτος εκτινάχθηκε κατά 58% στο διάστημα Μαρτίου-Απριλίου. Όταν συγκρίνεται ο αριθμός των επιθέσεων που έγιναν πέρυσι τον Απρίλιο (21) με αυτές που έγιναν φέτος τον Απρίλιο (87), ο αριθμός των επιθέσεων εκτινάχθηκε κατά περισσότερο από 300%.
Το Ισλαμικό Κράτος άρχισε επίσης να δοκιμάζει τα νερά για πιο «προηγμένες» επιθέσεις. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής, η οργάνωση πλέον πραγματοποιεί νυχτερινές επιδρομές, πολυσχιδείς συντονισμένες επιθέσεις και βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας. Αυτό σηματοδοτεί μια αξιοσημείωτη κλιμάκωση σε σχέση με τους πυροβολισμούς μέσα από διερχόμενα αυτοκίνητα, τις επιθέσεις με όλμους και τους αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς που έκανε τους προηγούμενους μήνες. Στις 28 Απριλίου, η οργάνωση εξαπέλυσε επίθεση του αρχηγείου της υπηρεσίας πληροφοριών στο Κιρκούκ. Μια τέτοια άμεση επίθεση εναντίον κυβερνητικού κτηρίου ήταν κάτι σπάνιο από τότε που η οργάνωση έχασε και τα υπόλοιπα εδάφη της στο Ιράκ το 2017.
Το Ισλαμικό Κράτος μπόρεσε να κάνει πιο προηγμένες τις επιθέσεις του για διάφορους λόγους:
- Η έλλειψη εξωτερικών πιέσεων έδωσε στην οργάνωση περισσότερο χρόνο να κατασκευάσει μεγαλύτερους μηχανισμούς και να σχεδιάσει πιο προηγμένες επιχειρήσεις.
- Επίσης κατάσχεσε όπλα, εκρηκτικά, πυρομαχικά και άλλα υλικά κατά τη διάρκεια επιδρομών σε χωριά και κατά δυνάμεων ασφαλείας, προκειμένου να τα χρησιμοποιήσει σε αυτές τις επιχειρήσεις.
- Οι εισροές όπλων από τη Συρία, όπου η οργάνωση επίσης αποκτά δυναμική, έχουν ενισχύσει περαιτέρω τη δύναμή της.
Καμία ένδειξη επιβράδυνσης
Απουσία σημαντικών πιέσεων από τις αντίπαλες δυνάμεις, το Ισλαμικό Κράτος πιθανότατα θα συνεχίσει να ενισχύεται τους επόμενους μήνες, «χτίζοντας» πάνω στη δυναμική που ήδη έχει πετύχει. Οι δυνάμεις που μάχονται κατά του Ισλαμικού Κράτους είναι απίθανο να είναι πρόθυμες ή να έχουν τη δυνατότητα να λάβουν αντίμετρα για να περιορίσουν την οργάνωση τους επόμενους μήνες, πόσο μάλλον να την απωθήσουν.
Οι ΗΠΑ έχουν συμφωνήσει με το Ιράκ ότι δεν θα αναπτύξουν στρατιώτες τους σε περιοχές που υπάρχει έντονη δραστηριότητα του Ισλαμικού Κράτους. Και εν μέσω των κλιμακούμενων εντάσεων ΗΠΑ-Ιράν, ο Λευκός Οίκος πιθανότατα θα παραμείνει απασχολημένος με τον περιορισμό των PMUs στο κεντρικό και το νότιο Ιράκ. Ομοίως, τα ευρωπαϊκά κράτη είναι απίθανο βραχυπρόθεσμα να αναπτύξουν εκ νέου στρατό στο Ιράκ, καθώς παραμένει ασαφές εάν θα υπάρξει η πολιτική βούληση να το πράξουν μόλις περάσει η πανδημία της Covid-19.
Η ιρακινή κυβέρνηση, από την πλευρά της, θα αγωνίζεται να αντιμετωπίσει την άμεση οικονομική και υγειονομική επίπτωση της Covid-19 για αρκετούς μήνες. Η πολιτική στασιμότητα και οι κοινωνικές αναταράξεις θα μαστίζουν τη Βαγδάτη για αρκετά χρόνια. Η νέα κυβέρνηση του Ιράκ είπε ότι θα βάλει σε προτεραιότητα τις αντιτρομοκρατικές προσπάθειες και τη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους, όμως η ικανότητά της να το πράξει θα είναι περιορισμένη λόγω της μειωμένης διεθνούς στήριξης και της εσωτερικής πολιτικής διαμάχης.
Οι εντάσεις ΗΠΑ-Ιράν επίσης θα παραμείνουν σε υψηλό επίπεδο για το προβλέψιμο μέλλον, δημιουργώντας κίνδυνο για περαιτέρω ανταλλαγές μεταξύ των αμερικανικών δυνάμεων και των στηριζόμενων από το Ιράν PMUs, που κάνουν δύο από τους βασικούς αντιπάλους του Ισλαμικού Κράτους να μάχονται μεταξύ τους, αντί κατά του Ι.Κ.
Τάσεις «διεθνοποίησης»;
Η επέκταση των επιχειρήσεων του Ισλαμικού Κράτους θα καταστήσουν την οργάνωση και τους υποστηρικτές της μεγαλύτερη απειλή σε τοπικό, εθνικό, περιφερειακό και δυνητικά διεθνές επίπεδο. Οι επιθέσεις, απαγωγές και άλλες επιχειρήσεις της οργάνωσης θα ενισχύσουν την ήδη υψηλή απειλή για το προσωπικό, τις εγκαταστάσεις και τις υποδομές στο βόρειο και το δυτικό Ιράκ, και επίσης θα αποτελέσουν μια επανεμφανιζόμενη απειλή για την ίδια τη Βαγδάτη, όπου οι επιθέσεις της οργάνωσης είχαν μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια, αφότου το Ισλαμικό Κράτος απώλεσε τα υπόλοιπα εδάφη που ήλεγχε στο Ιράκ.
Σαφώς, το Ισλαμικό Κράτος απέχει χρόνια από το να μπορεί να ανακαταλάβει εδάφη και να επανεδραιώσει το λεγόμενο χαλιφάτο του, που παραμένει απώτατος στόχος της οργάνωσης. Αλλά με το να υπονομεύουν την ήδη εύθραυστη οικονομία και ασφάλεια του Ιράκ, αυτού του είδους οι επιθέσεις μπορεί να δημιουργήσουν εμπόδια στις προσπάθειες ανοικοδόμησης σε περιοχές που επανακατέλαβαν οι ιρακινές αρχές από το Ισλαμικό Κράτος το 2016-2017.
Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος το Ισλαμικό Κράτος να χρησιμοποιήσει το Ιράκ ως σημείο απ’ όπου θα οργανώνει επιθέσεις σε άλλες χώρες της περιφέρειας, όπως η Ιορδανία, το Ιράν και ο Λίβανος. Η οργάνωση έχει εξαπολύσει επιθέσεις από το Ιράκ σε αυτές τις περιοχές κατά το παρελθόν και σκοπεύει να το ξανακάνει. Η οργάνωση αυξάνει επίσης τις δραστηριότητές της και στη Συρία, η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει άλλο ένα σημείο απ’ όπου θα μπορούσε να εξαπολύσει επιθέσεις κατά της γειτονικής Ιορδανίας και του Λιβάνου.
Η αυξανόμενη δραστηριότητα του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ θα παίξει ρόλο στην επανενεργοποίηση τοπικών ενόπλων ομάδων σε άλλες περιοχές του κόσμου, που δεν έχουν άμεση σύνδεση με την οργάνωση όμως εμπνέονται από την ιδεολογία της, για να εξαπολύσουν επιθέσεις. Ενώ δεν υπάρχει ακριβής τρόπος για να προσδιοριστεί το πότε και πού θα πραγματοποιηθεί επίθεση, το πιθανότερο είναι να συμβούν σε περιοχές όπου πραγματοποιήθηκαν επιθέσεις από τοπικές οργανώσεις όταν το Ισλαμικό Κράτος βρίσκονταν στην ακμή του το 2014 και 2015, συμπεριλαμβανομένων χωρών της Δυτικής Ευρώπης όπως το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Χώρες της Μέσης Ανατολής όπως η Ιορδανία, ο Λίβανος, το Μαρόκο, η Σαουδική Αραβία και η Τυνησία επίσης αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο να γίνουν στόχοι.
Επιστρέφει δριμύτερο
Από τότε που άρχισε την επανεμφάνισή του στο Ιράκ κατά τη διάρκεια του 2011, το Ισλαμικό Κράτος έχει μεταμορφωθεί από μια τοπική οργάνωση σε ένα παγκόσμιο κίνημα, με παρακλάδια που συνεχίζουν να εξαπολύουν επιθέσεις σε περιοχές από τη Δυτική Αφρική μέχρι το Αφγανιστάν. Και χωρίς μια συνεχιζόμενη πίεση από τους εχθρούς της, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και του Ιράκ, η οργάνωση βρίσκεται σε καλή θέση για να συνεχίσει την επαναφορά της στη βασική της περιοχή -μια εξέλιξη που θα έχει δυνητικά σοβαρές παγκόσμιες επιπτώσεις.
Euro2day
Αναρτήσεις
Ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται...
ΑπάντησηΔιαγραφή