Μετέωρες οι ρωσοτουρκικές σχέσεις μετά το Μόναχο

Του Κώστα Ράπτη

Ο Ερντογάν σαλπίζει προέλαση, οι υπουργοί του προετοιμάζουν την υποχώρηση. Η διάσωση του τουρκικού γοήτρου αποτελεί το δυσκολότερο στοιχείο της λύσης που αναζητείται για τη συριακή επαρχία της Ιντλίμπ.

Μιλώντας σε εκδήλωση της περιφερειακής διοίκησης του κόμματός του στην Κωνσταντινούπολη, ο Τούρκος πρόεδρος υποστήριξε το Σάββατο ότι "το πρόβλημα της Ιντλίμπ δεν μπορεί να επιλυθεί αν οι δυνάμεις του καθεστώτος [της Δαμασκού] δεν αποσυρθούν από την περιοχή που ορίζει η συμφωνία του Σότσι”, την οποία συνήψαν Ρωσία και Τουρκία το φθινόπωρο του 2018.

Ο ισχυρός άνδρας της Άγκυρας επανέλαβε ότι η χώρα του είναι αποφασισμένη να απομακρύνει, ιδεωδώς "με τη βοήθεια των φίλων της”, στα τέλη Φεβρουαρίου τις δυνάμεις του συριακού στρατού από τους τουρκικούς σταθμούς επιτήρησης στην περίμετρο της ζώνης επιτήρησης, πολλοί εκ των οποίων είναι τώρα περικυκλωμένοι.

Το τελεσίγραφο δεν δείχνει να συγκινεί τους Ρώσους "φίλους”, οι οποίοι έχουν παγιδεύσει την τουρκική πλευρά σε ατέρμονες διαβουλεύσεις, την ίδια στιγμή που υπεραμύνονται του δικαιώματος της Δαμασκού να καταπολεμά (προφανώς και με τη δική τους επιχειρησιακή βοήθεια) τους "τρομοκράτες” στην επικράτειά της.

Άλλωστε και ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ παραδέχθηκε ότι η κατάσταση γίνεται πολύ πιο δύσκολη από τις "προκλητικές ενέργειες” των τζιχαντιστών που βρίσκονται στην Ίντλιμπ – και τους οποίους η Τουρκία παρά τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στο Σότσι δεν έχει μπορέσει να καταπολεμήσει.


Εξού και η συνάντηση που είχαν στο περιθώριο της ετήσιας Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου οι υπουργοί Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ και της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου εκτυλίχθηκε σε "θετικό”, όπως δηλώθηκε, κλίμα, με τις δύο πλευρές να δίνουν νέο ραντεβού των διευρυμένων αντιπροσωπειών τους στη Μόσχα τη Δευτέρα, σε συνέχεια των (άκαρπων) διαβουλεύσεων που έλαβαν χώρα το προηγούμενο διάστημα επί τουρκικού εδάφους.

"Έχουμε πολύ καλές σχέσεις με την Τουρκία, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να συμφωνούμε στα πάντα. Στην πραγματικότητα, πιστεύω ότι δεν μπορεί να υπάρξει απόλυτη συμφωνία σε όλα τα θέματα στις σχέσεις μεταξύ δύο οποιωνδήποτε χωρών. Εάν αυτό συμβαίνει, τότε μας υπενθυμίζει μια κάποια πίεση που οδηγεί στην απόλυτη συμφωνία” δήλωσε χαρακτηριστικά ο Λαβρόφ όταν ρωτήθηκε στο πλαίσιο της Διάσκεψης για την φύση της ρωσο-τουρκικής σχέσης. Πρόσθεσε, ωστόσο, με φρασεολογία που δεν επιδέχεται παρερμηνεία, ότι "η ήττα της τρομοκρατίας στη Συρία είναι αναπόφευκτη”.

Στην πραγματικότητα, η μεν Ρωσία στρέφει εναντίον της Τουρκίας το όπλο που η ίδια έχει χρησιμοποιήσει για να εκβιάζει την ευρωπαϊκή στήριξη, ήτοι τον φόβο νέων, και μάλιστα μαζικών, προσφυγικών εισροών από την επαρχία της Ιντλίμπ, σε μία συγκυρία κατά την οποία η παρουσία των Σύρων έχει καταστεί ζήτημα εκρηκτικό για την τουρκική κοινωνία και πολιτική.

Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία δείχνει να υιοθετεί το στυλ εργασίας που διέκρινε τη Ρωσία στις δυσκολότερες στιγμές της διμερούς τους σχέσης: "διαμερισματοποιεί” τα ζητήματα, ώστε οι αποκλίσεις στο ζήτημα της Συρίας να μην ανατινάξουν την επωφελή συνεργασία σε άλλους τομείς, όπως η λειτουργία του αγωγού South Stream, η ανάπτυξη των συστημάτων S-400 στην Άγκυρα, κ.ο.κ.

Η χώρα του Ερντογάν έχει ανάγκη από χώρο ώστε να ελίσσεται μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, συνεπώς δεν μπορεί να οδηγήσει την κατάσταση στην άκρα. Άλλωστε τα αντιφατικά μηνύματα που έχει λάβει από διαφορετικούς εκπροσώπους της Ουάσιγκτον δεν της εμπνέουν ασφάλεια.

Με τις δυνάμεις του Άσαντ να ελέγχουν πλέον το ήμισυ της επαρχίας Ιντλίμπ και, το κυριότερο, τον αυτοκινητόδρομο που συνδέει τη Δαμασκό με το Χαλέπι, μία νέα εκεχειρία είναι νοητή, ιδίως αν η Τουρκία επιθυμεί να εξακολουθήσει να έχει ρόλο στην "επόμενη μέρα” της Συρίας διά της "προστασίας” σε συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή. Ειδάλλως, όσο παρατείνεται η παρούσα κρίση, η Άγκυρα διακινδυνεύει να επιβαρύνει τη θέση της, διευκολύνοντας τη συμπαράταξη των Κούρδων του PYD, που ακόμη ταλαντεύονται, με την κυβέρνηση της Δαμασκού. Και βέβαια διακινδυνεύει την ολοένα και μεγαλύτερη απορρόφησή της σε μία στρατιωτική επιχείρηση χωρίς αεροπορική κάλυψη, εφόσον ο συριακός εναέριος χώρος ελέγχεται από τη Ρωσία.

Μένει το πρόβλημα, ωστόσο, ότι μια νέα διευθέτηση αναγκαστικά θα πρέπει να αποτυπώνει τις νέες πραγματικότητες επί του εδάφους, με τη χάραξη μιας νέας περιμέτρου της "ζώνης αποκλιμάκωσης” και αντίστοιχη μετακίνηση, ή αλλαγή αποστολής, των τουρκικών σταθμών επιτήρησης. Είναι αυτό ακριβώς με το οποίο αδυνατεί να συμφιλιωθεί η περί γοήτρου αντίληψη του Ερντογάν.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση