Στενάχωρα σενάρια - κρίσιμα διλήμματα

Του Ιπποκράτη Δασκαλάκη

Η μεγαλειώδης παρέλαση για την 200η επέτειο της εθνικής παλιγγενεσίας μόλις είχε ολοκληρωθεί. Το κλίμα πανηγυρικό αλλά συνάμα και τεταμένο μετά τη χθεσινή είσοδο του τουρκικού ερευνητικού σκάφους Oruc Reis στην ελληνική υφαλοκρηπίδα και την έναρξη διενέργειας γεωλογικών ερευνών καθώς οι καιρικές συνθήκες ήταν δυστυχώς εξαιρετικές.

Σε δεκάδες σημεία του χώρου παρελάσεως πολίτες αποδοκίμασαν τις τουρκικές ενέργειες φωνάζοντας συνθήματα και απαιτώντας δυναμική απάντηση. Οι δεκάδες φωνές για βύθιση του τουρκικού πλοίου έδωσαν την αφορμή στον τούρκο Πρέσβη να αποχωρήσει επιδεικτικά από τον χώρο των επισήμων. Η ένταση φάνηκε κατά τη διάρκεια των καθιερωμένων δηλώσεων στις εκφράσεις των κυβερνητικών αξιωματούχων και στις καταιγιστικές αναπάντητες ερωτήσεις των αντιπροσώπων των μέσων ενημέρωσης. Οι κυβερνητικές λιμουζίνες γρήγορα απεχώρησαν αφήνοντας ένα ετερόκλητο αλλά γεμάτο εθνικό παλμό πλήθος να ανεμίζει ελληνικές σημαίες στην πλατεία Συντάγματος.

Λίγα λεπτά αργότερα στο μέγαρο Μαξίμου, παρουσία και του Υπουργού Αμύνης, ο Πρωθυπουργός απευθύνθηκε στον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ ρωτώντας για τα προτεινόμενα μέτρα αντίδρασης της χώρας. Ο Αρχηγός επανέλαβε σύντομα τους τέσσερις πιθανούς τρόπους ενέργειας που εδώ και εβδομάδες είχαν συζητηθεί και προκριθεί στις συνεδριάσεις του Συμβούλιου Εθνικής Ασφαλείας. Θέλοντας για άλλη μια φορά ο Πρωθυπουργός να επιβεβαιώσει τις συνέπειες της κάθε ενέργειας ρώτησε για το ενδεχόμενο κλιμάκωσης και δημιουργίας θερμού επεισοδίου. Η απάντηση ξεκάθαρη: Δύο από τους τέσσερις τρόπους ενέργειας θα οδηγούσαν πιθανότητα σε δυναμικές τουρκικές αντιδράσεις που με τη σειρά τους θα έφερναν το δίλημμα της ανταπάντησης άρα και κλιμάκωσης πίσω στην Αθήνα. Οι άλλοι δύο τρόποι, μάλλον κανένα αποτέλεσμα δεν θα επέφεραν και πιθανόν να υποδαύλιζαν ακόμη περισσότερο τις επεκτατικές ορέξεις της Άγκυρας.


Η συζήτηση διακόπηκε καθώς από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού υπήρξε επείγουσα κλήση. Ο συνομιλητής φιλικός, σύντομος αλλά η θέση του δεν άφηνε αμφιβολίες. Το μήνυμα ξεκάθαρο: Υπό τις παρούσες συνθήκες δεν μπορούμε να πείσουμε την Άγκυρα να υποχωρήσει, θα προσπαθήσουμε, αλλά μέχρι τότε συνιστούμε ψυχραιμία και να αποφύγετε κάθε κλιμάκωση. Δύο προσπάθειες του Πρωθυπουργού να συνομιλήσει με ισχυρές γυναικείες προσωπικότητες της Ευρώπης απέτυχαν λόγω απασχόλησης τους αλλά με τη διαβεβαίωση της επικοινωνίας μαζί του το συντομότερο δυνατόν. Λόγια κατανόησης και από έναν τρίτο ευρωπαίο ηγέτη αλλά και συμβουλές αυτοσυγκράτησης και υπόσχεση ανάληψης ενεργειών προς το Συμβούλιο Ασφαλείας.

Ο Πρωθυπουργός επιστρέφοντας από τις τηλεφωνικές κλήσεις ξαναστράφηκε στον Α/ΓΕΕΘΑ με το ερώτημα του να ακουμπάει τον πυρήνα της στρατηγικής της αποτροπής: «Σε περίπτωση στρατιωτικής σύγκρουσης πόσες πιθανότητες επικράτησης έχουμε;». Καίτοι και αυτό το ερώτημα είχε ξαναπαντηθεί στο πρόσφατο παρελθόν, ο Αρχηγός επανέλαβε ότι είναι αδύνατη η μετά ακριβείας πρόβλεψη του αποτελέσματος μιας σύγκρουσης και πολύ δε περισσότερο της τελικής εξέλιξης μιας γενικευμένης σύρραξης. Δεν δίστασε όμως και να παρουσιάσει ένα αριθμητικό ποσοστό των πιθανοτήτων επικράτησης μας. Ο Πρωθυπουργός έμεινε σιωπηλός στοχαζόμενος τις συνέπειες όταν το προσωπικό του τηλέφωνο κτύπησε και μια οικεία γυναικεία φωνή τον συμβούλεψε να δείξει μετριοπάθεια και να αναλογιστεί τις συνέπειες μιας σύγκρουσης. Μια φωνή λογικής που έρχονταν όμως σε αντίθεση με τις προτάσεις του έμπιστου γηραιού συμβούλου που επέμενε ότι τα όρια υποχωρήσεων και κατευνασμών είχαν πλέον εξαντληθεί. Από δίπλα, ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας διαβεβαίωσε ότι σε κάθε περίπτωση οι ένοπλες δυνάμεις θα έπρατταν στο ακέραιο το καθήκον τους. Όρθιος μπροστά από το γραφείο του ο Πρωθυπουργός απευθύνθηκε ξανά προς τον Α/ΓΕΕΘΑ: «Πόσο χρόνο και πόσα χρήματα θα θέλαμε για να αυξήσουμε τις πιθανότητες επικράτησης μας κατά 30%;». Δόθηκαν και πάλι κάποια αριθμητικά στοιχεία για ορισμένες απαιτούμενες ενέργειες που μάλλον θα έπρεπε να είχαν ήδη πραγματοποιηθεί από χθες! Προβληματισμό όμως προκάλεσε η δήλωση του Αρχηγού ότι δεν είμαστε πλέον βέβαιοι αν ο χρόνος μετράει υπέρ ημών.

Ο Πρωθυπουργός ζήτησε ευγενικά από τους συνομιλητές του να αποχωρήσουν για λίγο από το γραφείο. Κατανοώντας όλοι την τραγικότητα των στιγμών αποσύρθηκαν σιωπηλοί και αμήχανοι στην αίθουσα υποδοχής. Ο Πρωθυπουργός περπατούσε νευρικά από την μια άκρη του γραφείου στην άλλη. Από την ανοικτή μπαλκονόπορτα ακούγονταν ακόμη τα εμβατήρια των εορτασμών. Μέσα στο δωμάτιο νοερά στροβιλίζονταν οι φιγούρες προσωπικοτήτων που είχαν βιώσει ανάλογα διλήμματα, Δηλιγιάννης, Βενιζέλος, Μεταξάς, Παπανδρέου, Σημίτης (ενδεικτικά αναφέρουμε κάποια ονόματα). Κοινό σημείο σε όλους η μοναξιά της ευθύνης. Η αυστηρή φυσιογνωμία του πατέρα του πρωθυπουργού στην οικογενειακή φωτογραφία πίσω από το γραφείο ξυπνούσε μνήμες ανάλογων δύσκολων ιστορικών στιγμών. Το καθήκον, οι ευθύνες, η ιστορία, το μέλλον, οι νεκροί και οι αγέννητοι, οι εορτάζοντες σήμερα Έλληνες, όλοι διεκδικούσαν μια άποψη. Ο χρόνος φαίνονταν ότι είχε σταματήσει ενώ το ημερολόγιο στον τοίχο έγραφε 25 Μαρτίου 2021. Ο Πρωθυπουργός προχώρησε αποφασιστικά και άνοιξε την πόρτα…

Υστερόγραφο: Το παραπάνω παντελώς φανταστικό κείμενο με κανένα τρόπο δεν διαχωρίζει τους Έλληνες σε πατριώτες ή ενδοτικούς. Συμμερίζεται την άποψη της αποφασιστικής και συστηματικά προετοιμασμένης δυναμικής αντιμετώπισης των τουρκικών προκλήσεων αλλά σέβεται και τις φωνές επίδειξης ψυχραιμίας και αυτοσυγκράτησης ακόμη και αν θεωρεί ότι η πολιτική του κατευνασμού με μοναδικό επιζητούμενο το κέρδος χρόνου που δεν μετουσιώνεται σε αύξηση της ισχύος, είναι απορριπτέα. Επιπρόσθετα το κείμενο αφιερώνεται σε όλους εκείνους που δεν έθεσαν εγκαίρως τα αμείλικτα ερωτήματα που παρουσιάζονται στο κείμενο, σε αυτούς που ενδεχομένως δεν έδωσαν αντικειμενικές απαντήσεις και κυρίως σε εκείνους όλους που για διαφόρους λόγους δεν έλαβαν τα τελευταία 15 χρόνια τα επιβαλλόμενα μέτρα.

* Ο κ. Ιπποκράτης Δασκαλάκης είναι Αντιστράτηγος (εα) είναι υποψήφιος Διδάκτορας Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Διευθυντής Μελετών του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ)
Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση