Η ιδεολογία, φερετζές της ημάθειας

Το τελευταίο άρθρο του μεγάλου δασκάλου και πατριώτη, η απώλεια του οποίου αφήνει τεράστιο και δυσαναπλήρωτο κενό

Από τον Σαράντο Ι. Καργάκο

Πᾶνε πολλά χρόνια -πάνω ἀπό μία δεκαετία– πού ξεσηκώθηκε σύμπας σχεδόν ὁ ἑλληνικός κόσμος ἐξ αἰτίας ἑνός σχολικοῦ γονατογραφήματος πού προσφέρθηκε στά παιδιά τοῦ Δημοτικοῦ ὡς δῆθεν βιβλίο Ιστορίας, ἐνῶ ἐπρόκειτο περί ἑνός πλουσιώτατου ὁρμαθοῦ λαθῶν μέ πλέον ἐνδεικτικό ἐκεῖνο τό κακοηθέστατο περί «συνωστισμοῦ» στήν προκυμαία τῆς Σμύρνης. Στό πλευρό τῆς ἀνιστόρητης συγγραφέως ἔσπευσαν τότε νά ταχθοῦν πάμπολλοι διανοητές πού αὐτοχειροτονήθηκαν -κατά τά εἰωθότα- προοδευτικοί! Δυστυχῶς, στόν τόπο μας ἡ λέξη προοδευτικός δέν ἔχει καμμία σχέση μέ τήν πρόοδο, μέ τή βελτίωση, ἀλλ’ ἔχει σχέση τίς περισσότερες φορές μέ τό βάλτωμα, μέ τό πνευματικό τέλμα. Ἔγραφα τότε (Ἰούλιος 2007) στό ὑπέροχο περιοδικό «Εὐθύνη» τοῦ ἀείμνηστου Κώστα Τσιρόπουλου τά ἀκόλουθα πού θαρρῶ ὅτι παραμένουν ἐπίκαιρα:

Εἶναι ἐνδεικτικό ὅτι κατά τόν προηγηθέντα καιρό, ὅταν ξέσπασε ὁ σάλαγος γιά τό βιβλίο Ἱστορίας τῆς Στ΄ Δημοτικοῦ καί γιά τά ἄλλα συναφῆ σαλογραφήματα, οἱ συγγραφεῖς καί οἱ συνεργοί τους κατέφυγαν στό γνωστό καταφύγιο τῶν δειλῶν: τήν ἰδεολογία! Πώς τάχα αὐτοί ἐκφράζουν τήν πρόοδο καί οἱ ἐπικριτές τους τή συντήρηση! Χρόνια συντηρεῖται αὐτό τό «Παραμύθι γιά κουτά παιδιά», πού τούς συντηρεῖ, διότι εὐνοεῖ τήν ἰδεολογικοποίηση τῆς ἀμάθειας. Ὁ «προοδευτισμός» ἦταν καί εἶναι τό ἄσυλο τῆς ἀγραμματοσύνης. «Ἀγραφιῶτες» συγγραφεῖς, ὅπως ὀνόμαζε ὁ Ρένος Ἀποστολίδης ὅσους δέν ἔχουν γράψει καμμία σπουδαία ἐργασία, ἀναλαμβάνουν κατ’ ἀνάθεση τή συγγραφή σχολικῶν ἐγχειριδίων, μέ σκοπό νά ὑπηρετήσουν κάποια θολά ἰδεολογήματα καί ὄχι τήν παιδαγωγική λειτουργία.


Γι’ αὐτό προσπάθησαν μέ τούς δημοσιογραφικούς παρακεντέδες τους νά μεταφέρουν τή συζήτηση στό δικό τους «γήπεδο», στό γήπεδο τοῦ διχασμοῦ σέ «προοδευτικούς» καί «ἀντιδραστικούς», ὥστε ἡ συζήτηση νά διεξαχθεῖ μέ ὅρους ἐμφυλίου πολέμου πού τούς συμφέρει. Διότι μέσα σ’ ἕνα διχαστικό κλῖμα ἀκόμη καί ἡ πιό ἄναρθρη κραυγή περνᾶ σάν ἐπιχείρημα. Γιά νά ἐπιχειρηματολογήσει κανείς σέ αὐτό τό ἐπίπεδο συζητήσεων πρέπει νά διαθέτει γρόνθους καί πνεύμονες γοριλανθρώπου. Ἐξ ἄλλου μόνον γοριλάνθρωποι εἶναι εἰδήμονες γιά τέτοιου εἴδους γοριλογραφήματα, ὅπου ἡ ἑλληνική ἱστορία θυσιάζεται ὡς νέα Ἰφιγένεια στό βωμό εὐτελῶν πολιτικῶν σκοπιμοτήτων. Ἀσφαλῶς καί πολλές ἀπό τίς ἀντιδράσεις δέν ἦσαν ἐπαινετές, ἦταν ὅμως μιά θολή ἀντίδραση στό θολό τοπίο τοῦ παρόντος καί στό ἀκόμη –ὅπως προβλέπω– πιό ζοφερό τοπίο τοῦ μέλλοντος. Καί, τέλος πάντων, τί μπορεῖ νά σημαίνει ἡ πυρπόληση τοῦ θαλαμίσκου τῶν φρουρῶν στόν Ἄγνωστο Στρατιώτη ἀπό τούς «φυσαλιδικούς» ἐπαναστάτες μπρός στήν πυρπόληση τῆς νεώτερης καί τῆς παλαιότερης ἱστορίας μας; Τοῦτα τά παιδιά μέ τά κρυμμένα πρόσωπα εἶναι παιδιά μιᾶς ἀγωγῆς, ὅπου κρυμμένα εἶναι τά πρόσωπα καί τά γεγονότα πού λάμπρυναν καί δόξασαν τόν τόπο αὐτό.

Ὡστόσο δέν κινδυνεύουμε νά πεθάνουμε ἀπό πλήξη· βιώνουμε καταστάσεις τραγελαφικές, πού ὁπωσδήποτε θά ἐξελιχθοῦν σέ τραγικές. Τά διαφημιστικά συστήματα ἔχουν εἰσαχθεῖ στή δῆθεν ἐπιστημονική συγγραφή. Παλαιότερα στό χῶρο τῶν γραμμάτων μόνον λίγοι ἄνθρωποι κατόρθωναν νά γίνουν γνωστοί χάρη στή σημαντικότητά τους. Σήμερα πάμπολλοι γίνονται γνωστοί χάρη στήν ἀσημαντότητά τους. Ἀρκεῖ αὐτή τήν ἀσημαντότητα νά τήν κάνουν βούκινο. Ἐξ ἄλλου, ὅπως ἔλεγαν οἱ Λατῖνοι, «Vasa inania plurimum sonant», δηλαδή τά κενά δοχεῖα ἠχοῦν περισσότερο. Ἕνα κενό δοχεῖο ἦταν καί τό ἐν λόγω «σχολικό», γι’ αὐτό παρήγαγε τόσο θόρυβο... !

Δέν νομίζω ὅτι χρειάζεται ὀξύνοια Ἀϊνστάιν γιά νά καταλάβει κανείς «ποῦ τό πάει» ἡ ἀριστερολογοῦσα κοσμοπολίτικη ἰντελιγκέντσια πού μειοψηφικῶς δυναστεύει τόν τόπο αὐτό. Εἶναι σαφές ὅτι αὐτή τή στιγμή ἡ Ἑλλάς δέν εἶναι ἁπλῶς διχασμένη, εἶναι πολυτεμαχισμένη. Μιά σακατεμένη πνευματικά, ἠθικά καί πολιτικά χώρα. Εἶναι ἐμφανεῖς ἐκεῖνοι πού μᾶς σπρώχνουν στόν ἀλληλοσπαραγμό. Δέν ἔχω καμμία διάθεση νά χορέψω μαζί τους τό «Χορό τῶν Σκελετῶν», γι’ αὐτό δημόσια δήλωσα ἀποχή ἀπό πλῆθος «στημένες» συζητήσεις, προβάλλοντας ὡς δικαιολογητική ἄρνηση τή φράση τοῦ Μακρυγιάννη: «Ἐγώ κρέας γιά ἐμφύλιο δέν πουλῶ».
Γι’ αὐτό εἶμαι ἀχρείαστος σ’ αὐτόν τόν παρόντα κακό μας καιρό, πού τό φύσημά του μᾶς σπρώχνει στή «Γέφυρα νέων Στεναγμῶν».

Αὐτά ἔγραφα πρό 11ετίας γιά ἕνα ἱστορικό ἐξάμβλωμα καί τούς συνηγόρους του. Σκέπτομαι μέ θλίψη τό τί ἔχουν νά γράψουν οἱ ὀπαδοί τοῦ Ἐφιάλτη καί τοῦ Νενέκου, ὅταν κατ’ ἀπαίτηση τῶν Σκοπιανῶν (ἤ μήπως θά ἀπαγορευθεῖ νά χρησιμοποιοῦμε τόν ὅρο αὐτό;) ξαναγραφτοῦν τά βιβλία τῆς μεσαιωνικῆς καί τῆς νεώτερης ἱστορίας μας. Ἐννοῶ φυσικά τά ἐπίσημα, εἴτε σχολικά εἴτε πανεπιστημιακά. Τώρα πού μπῆκε γιά τά καλά ὁ χειμώνας στό νοῦ μου ἦλθαν οἱ στίχοι ἀπό ἕνα παλαιό πονεμένο τραγούδι:
«Ἀέρας τά φυσάει τά πλατανόφυλλα,
Θεός νά τά φυλάει τά Ἑλληνόπουλα... »!

Δημοκρατία


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου