Ηγέτες στα πρόθυρα νευρικής κρίσης

Των Γιώργου Παυλόπουλου και Κατερίνας Οικονομάκου

Στη Γερμανία η Άνγκελα Μέρκελ αμφισβητείται πανταχόθεν, ακόμη και μέσα στο ίδιο το κόμμα της. Στη Γαλλία ο Εμανουέλ Μακρόν χάνει τον έναν υπουργό μετά τον άλλον, ενώ τα ποσοστά του ανάμεσα στους πολίτες είναι απογοητευτικά. Στην Ιταλία ο ετερόκλητος κυβερνητικός συνασπισμός δίνει την εικόνα της Βαβέλ, όπου κανείς δεν γνωρίζει ποιος έχει το γενικό πρόσταγμα.

Στην Ισπανία οι Σοσιαλιστές του Πέδρο Σάντσεθ μπορεί να βλέπουν τις δημοσκοπήσεις να τους φέρνουν πρώτους, στη Βουλή όμως αποτελούν οικτρή μειοψηφία. Στη δε Βρετανία, η οποία βρίσκεται λίγο πριν από την έξοδο από την Ε.Ε., η Τερέζα Μέι μοιάζει πιο αδύναμη παρά ποτέ, παρά την εντυπωσιακή της εμφάνιση στο συνέδριο των Συντηρητικών.

Αν, όμως, αυτή είναι -και αυτή είναι!- η εικόνα του πολιτικού σκηνικού στις πέντε μεγαλύτερες και πιο ισχυρές χώρες της Ευρώπης σήμερα, δικαίως μπορεί κανείς να αναρωτηθεί: Ποιος κυβερνά αυτή την ήπειρο σε τούτη την εξαιρετικά κρίσιμη για το μέλλον της και το μέλλον όλης της ανθρωπότητας στιγμή; Ποιος κάνει κουμάντο στο καράβι της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ευρώ;

Ποιος θα εκπονήσει το σχέδιο για την επόμενη ημέρα και θα το θέσει σε εφαρμογή; Και ποιον ή ποιαν, για να θυμηθούμε μια παλιότερη «απορία» που είχε διατυπώσει ο Χένρι Κίσινγκερ, θα ζητήσουν οι εταίροι της εάν αποφασίσουν να σηκώσουν το τηλέφωνο και να καλέσουν την Ευρώπη;


Είναι προφανές ότι εύκολες απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα δεν υπάρχουν - αφήστε που μπορεί να μην υπάρχουν καν απαντήσεις! Η πολιτική αβεβαιότητα και η κυβερνητική αστάθεια μοιάζουν πλέον σαν ένας δίδυμος ιός που διαδίδεται ταχύτατα απ' άκρου εις άκρον της γηραιάς ηπείρου, λαμβάνοντας τη μορφή μιας σοβαρής, εξαιρετικά επιθετικής και θανάσιμα απειλητικής επιδημίας.

Προς μεγάλη χαρά, βεβαίως, των επικριτών και αντιπάλων της λεγόμενης «ευρωπαϊκής ενοποίησης», που βλέπουν πως τα πράγματα κινούνται ακριβώς προς την κατεύθυνση που επιθυμούν - και μάλιστα, χωρίς να χρεώνονται οι ίδιοι την ευθύνη.

Κι όμως, αυτήν ακριβώς τη στιγμή, που η παλιά τάξη ψυχορραγεί και οι ανακατατάξεις πληθαίνουν σε όλο τον πλανήτη, η Ευρώπη θα χρειαζόταν ένα νέο αφήγημα που θα εμπνέει, και πολιτικές ηγεσίες οι οποίες θα μπορούσαν να μπολιάσουν με αυτό το μισό και πλέον δισεκατομμύριο των ανθρώπων που ζουν στο έδαφός της. Ποιοι, άραγε, μπορούν να σηκώσουν το βάρος και να ηγηθούν της προσπάθειας για τη μεγάλη τομή;

Γερμανία. Αμφισβήτηση για τη Μέρκελ!

Λίγους μήνες μακριά από τις ευρωεκλογές, με τη δύναμη των λαϊκιστών να εμφανίζεται ενισχυμένη τόσο στην Ιταλία όσο και στις χώρες του Βίσεγκραντ, δηλαδή ακριβώς την ώρα που η Ε.Ε. έχει ανάγκη μια Γερμανία με στιβαρή, σταθερή κυβέρνηση, όλα δείχνουν ότι η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είναι η σκιά του πολιτικού εαυτού της.

Ενδεικτική θεωρείται η εσωκομματική ήττα που υπέστη στις εκλογές για την ανάδειξη του προέδρου της κοινοβουλευτικής ομάδας της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU/CSU), που ερμηνεύτηκε από τον γερμανικό Τύπο ως η αρχή του πολιτικού τέλους τής άλλοτε ισχυρότερης γυναίκας του κόσμου. Ταμπού ωστόσο εξακολουθεί ακόμη να αποτελεί οποιαδήποτε συζήτηση για τη διαδοχή της Μέρκελ στην ηγεσία του κόμματός της, τουλάχιστον μέχρι να φανεί, πρώτα στις περιφερειακές εκλογές της Βαυαρίας και στη συνέχεια στην Έση, κατά πόσο επιβεβαιώνονται οι δημοσκοπήσεις.

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη, που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του κρατικού τηλεοπτικού σταθμού ARD στις 21 Σεπτεμβρίου, το CDU/CSU έχει μεν χάσει μία ποσοστιαία μονάδα, αλλά με 28% έρχεται πρώτο στις προτιμήσεις των Γερμανών. Δεύτερο έρχεται το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), με ποσοστό 18%. Όμως, το AfD βρίσκεται για πρώτη φορά στην κορυφή των προτιμήσεων των ψηφοφόρων στην πρώην Ανατολική Γερμανία.

Κι αυτό παρ' όλο που το οικονομικό χάσμα μεταξύ της Δυτικής και της πρώην Ανατολικής Γερμανίας έχει συρρικνωθεί μέσα στα 28 χρόνια από τη γερμανική ενοποίηση. Σύμφωνα με τους αναλυτές, αυτό που περισσότερο από οτιδήποτε άλλο έχει κοστίσει πολιτικά στη Μέρκελ ήταν η απόφασή της να επιτρέψει το 2015 και 2016 την είσοδο στη χώρα σε περίπου 1 εκατ. πρόσφυγες.

Γαλλία. Ο «Μανού» έχει χάσει τη λάμψη του

Σε ελεύθερη πτώση βρίσκεται η δημοτικότητα του Εμανουέλ Μακρόν, όπως δείχνει δημοσκόπηση της Ifop που πραγματοποιήθηκε στα μέσα του περασμένου μήνα. Μόλις το 29% των ερωτηθέντων δήλωσαν ικανοποιημένοι από τον Μακρόν, σε σχέση με ποσοστό 34% έναν μήνα νωρίτερα και 39% πριν από δύο μήνες, ενώ δεν υπάρχουν ενδείξεις ανακοπής αυτής της σταθερά πτωτικής πορείας.

Αντιθέτως, μόνο αρνητική εικόνα εκπέμπουν οι τρεις -έως σήμερα- παραιτήσεις υπουργών του, μεταξύ των οποίων ο δεύτερος τη τάξει υπουργός Εσωτερικών, Ζεράρ Κολόμπ, που άφησε σαφείς αιχμές περί αλαζονείας του προεδρικού περιβάλλοντος.

Τι προκάλεσε την κατάρρευση των ποσοστών δημοτικότητας του ανθρώπου που τον Μάιο του 2017 μπήκε στο Μέγαρο των Ηλυσίων χάρη στην ψήφο του 66,1% των Γάλλων και με τη στήριξη όλου του «δημοκρατικού τόξου»; Η αίσθηση που φαίνεται ότι διαπερνά μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος είναι ότι οι μεταρρυθμίσεις του Μακρόν, ειδικά στον τομέα της αγοράς εργασίας και της φορολογίας, ευνοούν τα ανώτερα οικονομικά στρώματα και τις επιχειρήσεις σε βάρος της κοινωνικής πλειοψηφίας.

Η αύξηση των φορολογικών βαρών που καλούνται να σηκώσουν οι συνταξιούχοι, αλλά και ο περιορισμός των προνομίων των δημοσίων υπαλλήλων έστρεψαν εναντίον του ένα ευμέγεθες ποσοστό ψηφοφόρων. Θέλοντας να απαντήσει στους επικριτές του, ο Γάλλος πρόεδρος παρουσίασε ένα πρόγραμμα ύψους 8 δισ. ευρώ, για την καταπολέμηση της φτώχειας, ωστόσο τα περιθώρια κινήσεων περιορίζονται από την ισχνή ανάπτυξη της οικονομίας.

Οι εξελίξεις δεν είναι απογοητευτικές αποκλειστικά για τον Μακρόν, καθώς είναι αυτός που, ώς έναν βαθμό, ενσαρκώνει τις ελπίδες εκείνων των πολιτικών δυνάμεων και πολιτών της Ε.Ε. που νιώθουν ότι επείγει να υπάρξει ένα σταθερό ανάχωμα στον εθνικισμό και τον λαϊκισμό.

Ιταλία. Ο Κόντε συνθλίβεται στις Συμπληγάδες

Μετά τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, ο χάρτης της Ιταλίας έμοιαζε να είναι χωρισμένος στα δύο. Στον Βορρά κυριαρχούσε τo μπλε της ακροδεξιάς εθνικιστικής Λέγκας και στον Νότο το κόκκινο και κίτρινο του λαϊκιστικού και πολυσυλλεκτικού Κινήματος των Πέντε Αστέρων.

Η συγκρότηση κυβέρνησης από τα δύο αυτά κόμματα έμοιαζε εξαρχής ως προσπάθεια να γεφυρωθεί το επικίνδυνο ρήγμα που έδειξε να δημιουργείται, πάνω σε έναν καμβά αντιπαράθεσης με τον δημοσιονομικό κορσέ των Βρυξελλών, από τη μία, και περιορισμού του αριθμού των προσφύγων που εισέρχονται στη χώρα, από την άλλη. Μόνο που ήδη, έπειτα από λίγους μήνες, το αποτέλεσμα μοιάζει με εκείνο που περιγράφει ο γνωστός στίχος «ρούχα μαζί που πλύθηκαν κι έχουνε γίνει ροζ».

Για του λόγου το αληθές, οι πολιτικοί πρωταγωνιστές από τη Ρώμη -οι ηγέτες των δύο κομμάτων, Ματέο Σαλβίνι και Λουίτζι ντι Μάιο, ο πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε και ο υπουργός Οικονομικών Τζοβάνι Τρία- εκπέμπουν αλληλοσυγκρουόμενα και συχνά αλλοπρόσαλλα μηνύματα προς τις Βρυξέλλες.

Τη στιγμή που κάποιοι διαλαλούν ότι θα γράψουν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους τα περί δημοσιονομικής πειθαρχίας, άλλοι σπεύδουν να διαβεβαιώσουν ότι οι κανόνες θα τηρηθούν, έστω κι αν υπάρξει μια κάποια... παρέκκλιση σε πρώτο στάδιο.

Και σαν να μην έφτανε αυτό, παράλληλα, Σαλβίνι και Ντι Μάγιο δίνουν συχνά την εντύπωση ότι ενδιαφέρονται περισσότερο να περάσουν τις δικές του προεκλογικές δεσμεύσεις ο καθένας, παρά να επεξεργαστούν και να εφαρμόσουν ένα συνεκτικό πρόγραμμα - έστω κι αν αυτό δεν είναι συμβατό με όσα επιτάσσουν οι Βρυξέλλες.

Σε κάθε περίπτωση, η σημερινή ιταλική πολιτική ηγεσία δεν είναι αυτή που θα σηκώσει στους ώμους της την προσπάθεια για αναγέννηση της Ευρώπης.

Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση