Ρωσικό «μαστίγιο και καρότο» για τους Κούρδους

Tου Γιώργου Λυκοκάπη

Από το 2004 μέχρι τις μέρες μας υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας είναι ο Σεργκέι Λαβρόφ, έμπιστος του προέδρου Πούτιν. Είναι ο μακροβιότερος επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας, μετά φυσικά τον παλιό υπουργό Εξωτερικών της ΕΣΣΔ Αντρέι Γκρομίκο. Για να κατανοήσουμε τι συμβαίνει στην Συρία πρέπει να προσέξουμε τις δηλώσεις του. Ο Λαβρόφ δήλωσε πως «οι μονομερείς ενέργειες των ΗΠΑ στην Συρία εξαγρίωσαν την Τουρκία«.

Αναφέρονταν στην απόφαση των ΗΠΑ να συγκροτήσουν μία ένοπλη συνοριοφυλακή 30.000 ανδρών στη βόρειο Συρία. Η Τουρκία χαρακτήρισε την συνοριοφυλακή «τρομοκρατικό στρατό» που απειλεί τα σύνορά της. Ο λόγος είναι πως το ένοπλο σώμα θα έχει κορμό τον κουρδικό YPG, που είναι το συριακό παρακλάδι του PKK. Μπορεί η Δύση εδώ και πολλά χρόνια να χαρακτηρίζει το εθνικοαπελευθερωτικό κουρδικό κίνημα PKK «τρομοκρατική οργάνωση», αλλά το παρακλάδι του στη Συρία είναι στενός σύμμαχός της.

Εδώ και λίγες μέρες η Τουρκία ξεκίνησε να βομβαρδίζει θέσεις των Κούρδων στο Αφρίν από ξηράς και αέρος. Τουρκικά στρατεύματα έχουν εισβάλει στην περιοχή μαζί με αντάρτες του «Ελεύθερου Συριακού Στρατού» που καθοδηγούνται από την Άγκυρα. Είναι σαφές πως η Άγκυρα προχώρησε στην εισβολή, έχοντας πάρει το πράσινο φως από την Μόσχα.

Το παρασκήνιο της εισβολής

Λίγες ώρες πριν ξεκινήσει η επίθεση της Άγκυρας δύο ανώτατοι Τούρκοι αξιωματούχοι είχαν πραγματοποιήσει αιφνιδιαστική επίσκεψη στην Ρωσία. Ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου της Τουρκίας και ο διαβόητος επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών Χακάν Φιντάν, είχαν συναντήσεις με Ρώσους αξιωματούχους. Προφανώς εκεί δόθηκε το πράσινο φως για την έναρξη της τουρκικής στρατιωτικής επιχείρησης.

Αν πιστέψουμε τον υπουργό Εξωτερικών της γείτονος Μεχμέτ Τσαβούσογλου, για τις κινήσεις της Τουρκίας είχε ενημερωθεί και η συριακή κυβέρνηση. Η Δαμασκός διέψευσε σε έντονο ύφος τις δηλώσεις Τσαβούσογλου. Δεν προχώρησε, όμως, σε καταρρίψεις των τουρκικών αεροσκαφών, όπως είχε απειλήσει προηγουμένως ότι θα έκανε. Είναι φανερό πως υπήρξαν μυστικές συνομιλίες με την Άγκυρα, πιθανότατα μέσω της ρωσικής πλευράς.

Αρραγές το μέτωπο στην Τουρκία

Αναφορικά με την εισβολή στον θύλακο του Αφρίν, ο Ερντογάν έχει την στήριξη των τουρκικών ΜΜΕ και των μεγαλύτερων κομμάτων της αντιπολίτευσης. Το μέτωπο είναι αρραγές, η αντιμετώπιση των Κούρδων είναι «εθνική υπόθεση» και για τους κεμαλιστές και για τους εθνικιστές του Μπαχτσελί. Μοναδική παραφωνία είναι φυσικά οι Κούρδοι της χώρας, οι οποίοι έχουν υποστεί ήδη βάναυσα μέτρα καταστολής.

Ο πρόεδρος Ερντογάν, κατά την διάρκεια εκδήλωσης του κυβερνώντος κόμματος, έδωσε το στίγμα των προθέσεών του. Δήλωσε πως όποιος διαδηλώσει στην Τουρκία κατά της στρατιωτικής επιχείρησης στην Συρία «θα πληρώσει το τίμημα«. Όσοι βρουν το θάρρος και διαδηλώσουν κατά της τουρκικής εισβολής δεν έχουν να φοβούνται μόνο την αστυνομία.

Οι στρατιές των Τούρκων παρακρατικών καιροφυλακτούν για να τιμωρήσουν τους «προδότες» της Τουρκίας. Λίγες ώρες μετά την ομιλία του Ερντογάν ένας όχλος Τούρκων εθνικιστών πραγματοποίησε εισβολή στα γραφεία της εφημερίδας «Αφρίκα» στα Κατεχόμενα της Κύπρου. Η εφημερίδα είχε κυκλοφορήσει με πρωτοσέλιδο «Άλλη μία επιχείρηση κατοχής από την Τουρκία«. Δεν προκάλεσε την παραμικρή εντύπωση ότι δεν έγινε καμία σύλληψη.

Μία νέα Λωρίδα της Γάζας

Η Τουρκία μοιάζει να βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση. Το Αφρίν δεν γειτνιάζει με τα υπόλοιπα κουρδικά καντόνια της Συρίας. Είναι ανάμεσα στις συριακές πόλεις Τζαραμπλούς και Ιντλίμπ. Είναι οι πόλεις όπου η Τουρκία έχει στρατιωτική παρουσία από το καλοκαίρι του 2016, μετά την επιχείρηση «Ασπίδα του Ευφράτη». Η Άγκυρα κατάφερε και πέτυχε την απομόνωση του Αφρίν, η περίπτωση του οποίου θυμίζει την Λωρίδα της Γάζας.

Είναι δύσκολο, όμως, η Τουρκία να επιτύχει την ολοκληρωτική συντριβή του YPG, όπως ισχυρίζεται ο Ερντογάν. Όπως δεν κατάφερε ο ισραηλινός στρατός να εξουδετερώσει ολοκληρωτικά τη Χαμάς στην Γάζα, έτσι και οι Τούρκοι δεν μπορούν να ελπίζουν ότι θα εξαφανίσουν το YPG. Μόνο αν η Τουρκία αναπτύξει στρατεύματα κατοχής στο Αφρίν ίσως πετύχει μακροπρόθεσμα την διάλυση του YPG σε εκείνη την περιοχή. Το ενδεχόμενο αυτό πρέπει μάλλον να αποκλειστεί.

Οι μαχητές των Κούρδων είναι σκληροτράχηλοι, κατέχουν βαρύ αμερικανικό οπλισμό και είναι έμπειροι στο αντάρτικο. Μία εκτεταμένη χερσαία εμπλοκή θα έχει πολλά θύματα στις τάξεις των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, κάτι που σίγουρα υπολογίζει ο Ερντογάν.

Οι «κόκκινες γραμμές» της Ρωσίας

Ο Ερντογάν έχει την πολυτέλεια να αγνοεί τις ΗΠΑ στην Συρία, όχι όμως και την Ρωσία. Οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί που πραγματοποιεί η τουρκική αεροπορία στο Αφρίν γίνονται με το πράσινο φως της Μόσχας, η οποία ελέγχει τον εναέριο χώρο της Συρίας. Η Ρωσία όμως δεν θα εγκρίνει μία κατοχική στρατιωτική παρουσία των Τούρκων στο Αφρίν. Η Μόσχα κατανοεί τις ευαισθησίες της Άγκυρας, μέχρι όμως ενός ορισμένου σημείου.

Με νεότερες δηλώσεις του ο Λαβρόφ ξεκαθάρισε πως οι Κούρδοι θα έχουν ρόλο στην μεταπολεμική Συρία. Δήλωσε πως οι οργανώσεις τους έχουν προσκληθεί στην ειρηνευτική διάσκεψη για την Συρία στο Σότσι, παρά τις αντιδράσεις της Άγκυρας. «Ο ρόλος των Κούρδων στην διαδικασία πολιτικής διευθέτησης πρέπει να είναι εγγυημένος«, είπε χαρακτηριστικά.

Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών ξεκαθαρίζει στους Κούρδους πως πρέπει να εγκαταλείψουν τις «αποσχιστικές τους φιλοδοξίες«. Για την Ρωσία η εδαφική ακεραιότητα της Συρίας είναι «κόκκινη γραμμή» από την οποία δεν πρόκειται να υποχωρήσει. Οι Κούρδοι θα πρέπει να αρκεστούν σε μία βελτίωση της θέσης τους στο εσωτερικό της Συρίας μετά τον πόλεμο, αυτό είναι το «καρότο» που τους πρόσφερε.

Μόνοδρομος το Σότσι

Ο Λαβρόφ υπενθύμισε κυνικά πως ο ισχυρός παίχτης στην Συρία είναι η Ρωσία, όχι οι ΗΠΑ. Ο Ρώσος υπουργός συνέστησε στους Κούρδους να απομακρυνθούν από την επιρροή της Ουάσιγκτον, λέγοντας «πως οι ΗΠΑ δεν καταλαβαίνουν την κατάσταση στην Συρία«.

Οι Κούρδοι έχουν κάθε λόγο να είναι απογοητευμένοι από την στάση των μεγάλων δυνάμεων. Θα πρέπει να εγκαταλείψουν ό,τι κέρδισαν με τον αγώνα τους κατά των τζιχαντιστών. Παρά την πικρία τους είναι αμφίβολο αν θα αντιδράσουν εν θερμώ. Εάν δεν συμβιβαστούν η Ρωσία ίσως πάρει το «μαστίγιο». Υπάρχει ο κίνδυνος να τους εγκαταλείψει ολοκληρωτικά στο έλεος των διαθέσεων της Άγκυρας, δεδομένου ότι οι Αμερικανοί έχουν περιορισθεί σε ρητορικές αντιδράσεις χωρίς πρακτικό αντίκρισμα. Ακόμα και στελέχη του κουρδικού κινήματος θεωρούν τεράστιο λάθος την αποχή από την διάσκεψη του Σότσι.

Καλό είναι να θυμούνται τι προηγήθηκε στο Κιρκούκ. Εάν εκτός του Ερντογάν αντίπαλοι τους γίνουν το Ιράν, η Ρωσία και το καθεστώς Άσαντ, θα χάσουν τα πάντα. Η Ουάσιγκτον και το Τελ Αβίβ δεν ελέγχουν τις εξελίξεις στη Συρία, όπως η Μόσχα και η Τεχεράνη. Εάν συμμετάσχουν στη διάσκεψη στο Σότσι ίσως μπορέσουν να διεκδικήσουν μία μορφή αυτονομίας, εντός της Συρίας. Χώρια που θα καταφέρουν να στριμώξουν την Άγκυρα, η οποία απαιτεί να αποκλεισθούν από το Σότσι. Ο Ερντογάν θα έρθει στην δυσάρεστη θέση να σφίξει το χέρι «δολοφόνων και τρομοκρατών». Εάν, όμως, τελικώς απέχουν από την σύσκεψη όπως απείλησαν, θα παίξουν άθελα τους το παιχνίδι της Τουρκίας.

SLPress


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση