Ο Ταγίπ Ερντογάν θα ελέγξει όλες τις κρατικές εξουσίες στην Τουρκία: Αυταρχική εκτροπή

Γράφει ο Ξενοφών Κοντιάδης

Οταν ο πρόεδρος Ερντογάν εξήγγειλε την πρόθεση να αναθεωρήσει το Σύνταγμα της Τουρκίας, το δεδηλωμένο σκεπτικό του ήταν η ενίσχυση των προεδρικών εξουσιών, μετατρέποντας το σύστημα διακυβέρνησης από κοινοβουλευτικό σε προεδρικό.

Ωστόσο, όπως προκύπτει και από πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής της Βενετίας, στην πραγματικότητα το νέο τουρκικό Σύνταγμα, που εγκρίθηκε τον Ιανουάριο από τη Βουλή και επίκειται στις 16 Απριλίου η δημοψηφισματική του επικύρωση ή απόρριψη, δεν εισάγει ένα προεδρικό σύστημα ή μια καινοφανή παραλλαγή του, αλλά εγκαθιδρύει ένα αυταρχικό κράτος με επικεφαλής τον παντοδύναμο πρόεδρο.

Η κατάργηση του αξιώματος του πρωθυπουργού σύμφωνα με το σχέδιο Συντάγματος και η απονομή της αρμοδιότητας διορισμού των υπουργών στον πρόεδρο δεν αποτελούν καθεαυτές στοιχεία εκτροπής. Κύριο χαρακτηριστικό κάθε προεδρικού συστήματος είναι η αυστηρότερη διάκριση των εξουσιών και η άμεση εκλογή προέδρου, που συγκεντρώνει κρίσιμες αρμοδιότητες χωρίς η θέση του να εξαρτάται από την εμπιστοσύνη της Βουλής. Παράλληλα, όμως, στα προεδρικά συστήματα προβλέπονται θεσμικά αντίβαρα για την εξισορρόπηση των εξουσιών του.

Αντίθετα, στο «Σύνταγμα Ερντογάν» ο πρόεδρος επιτρέπεται να είναι παράλληλα αρχηγός του κόμματός του, ελέγχοντας έτσι το Κοινοβούλιο, το οποίο έχει επίσης την αρμοδιότητα να διαλύσει για οποιονδήποτε λόγο! Ταυτόχρονα αποδυναμώνεται η ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας, ανατρέποντας το τελευταίο ισχυρό αντιστάθμισμα έναντι του προέδρου.

Ετσι φαίνεται να ολοκληρώνεται το σχέδιο Ερντογάν να ελέγξει όλες τις κρατικές εξουσίες, τη στιγμή που ήδη μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του περασμένου Ιουλίου η χώρα διολίσθησε σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης, διαρρηγνύοντας θεμελιώδεις δικαιοκρατικούς θεσμούς, παραβιάζοντας κατάφωρα τα ατομικά δικαιώματα και προβαίνοντας σε απηνείς διώξεις οποιουδήποτε επιχείρησε να αρθρώσει αντίλογο. Υπό αυτούς τους όρους εξηγείται και η «αφωνία» των Τούρκων συνταγματολόγων για το σχέδιο Ερντογάν. Αν η συνταγματική αναθεώρηση ολοκληρωθεί τον επόμενο μήνα, το καθεστώς στην Τουρκία και επισήμως θα μπορεί να χαρακτηριστεί ως αυταρχικό. Η εξουσία θα ασκείται συγκεντρωτικά και προσωποπαγώς, βασιζόμενη σε σημαντικό βαθμό στη βίαιη καταστολή κάθε αντιπολιτευτικής φωνής.

* Ο Ξενοφών Κοντιάδης είναι Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, Πρόεδρος Ιδρύματος Τσάτσου
Πηγή MIgnatiou


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση