Υποταγή και στην ιδεολογία των Μνημονίων

Γράφει ο Κώστας Μελάς

Η ατέλειωτη χρονικά διαπραγμάτευση για την αξιολόγηση, έχει καταστήσει εκ των πραγμάτων κυρίαρχο στόχο της ελληνικής πολιτικής σκηνής το κλείσιμο της αξιολόγησης. Σε αυτό συμβάλλουν και οι δυνάμεις της μείζονος και ελάσσονος αντιπολίτευσης με τα μονότονα επαναλαμβανόμενα αιτήματα, όπως: «να κλείσει η αξιολόγηση», «γιατί δεν κλείνει η αξιολόγηση;» και όλα τα συναφή.

Η πρόθεση της κυβερνητικής πλειοψηφίας να σύρει γραμμές αμύνης, ή ακόμη να επιδιώξει την αλλαγή -σύμφωνα με την δική της αντίληψη- συγκεκριμένων αιτημάτων αποδείχτηκε πολύ σύντομα μια απόλυτη φενάκη. Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση επιμήκυνε τις συζητήσεις, σαφέστατα για να δείξει ότι διαπραγματεύεται σθεναρά, αλλά και για να καταστήσει αυτό καθ’ αυτό το κλείσιμο της αξιολόγησης επίκεντρο του πολιτικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος στην ελληνική πολιτική ζωή.

Στην παραπάνω εξήγηση θα πρέπει να συμπεριλάβουμε τη σαφή έλλειψη προετοιμασίας της ελληνικής κυβέρνησης στα αιτήματα των δανειστών (ειδικά του ΔΝΤ και της Γερμανίας). Η έλλειψη προετοιμασίας πιθανόν οφείλεται στην πεποίθηση των κυβερνητικών στελεχών ότι τα αιτήματα αυτά δεν πρόκειται ποτέ να τεθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με επιτακτικότητα και αποφασιστικότητα. Ελπίζανε, δηλαδή, ότι με κάποιο τρόπο θα τα υπερβούν χωρίς ουσιαστικά να τα αντιμετωπίσουν.

Η διαμόρφωση ενός τέτοιου περιβάλλοντος λειτουργεί καταλυτικά όχι μόνο στο να συσκοτιστούν όλα όσα αναφέρονται στο περιεχόμενο της αξιολόγησης, αλλά και να γίνει αποδεκτό το συνεχιζόμενο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής ως προς την εσωτερική του λογική, την ιδεολογική του οπτική, αλλά και ως προς τους στόχους που μέσω αυτού έχουν τεθεί. Με απλά λόγια, να γίνει αποδεκτό το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, ως απαιτούμενο, ως ορθό και κατάλληλο για την επίλυση των προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας. Δηλαδή, να καταστεί εμφανής η θεωρητική και ιδεολογική επικυριαρχία του ακολουθουμένου προγράμματος σε σχέση με τις εναλλακτικές θεωρητικές προσεγγίσεις για την υπέρβαση της κρίσης.

Στην πραγματικότητα, η επικυριαρχία των νεοφιλελεύθερων θεωρητικών απόψεων είναι σχεδόν απόλυτη στο επιβληθέν και εφαρμοζόμενο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής. Επιβάλλει τη λογική του όχι μόνο στα κύρια ζητήματα της οικονομικής πολιτικής (τραπεζικό σύστημα, κοινωνικό κράτος, ιδιωτικοποιήσεις, αναπτυξιακή λογική κ.τ.λ), αλλά και σε όσα η σημερινή ελληνική κυβέρνηση θεωρεί ότι αποτελούν και δικές της απόψεις και τις προβάλλει ως θετικά αφηγήματα.

Αναφέρω ως παραδείγματα τον πόλεμο κατά τις φοροδιαφυγής και της διαφθοράς με τη συνεχή δημιουργία μηχανισμών ελέγχου και με τη συγκρότηση αλλεπάλληλων εξεταστικών επιτροπών στη Βουλή. Επίσης, μπορώ να αναφέρω την επέκταση των γευμάτων στα σχολεία ως «κοινωνική» παρέμβαση, η οποία αποτελεί ουσιαστικά «πράξη φιλανθρωπίας», όπως ακριβώς επιθυμεί το ΔΝΤ να καταστήσει το Κοινωνικό Κράτος. Για να αντιληφθεί κανείς αρκεί να μελετήσει προσεκτικά τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής και τις διατυπωμένες θέσεις του ΔΝΤ στις εκθέσεις του για την Ελλάδα.

Ως προς το πρώτο, δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ουδενός ότι οι μηχανισμοί ελέγχου δημιουργούνται με την υπόδειξη, την καθοδήγηση και την τεχνική βοήθεια των δανειστών. Υπάρχουν δύο ζητήματα που χρειάζεται να ληφθούν υπόψη: το συμβολικό, που μεταφράζεται στο ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα, στην οποία κυριαρχεί η φοροδιαφυγή και παράλληλα είναι ανίκανη από μόνη της (για πολιτικούς και τεχνικούς λόγους) να την καταπολεμήσει. Αυτό θέτει μια Πινακίδα στο μέτωπο της χώρας ΔΙΕΦΘΑΡΜΕΝΗ. Και αυτό γίνεται αποδεκτό με αλαλαγμούς από τις ελληνικές κυβερνήσεις.

Δεν θα αναφερθώ στο τι συμβαίνει στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ και στο ποιες μορφές λαμβάνει η λεγόμενη in senso lato διαφθορά για να μην εκληφθεί ότι επιχειρώ συμψηφισμό. Οι αλλεπάλληλες προανακριτικές επιτροπές της Βουλής μέχρι σήμερα (θεωρώ και στο μέλλον) ήταν απολύτως αναποτελεσματικές. Ποια εικόνα μεταφέρουν στην Ευρώπη; Σε ποιόν παρέχουν περαιτέρω επιχειρήματα;

Παράλληλα, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η συνεχής αναφορά στον πλούτο των Ελλήνων που βρίσκεται κάπου παράνομα κρυμμένος, αποτελεί ένα επιπλέον επιχείρημα των Γερμανών (Σόϊμπλε) για την επιβολή συνεχώς νέων δημοσιονομικών μέτρων και άρνηση για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους. Οι Γερμανοί υπολογίζουν για την αποπληρωμή των δανείων που έχουν προσφέρει στην Ελλάδα όχι μόνο τη δημόσια περιουσία, αλλά και την ιδιωτική περιουσία.

Όμως, η στοιχειώδη προστασία της χώρας εκ μέρους των κυβερνήσεων της επιβάλει την προσπάθεια επίλυσης όλων των υπαρκτών προβλημάτων «εν οίκω» και όχι «εν δήμω». Έτσι πράττουν όλες οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές ευνομούμενες Πολιτείες. Τα προβλήματα διαφθοράς θα πρέπει να επιλύονται από τους αρμόδιους Διοικητικούς και Δικαστικούς μηχανισμούς της χώρας και να μην γίνονται προπαγανδιστικά επιχειρήματα στα χέρια του πολιτικού συστήματος και με τον τρόπο αυτό να καταλήγουν στον κάλαθο των αχρήστων.

Όλα τα παραπάνω έχουν θέσει στις ελληνικές καλένδες, πλέον, την κριτική αποτίμηση του προγράμματος δημοσιονομικής πολιτικής που εφαρμόζεται στην Ελλάδα. Τα κόμματα εξουσίας και όχι μόνο έχουν κυριολεκτικά αποδεχτεί την ιδεολογική άποψη που στηρίζει το πρόγραμμα. Μάλιστα, για μερικά από αυτά ταυτίζεται και με τη δικιά τους ιδεολογική προσέγγιση. Τα υπόλοιπα ψελλίζουν την ανάγκη ύπαρξης κάποιου σχεδίου εθνικής στρατηγικής. Εκ της μέχρι σήμερα εμπειρίας, όμως, όλα τα κατατεθειμένα σχέδια αποτελούν ασκήσεις επί χάρτου (Ζάππειο 1 και 2, Πρόγραμμα Θεσσαλονίκης κτλ). Ο λόγος είναι προφανής: ουδεμία σχέση είχαν με την πραγματικότητα, νοούμενη κυρίως ως αντικειμενικός συσχετισμός παραγωγικών δυνατοτήτων αλλά και ισχύος.

Ο πλήρης αποπροσανατολισμός της κοινωνίας από το που πραγματικά οδηγεί το συνεχιζόμενο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, την οδηγεί ως έρμαιο σε μια πορεία χωρίς θετικές διεξόδους. Η επιμονή των δανειστών οι ελληνικές κυβερνήσεις να αναλάβουν την ιδιοκτησία του προγράμματος, στοχεύει ακριβώς στο ιδεολογικό ξεδόντιασμα όσων αντιτίθενται. Μέχρι σήμερα, αυτό έχει συμβεί. Και αποτελεί τη μεγαλύτερη ήττα του πολιτικού συστήματος. Πιο μεγάλη ακόμη και από την εφαρμογή των μνημονιακών πολιτικών.

Η ανάκτηση της ιδεολογικής πρωτοβουλίας αποτελεί το ζητούμενο. Τα προβλήματα που εμφανίζει το ιδεολογικό περίβλημα της μαζικοδημοκρατικής παγκοσμιοποίησης δεν οδηγούν από μόνα τους σε επιθυμητές δημοκρατικές λύσεις. Οι διαφαινόμενες λύσεις πολύ απέχουν από κάτι τέτοιο. Επιβεβαιώνεται σήμερα για ακόμη μια φορά, η θέση ότι από «ένα είναι μπορούν να παραχθούν πολλαπλά δέοντα».

* Ο Κώστας Μελάς διδάσκει oικονομικά στο Πάντειο πανεπιστήμιο
Πηγή "Σταύρος Λυγερός"


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση