Τρομοκρατία, Μεταναστευτικό, Ισλαμισμός και η αδυναμία αντίληψης της σχέσης τους

Γράφει ο Αλέξανδρος Νίκλαν

Η συζήτηση της σύνδεσης του προσφυγικού/μεταναστευτικού με την ισλαμική τρομοκρατία είναι θέμα που βασανίζει αρκετούς ειδικούς επί των θεμάτων αυτών. Η έστω και παραμικρή αναφορά μιας τέτοιας θεωρίας αποφεύγεται μετά βδελυγμίας από τα ΜΜΕ αλλά και πολιτικούς κύκλους της Δύσης έτσι ώστε να μην υπάρξει άμεση δαιμονοποίηση των προσφυγικών/μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη. Μια τακτική που, κατά τη γνώμη μου, αποτελεί μια λογική στρουθοκαμήλου, καθώς το πρόβλημα δεν θα σταματήσει να υφίσταται αν δεν αντιμετωπιστεί στην ωμή του κατάσταση.

Τα τελευταία 7 περίπου χρόνια υπάρχει μια ροή μετακίνησης ανθρώπων για διάφορους λόγους από τις περιοχές της Ασίας, της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Η ροή έχει κύριο στόχο μετακίνησης την Βορειοδυτική Ευρώπη και λιγότερο χώρες όπως η Ρωσία, η Κίνα και οι ΗΠΑ. Ακόμα πιο μικρό είναι το ποσοστό προς την ήπειρο της Αυστραλίας. Η σύνθεση της ροής έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά τα οποία και την διαμορφώνουν. Αποτελείται, στη συντριπτική πλειοψηφία της, από άντρες ενεργής ηλικίας (15 - 55 ετών) και λιγότερο από ηλικιωμένους, γυναίκες και παιδιά. Ακόμη μεγαλύτερα είναι τα ποσοστά που αφορούν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους που δείχνουν ως κεντρική θρησκεία το Ισλάμ, ενώ είναι σχεδόν δεδομένο πώς οι κοινωνικές τους τάξεις αφορούν τα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα που δεν έχουν την δυνατότητα να ξοδέψουν χρήματα για την μετανάστευση τους με άλλο τρόπο πλην αυτόν της παράνομης εισόδους σε τρίτες χώρες μέσα από μακρά σε διάρκεια ταξίδια.

Οι περισσότεροι, επίσης, προέρχονται από χώρες όπου το Ισλάμ δεν είναι απλά μια θρησκευτική πεποίθηση, καθώς αποτελεί το πρότυπο της καθημερινής ζωής, αλλά και ένα πλαίσιο εφαρμογής νομοθεσιών σε πολιτικό επίπεδο (βλ. Σαρία). Είναι δηλαδή κάτοικοι και πολίτες χωρών όπου το Ισλάμ με την απόλυτη και δογματική του μορφή έχει αποτελέσει τη βασική μαγιά κουλτούρας των ανθρώπων εκεί για την αντιμετώπιση κάθε πτυχής της ζωής τους.

Μέσα, λοιπόν, από αυτή τη δογματική μορφή κατήχησης και δημιουργίας κουλτούρας, οι συγκεκριμένοι άνθρωποι αντιμετώπισαν και τις όποιες κακουχίες, δυσκολίες, προτροπές ακόμα και πολέμους ώστε να επιβιώσουν. Η νομαδική, επίσης, μετακίνηση ειδικά σε αραβικά και αφρικανικά φύλα δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο. Ας μην ξεχνάμε πως μέχρι και τις αρχές του 20ού αιώνα, ελάχιστα τυπικά κράτη υπήρχαν, ενώ οι πιο πολλές περιοχές δεν είχαν χαρακτηρισμένα σύνορα. Μαζί με όλα αυτά υπήρχαν και οι διδαχές ειδικών νομικών σχολών του Ισλάμ, αλλά και οι «παραινέσεις πολέμαρχων» για την μεταφορά του λόγου του Αλλάχ, συνδυαστικά φυσικά με την τρομερή ανάπτυξη της τεχνολογίας που μέσα από την τηλεόραση και το διαδίκτυο ενημέρωσαν τους πληθυσμούς των περιοχών αυτών για ηπείρους και χώρες που η ζωή του ανθρώπου έχει αξία, όπως και για τις ανέσεις που έχει ο κάθε πολίτης σε οργανωμένα κράτη.

Το σύνολο των παραπάνω, είναι ικανό να δώσει μια καλή εικόνα γιατί οι περισσότεροι κάτοικοι των ηπείρων αυτών θέλουν να έρθουν στην δυτική «Γη Επαγγελίας», προσπαθώντας να βρουν τη δική τους τύχη. Ας μην ξεχνάμε πως όπως επισημαίνω, το συντριπτικό ποσοστό των μετακινούμενων πληθυσμών αφορά οικονομικούς μετανάστες και πολύ λιγότερο πρόσφυγες υπό διωγμό. Είναι δηλαδή εκατομμύρια άνθρωποι που ψάχνουν την ευδαιμονία και την καλύτερη ευκαιρία για να ζήσουν, βασιζόμενοι όμως σε απαρχαιωμένες αντιλήψεις, κουλτούρα και φυσικά με ελάχιστα εφόδια να επιβιώσουν σε ένα Δυτικό κόσμο με αστραπιαίες εξελίξεις όπου απαιτούνται εξειδικεύσεις και γνώσεις για να αποκτήσει ο πολίτης, πλέον, ένα ικανό βιοτικό επίπεδο.

Ξεκινώντας το ταξίδι τους όλοι αυτοί οι άνθρωποι ρευστοποιούν ή/και δανείζονται ποσά της τάξης των χιλιάδων δολαρίων (τεράστια ποσά για αυτούς) προκειμένου να φτάσουν στη Δύση. Αυτό από μόνο του δημιουργεί ένα απελπιστικό αδιέξοδο, καθώς η μόνη επιλογή είναι να ολοκληρώσουν τη διαδρομή τους με την ελπίδα να καταλήξουν στον πολυπόθητο προορισμό τους. Αυτή ακριβώς λοιπόν η ελπίδα, συνδυαστικά όλων των υπολοίπων, είναι και η «αχίλλειος πτέρνα» που δένει ως δεσμός με την τρομοκρατία.

Η τρομοκρατία, όπως γνωρίζουμε, έχει μερικά χαρακτηριστικά που την περιγράφουν (διότι δεν υπάρχει απόλυτος ορισμός). Αυτά είναι η ιδεολογία της κάθε ομάδας και πώς την αντιπροσωπεύει, οι τρόποι προσπάθειας επιβολής της ιδεολογίας της και τελευταίο, ο τρόπος προσέγγισης και στρατολόγησης μελών της για να συνεχίσει να υπάρχει ως οργάνωση.

Οι ομάδες που βρίσκουν αυτές τις ιδεολογίες ως μια διέξοδο των προβλημάτων ή/και της έκφρασής τους με έδρα τις χώρες τους, έχουν ήδη στη διάθεσή τους, έναν «ανθρώπινο διάδρομο» που ξεκινάει έξω από το σπίτι τους και καταλήγει εκεί που θέλουν εκείνοι να εκτελέσουν τις τακτικές τους για μέγιστο αποτέλεσμα. Δηλαδή ένας φανατικός τρομοκράτης, θα κάνει χρήση όλων αυτών, μεταναστών και προσφύγων, ως «διάδρομο μεταφοράς» , κρυμμένος σε ανοιχτή θέα για να επιτύχει τον στόχο του. Αυτό σημαίνει πως θα κοιμάται, θα τρώει και θα συνυπάρχει με πολλούς από τους ταξιδιώτες σε όλη την διάρκεια της πορείας αυτής. Θα κάνει επαφές και δεσμούς, ενώ συνάμα θα έχει μια πλήρη εικόνα του ποιος πάει που από το κοντινό περιβάλλον του. Αυτό θα χρησιμεύσει αργότερα, όταν πλέον θα είναι στην χώρα προορισμού για υποψήφιους προς στρατολόγηση.
Παράλληλα θα είναι σε θέση να εντοπίσει και διάφορες άλλες ομάδες που ίσως να είναι «συγγενικές» προς την ιδεολογία του και να βρίσκονται ήδη σε άλλες χώρες.
Η ερώτηση φυσικά είναι λογικά επακόλουθη:« Μα κανείς από τους συνταξιδιώτες του δεν καταγγέλλει πώς είναι πιθανώς φανατικός τρομοκράτης;» Δεν θα το κάνει κανείς, διότι οι περισσότεροι είτε φοβούνται γνωρίζοντας τι ζούσαν παλαιότερα στις περιοχές τους, ενώ υπάρχουν και κάποιοι ελάχιστοι που θεωρούν δίκαιη την αντίδρασή τους αυτή, αλλά δεν θέλουν να συμπράξουν. Όμως δεν θα τους προδώσουν κιόλας.

Στο τελικό στάδιο της άφιξης όλων αυτών των μεταναστών και προσφύγων και με την ελπίδα τους σε πλήρη έκταση καθώς μπαίνουν στην χώρα προορισμού, έρχεται η πρώτη απογοήτευση. Κανένα σοβαρό και οργανωμένο κράτος δεν θα δεχτεί φυσικά με ανοιχτές αγκάλες πρόσφυγες και μετανάστες που ήρθαν παράνομα, ούτε θα τους εντάξει αυτόματα στην καθημερινότητά του.
Αρχίζουν οι έλεγχοι που όλοι περνάμε όταν ταξιδεύουμε στο εξωτερικό και γνωρίζουμε επειδή ζούμε δεκαετίες σε αυτές τις περιοχές του πλανήτη, αλλά δεν έχουν τις ίδιες εμπειρίες και εκείνοι. Αρχίζει η απομόνωση, ο διαχωρισμός που είναι αναγκαία και απαιτητά στοιχεία για την πιθανή ένταξη κάποιων ανθρώπων μέχρι να εξακριβωθεί το ποιος και τι είναι αυτός που ήρθε. Αρχίζει η δυσκολία παραμονής σε μια ξένη χώρα, όπου δεν γνωρίζει κάποιος τη γλώσσα, δεν έχει ουδεμία εργασιακή τύχη και φυσικά καμία δυνατότητα κίνησης, ακριβώς επειδή για τη χώρα φιλοξενίας μπορεί να είναι τρομοκράτης, εγκληματίας ή ακόμα και φορέας μεταδοτικής ασθένειας.

Η απογοήτευση μεγαλώνει όταν διαπιστώνεται πως υπάρχει και μια σχετική εχθρότητα από τον ιθαγενή πληθυσμό και φυσικά δεν βοηθάει και η κουλτούρα της καθημερινότητας των μεταναστών, η οποία δεν έχει ουδεμία σχέση με αυτή που συναντούν στην Δύση. Οι δυσκολίες προφανείς και ακριβώς επειδή το δογματικό όταν έχει γίνει αντικείμενο κατήχησης από μικρή ηλικία δεν αποτινάσσεται, πόσο μάλλον από ανθρώπους χαμηλής παιδείας και μορφωτικού επιπέδου, η κατάσταση γίνεται προβληματική. Ενδεικτικά αναφέρω την αντίληψη περί θέσης της γυναίκας στην κοινωνία για τους περισσότερους μετανάστες, για το πώς θεωρούν κάποιες ηθικές αξίες ως δεδομένο και μη κατακριτέο καθώς έχουν «Θεϊκή προέλευση» σε σχέση με όσα βλέπουν, κτλ. Η όλη αντιπαράθεση γίνεται ακόμη μεγαλύτερη όταν η επιβολή θεωρείται επίσης δεδομένη από τους ιδίους για να μπορέσουν να ζήσουν εκεί που ήρθαν, μεταφέροντας έτσι ένα πολιτισμικό μεσαίωνα στη Δύση που φυσικά και δεν γίνεται αποδεκτός. Οπότε, στην περίπτωση αυτή ο βαθμός απομόνωσης γίνεται μεγαλύτερος και η ελπίδα μετατρέπεται σε απελπισία. Απελπισία που γιγαντώνεται όταν ο μετανάστης διαπιστώνει πώς δεν έχει τρόπο διαφυγής προς τα πίσω όταν χρωστάει χιλιάδες δολάρια ενώ δεν μπορεί να παραμείνει και εκεί που είναι καθώς θεωρείται ήδη «ξένο σώμα».

Η επιβίωση του γίνεται προβληματική και οδηγεί σε μικροπαραβατικές συμπεριφορές τις οποίες και «ευλογεί» με το «Θείο κήρυγμα» ο κάθε φανατικός που ήδη έχει έρθει μέσα σε αυτό τον ξένο όχλο και βρίσκει έδαφος πλέον, αλλά και μια τεράστια δεξαμενή ανθρώπων για να περάσει την ιδεολογία του και να προσδιορίσει και τον στόχο εκτόνωσης της οργής. Η Δύση φταίει και οι πολίτες της. Είναι ανήθικοι και προσβάλλουν τον Αλλάχ. Ευκολότερος στόχος φυσικά οι νεαρότεροι, οι οποίοι αν και σε πολλές περιπτώσεις γεννημένοι στις χώρες της Δύσης, βρίσκονται σε μεγαλύτερο αδιέξοδο μην έχοντας στην ουσία καμία πατρίδα, ούτε εκεί που ζουν, ούτε στη χώρα καταγωγής τους. Μάλιστα πολλοί σπεύδουν να γυρίσουν στις χώρες των γονιών τους για να τις απελευθερώσουν, αλλά και για να νιώσουν την προσωπική τους αξία να ανεβαίνει, καθώς αισθάνονται αδύναμοι και ανενεργοί στις δυτικές κοινωνίες.

Με απλά λόγια μιλάμε για μια δεξαμενή ανθρώπων που λόγω πολλών αιτιών (κοινωνικές, ιδεολογικές, οικονομικές) και ακόμα περισσότερων παραμέτρων στη συνέχεια εκεί που φτάνουν, αποτελούν την πρώτη και κύρια δεξαμενή στρατολόγησης τρομοκρατών, είτε στις χώρες καταγωγής τους, είτε στις χώρες μετανάστευσής τους, όπου οι φανατικοί θα βρουν τους «καλύτερους στρατιώτες», απελπισμένους λόγω αδιεξόδων και εύκολους προς κατήχηση, καθώς μέσα από το «Θείο κήρυγμα» θα τους δοθεί διέξοδος.

Ποια είναι όμως αυτή η διέξοδος που δίνεται από τον εκάστοτε στρατολόγο τρομοκράτη για να προσελκύσει; Οι τακτικές και οι μέθοδοι στρατολόγησης τους χτυπάνε σε δύο κυρίως σημεία. Στην ανάδειξη της προσωπικότητας του ατόμου ως ξεχωριστή και με «Θεϊκή ευλογία», ενώ παράλληλα δίνεται και η υπόσχεση πώς η οικογένεια του θα θεωρηθεί προστατευμένη από τους υπόλοιπους της εκάστοτε οργάνωσης και τον Αλλάχ.

Ο κάθε υποψήφιος «ιερός μαχητής» προσελκύεται δια προσέγγισης κάποιων Ιμάμηδων ή κάποιων προσώπων που γνωρίζουν (π.χ. από το ταξίδι τους όπως προειπώθηκε ) και με διάφορες τακτικές αξιολογούν την ετοιμότητα του στο να δεχτεί να περάσει στη δεύτερη κλίμακα που αφορά την ένταξη του σε μια «λειτουργική ομάδα» που αρχικά θα θεωρηθεί ως πιθανή ομάδα μελέτης του Θεού ή κάποιας άλλης παρόμοιας ανώτερης σε φύση δικαιολογίας. Η όλη διαδικασία κατήχησης περιγράφεται άριστα στο Staircase model για την τρομοκρατία. Απαριθμεί τα 5 επίπεδα (μια μελέτη που δεν είναι αντικείμενο του άρθρου) και πώς φτάνει στην τελική κλιμάκωση του χτυπήματος ο κάθε «ιερός μαχητής».

Συμπερασματικά έχουμε μια ροή αλλογενούς, αλλόφυλου και διαφορετικής νοοτροπίας και πολιτισμικού επιπέδου πληθυσμού σε μια περιοχή του πλανήτη που έχει πλέον ξεπεράσει κατά πολύ αυτά τα στάδια. Είναι επόμενο, λοιπόν, πως θα υπάρξουν τριβές και διαφορές που πολύ σύντομα θα οδηγήσουν και σε συγκρούσεις. Τι μπορεί να γίνει όμως;

Η μελέτη μιας CONTEST (αντιτρομοκρατικής στρατηγικής) καθώς και η μελέτη για μεταρρυθμίσεις σε μεταναστευτικό είναι αντικείμενα που θα χρειαστούν διατριβή για να παρουσιαστούν, έτσι ώστε να μπορεί να υπάρξει μια καλή αποτύπωση στο σχεδιασμό και στα πιθανά αποτελέσματα τους. Οπότε επιγραμματικά και μόνο προτείνονται τα εξής:

- Αυστηρός έλεγχος συνόρων
- Εξέταση στην διαδικασία αφομοίωσης του ξένου πληθυσμού. Ιδανικό πρότυπο είναι οι ΗΠΑ όσον αφορά την διαδικασία απόδοσης εγγράφων παραμονής και απόδοσης υπηκοότητας
- Διαχωρισμός ιθαγένειας/υπηκοότητας. Ο διαχωρισμός γίνεται για να διαχωριστεί ποιος είναι ο γηγενής κάτοικος και ποιος ο πολιτογραφημένος. Αυτό διευκολύνει και το παρακάτω:
- Αφαίρεση υπηκοότητας σε περίπτωση πράξης ενάντια στην Εθνική Ασφάλεια.
- Αλλαγή διαδικασίας ασύλου υποχρεώνοντας να ξεκινάει από τις κατά τόπους πρεσβείες. Σε περιπτώσεις πολέμου και μόνον σε αυτές θα επιτρέπεται η είσοδος των προσφύγων σε έδαφος τρίτης χώρας (μόνο από ορισμένες πύλες ειδόσου).
- Δημιουργία σχεδίου που θα απορροφά μέρος αιτήσεων οικονομικών μεταναστών από τις κατά τόπους πρεσβείες βάσει δεξιοτήτων και σχετικής αξιολόγησης για την πιθανή προσαρμογή ενός ανθρώπου στην χώρα προορισμού του. Ιδανικό πλαίσιο τέτοιας αξιολόγησης έχει για παράδειγμα η Αυστραλία.
- Χρήση του εργατικού δυναμικού αυτών των χωρών από επιχειρήσεις της Δύσης με δυνατότητες teleworking για όσους έχουν δεξιότητες ενώ εξέταση κάποιου business case σε συνεργασία με κράτη για την ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στην χώρα κατοικίας τους. Ο σκοπός είναι να δημιουργηθούν κίνητρα παραμονής τους εκεί αλλά και πιθανή ανάπτυξη αγοράς. Παρόμοιο έργο είναι αυτό που έγινε στην Ινδία και πολλές πλέον εταιρίες έχουν στείλει υπηρεσίες υποστήριξης τους από τον τομέα πληροφορικής εκεί.

Η λογική των παραπάνω καταδεικνύει εν ολίγοις, όπως είναι εμφανές, πώς το μεταναστευτικό και η τρομοκρατία βρίσκουν πηγή τροφής σε προβλήματα που είναι κοινά, εξού και η σύνδεση των δύο φαινομένων δεν είναι κάτι που πρέπει να περνάει χωρίς ιδιαίτερο βάσανο. Φυσικά δεν ταυτίζονται, αλλά η σύνδεσή τους είναι εμφανής και σε σημεία επίσης είναι ορατό πώς τα δύο φαινόμενα, όπως είναι διαμορφωμένες οι σημερινές συνθήκες στις συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές, λειτουργούν σαν συγκοινωνούντα δοχεία. Αν μπορέσει και μειωθεί η πίεση και η φόρτιση στο ένα εξ αυτών, θα αποτελέσει και απαρχή αποκλιμάκωσης της έντασης και στο δεύτερο.

Πηγή HufPost


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση