Τα «μυστικά» της Γενεύης – Μια πρώτη αποτίμηση της Πενταμερούς και το «μήνυμα» Ερντογάν

Οι λογικές «άσπρου-μαύρου» στο Κυπριακό και οι εύκολοι διαχωρισμοί μεταξύ «ενδοτικών» – «πατριωτών», την ώρα που ακόμη δεν έχουν ξεκινήσει οι ουσιαστικές διαπραγματεύσεις και κανείς δεν γνωρίζει ποιο θα είναι το Σχέδιο Λύσης για το οποίο σήμερα γίνεται η αντιπαράθεση, είναι προτιμότερο να επιχειρηθεί η προσεκτική ανάγνωση των γεγονότων και η ψύχραιμη αποτίμηση των όσων συνέβησαν στην Γενεύη, των δηλώσεων των «παικτών» όπως του Τ. Ερντογάν και η προοπτική από δω και πέρα.

Στην Γενεύη υπήρξαν κάποια θετικά σημεία:

Κατ’ αρχήν αποτράπηκε το ναυάγιο και σε ότι αφορά το Κυπριακό αυτό δεν είναι πάντοτε αυτονόητο.

Επιβεβαιώθηκε ότι πολλές πτυχές του Κυπριακού περιμένουν το πάτημα του «κουμπιού» της πολιτικής Συμφωνίας προκειμένου να ξεκλειδώσουν και να οδηγήσουν σε συγκλίσεις.

Επίσης είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι πλέον στο εδαφικό έχουν κατατεθεί χάρτες που θέτουν την βάση για ένα συγκεκριμένο «παρέ-δωσε» το οποίο όμως είναι αλληλένδετο με το περιουσιακό και την επιστροφή προσφύγων και βεβαίως με το οικονομικό κόστος της Λύσης.

Είναι σημαντικό ότι ενεπλάκη έστω και μετ’ εμποδίων η Ε.Ε., η οποία παρά τις δύσκολες σχέσεις με την Τουρκία έχει πλέον λόγο στα ζητήματα Ασφάλειας και Εγγυήσεων.

Έχει επίσης ιστορική σημασία το γεγονός ότι για πρώτη φορά οι Εγγυήτριες Δυνάμεις ανοίγουν τα χαρτιά τους για το κρίσιμο θέμα της Ασφάλειας και Εγγυήσεων.

Στην Γενεύη υπήρξε πικρή γεύση από το γεγονός ότι όλες οι υποτιθέμενες προϋποθέσεις που είχε θέσει η Κυπριακή Δημοκρατία για την αναβάθμιση και κορύφωση των συνομιλίων δεν τηρήθηκαν ούτε στο ελάχιστο, ενώ πλέον παίρνει μόνιμη μορφή η υποβάθμιση της εκπροσώπησης της Κυπριακής Δημοκρατίας σε επίπεδο Ελληνοκυπριακής Κοινότητας

Στο θέμα της εκπροσώπησης: σε κανένα από όλα τα κείμενα που κυκλοφόρησε ο ΟΗΕ στην διάρκεια των συνομιλίων της Γενεύης δεν υπήρξε αναφορά σε «Κυπριακή Δημοκρατία» ή σε «πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας». Είναι χαρακτηριστικό ότι και στο Ανακοινωθέν της ιστορικής πρώτης Διάσκεψης για τα θέματα Ασφάλειας και Εγγυήσεων, οι συμμετέχοντες αναφέρονται ως εξής:

«Η Διάσκεψη για την Κύπρο η οποία συγκλήθηκε σήμερα, 12 Ιανουαρίου 2017, στη Γενεύη, υπό την αιγίδα του ΓΓ του ΟΗΕ, με τη συμμετοχή του Εξοχότατου Μουσταφά Ακιντζί και του Εξοχότατου Νίκου Αναστασιάδη, των ΥΠΕΞ της Ελλάδας, της Τουρκίας και του Ηνωμένου Βασιλείου ως εγγυήτριες δυνάμεις και στην παρουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως παρατηρητή».

Η «διπλή ιδιότητα» με την οποία υποτίθεται συμμετείχε στην Διάσκεψη ο κ. Αναστασιάδης (του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και του ηγέτη της Ε/Κ κοινότητας) εξαφανίσθηκε …

Ακόμη και στο εθιμοτυπικό μέρος της Διάσκεψης υιοθετήθηκε παρόμοια μέθοδος καθώς οι καρτέλες μπροστά στους συμμετέχοντες ανέφεραν απλώς το όνομα τους.

Και το πρόβλημα φυσικά δεν αφορά τον Μ. Τζόνσον, τον κ. Τσαβούσογλου, η τον Ν. Κοτζιά που κανείς δεν αμφισβητεί την διεθνή νομική υπόσταση των χωρών που εκπροσωπούν.

Κερδισμένη η τουρκική πλευρά και ο ίδιος ο κ. Ακιντζί ο οποίος απλώς ως ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας και αυτοπροβαλλόμενος ως πρόεδρος ενός παράνομου μη αναγνωρισμένου διεθνώς μορφώματος του κατοχικού καθεστώτος στην Βόρειο Κύπρο, βρέθηκε να κάθεται στο τραπέζι της Διάσκεψης με το ίδιο καθεστώς όπως και ο πρόεδρος της μόνης διεθνώς αναγνωρισμένης Κυπριακής Δημοκρατίας.

Είναι αποκαλυπτικό ότι ενώ στην Γενεύη βρέθηκε και ο υπουργός εξωτερικών της Κύπρου Ι. Κασουλίδης που θα μπορούσε να παραβρεθεί στην Διάσκεψη ώστε να σωθούν τα προσχήματα (καθώς θα παρίστατο ως «αξιότιμος Ι. Κασουλίδης», αλλά θα παρέπεμπε σε εκπρόσωπο της Κυπριακής Δημοκρατίας που είναι το συμβαλλόμενο μέρος της Συνθήκης Εγγύησης), αποχώρησε πριν από την σύγκλισή της…

Ο κ. Αναστασιάδης είχε επανειλημμένα δηλώσει ότι η Διάσκεψη δεν θα είναι Πενταμερής (όπως ήταν τελικά) και ότι προϋπόθεση για να συγκληθεί θα είναι, η σύγκλιση τουλάχιστον στο θέμα των χαρτών. Τελικά στην Γενεύη απλώς για μια ακόμη φορά καταγράφηκαν οι διαφορετικές θέσεις σε όλα τα Κεφάλαια και στο Εδαφικό και η διάσκεψη ξεκίνησε χωρίς να έχει προηγηθεί η οποιαδήποτε σύγκληση, καθώς ήταν προφανές ότι οι δυο πλευρές δεν είναι έτοιμες για συναινέσεις πριν υπάρξει εικόνα και για την πρόοδο που μπορεί να υπάρξει στο ζήτημα των Εγγυήσεων /Ασφάλειας.

Όμως στο θέμα των χαρτών και από την συζήτηση της Διακυβέρνησης, διαφαίνεται ότι η τουρκική πλευρά θέτει ως πρώτη προτεραιότητα την εκ περιτροπής Προεδρία, υποσχόμενη ως αντάλλαγμα άλλοτε την Μόρφου, άλλοτε κάποιες πρόνοιες στο θέμα της Ασφάλειας.

Στο παρασκήνιο, αυτό που επιχειρήθηκε ήταν να ξεκινήσει άμεσα η συζήτηση των τεχνοκρατών χωρίς να έχει προηγηθεί η πολιτική συζήτηση, κάτι που θα οδηγούσε σε καταγραφή «κόκκινων γραμμών», όπου με συμπαιγνία Βρετανίας-Τουρκίας θα βρισκόταν η Ελλάδα στην δύσκολη θέση να πιέζεται για επίδειξη ελαστικής στάσης, ωσάν να είναι η Ελλάδα η Κατοχική Δύναμη στο νησί.

Σε αυτή την μεθόδευση αναφέρθηκε ο Ν. Κοτζιάς ο οποίος αφού επέμεινε για πολιτική συζήτηση την οποία απέφυγε ο κ. Τσαβούσογλου αναχωρώντας για την Άγκυρα, ζήτησε να υπάρξουν αυτές οι λίγες ημέρες διακοπής ώστε να διαμορφωθεί ένα καταρχήν πλαίσιο στο οποίο θα εξελιχθεί η συζήτηση.

Όμως η παρέμβαση του Τ. Ερντογάν πίσω από τις γραμμές λέει πολλές αλήθειες τις οποίες δεν μπορεί να παραβλέπουμε:

Στο Εδαφικό ο Τ. Ερντογάν ,αν και αφορά εσωτερική πτυχή του Κυπριακού, κάνει μια βαρυσήμαντη παρέμβαση η οποία αποκαλύπτει ότι η Άγκυρα συνεχίζει να αντιμετωπίζει το Κυπριακό υπό γεωστρατηγικό πρίσμα και ως θέμα της δικής της Ασφάλειας. Δεν είναι τυχαίες μάλιστα οι συνέχεις αναφορές του κ. Τσαβούσογλου στην Πενταμερή Διάσκεψη ότι πρέπει να επιδιωχθούν λύσεις που θα προασπίζουν την «ασφάλεια των Τουρκοκυπρίων, της Κύπρου και ολόκληρης της περιοχής», σε μια εμφανή προσπάθεια να μπει το θέμα της Κύπρου στον γενικότερο χάρτη της Μέσης Ανατολής.

Ο κ. Ερντογάν ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται να δοθεί η Καρπασία, (η οποία λόγω γεωγραφικής «ιδιορρυθμίας» είναι σαν δόρυ στο υπογάστριο της Τουρκίας και συγχρόνως καλύπτει στρατηγικά τις ακτές της Συρίας και του Λιβάνου) ενώ παρουσίασε ένα νέο παζάρι στο Εδαφικό, προτείνοντας την ανταλλαγή της Αμμόχωστου, με την απόδοση στην Τουρκία της περιοχής του Πύργου Τυλληρίας ώστε να ενοποιηθεί η Μόρφου με τον τουρκικό θύλακα στα Κόκκινα. Πολύ απλά δηλαδή ο κ. Ερντογάν υποδεικνύει στους Τουρκοκυπρίους ότι θα πρέπει να απαιτήσουν…. εδαφικά ανταλλάγματα για κάθε εδαφική παραχώρηση προς την ελληνοκυπριακή πλευρά.

Μέχρι τώρα το «πάρε-δώσε» προέβλεπε ότι θα επιστραφεί έδαφος στην ελληνοκυπριακή πλευρά έναντι ανταλλαγμάτων σε διακυβέρνηση η στην Ασφάλεια, ενώ τώρα ο Ερντογάν κάνει ένα βήμα πιο μπροστά ζητώντας να δοθούν στους Τουρκοκυπρίους, νέα εδάφη δημιουργώντας ευθεία γραμμή μεταξύ των δυο συνιστώντων κρατιδίων, στο σημείο που δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει την αποστολή της η τουρκική εισβολή του 1974…

Συγχρόνως ο Τούρκος Προέδρος ανοίγει και το θέμα των Εγγυήσεων/Ασφάλειας, αλλά η πρώτη εικόνα για παράθυρα που αφήνει ανοικτά, παρά την ακραία ρητορική του, θα διαπιστωθεί την Τετάρτη στην πρώτη συνάντηση τεχνοκρατών στο πλαίσιο της Πενταμερούς Διάσκεψης.

Ο κ. Ερντογάν λέει ότι δεν θα υπάρξει καθεστώς Εγγυήσεων χωρίς την Τουρκία. Εάν αποδειχθεί ότι εννοεί διατήρηση του σημερινού πλαισίου με πρόβλεψη για επεμβατικό δικαίωμα, τότε οι συνομιλίες θα καταρρεύσουν. Εάν όμως η τουρκική πλευρά αποδεχθεί ένα πλαίσιο Συμφωνίας εγγύησης της (εξωτερικής) Ασφάλειας του νέου ομόσπονδου κυπριακού κράτους, εγγύηση της εφαρμογής της Συμφωνίας από το ΣΑ του ΟΗΕ, συγκρότηση πολυεθνικής αστυνομικής δύναμης που θα συνδράμει τις ομοσπονδιακές δυνάμεις για την τήρηση της τάξης αλλά και αρκετά ακόμη «εργαλεία» που έχει στην διάθεση της η διεθνής κοινότητα, τότε ανοίγει μια μικρή χαραμάδα συζήτησης για κατάργηση των αναχρονισιτκών Εγγυησεων.

Όταν ο κ. Ερντογάν λέει ότι οι τούρκοι στρατιώτες θα συνεχίσουν να μένουν στο νησί, θα πρέπει να διευκρινισθεί τι ακριβώς εννοεί: εάν η τουρκική θέση περιορισθεί στην συμμετοχή της Τουρκίας και της Ελλάδας σε μια Πολυεθνική αστυνομική δύναμη που η διοίκηση θα ασκείται από τρίτους, αυτό είναι κάτι που μπορεί να συζητηθεί.

Η ελληνοκυπριακή πλευρά είναι έτοιμη να συζητήσει την παραμονή για μεταβατική περίοδο που μπορεί να φθάσει και τα πέντε η έξι χρόνια μικρής τουρκικής στρατιωτικής δύναμης στο νησί. Η αποχώρηση των υπολοίπων δυνάμεων θα γίνει υπό την αιγίδα ενός μηχανισμού παρακολούθησης (monitoring) που θα αναφέρεται με τακτικές Εκθέσεις στον ΟΗΕ.

Για όλα αυτά τα ζητήματα όμως οι πραγματικές τουρκικές προθέσεις θα αποκαλυφθούν μόνον όταν διατυπωθούν επίσημα στην διαδικασία που ξεκινά την Τετάρτη.

Ν.Μ.
Πηγή Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου  

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση