Λόγια και έργα του "συμπαθητικού Αλέξη"

4 Φεβρουαρίου 2015. Λίγες μέρες αφότου έχει αναλάβει τα πρωθυπουργικά του καθήκοντα, ο Αλέξης Τσίπρας βρίσκεται στις Βρυξέλλες για την πρώτη του επίσκεψη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ε.Ε.). Στο Berlaymont είχαν αποφασίσει ότι «θα τον πάρουν από το χέρι» και θα τον οδηγήσουν στα μονοπάτια των Βρυξελλών, αποδεικνύοντας σε όλες τις αντιευρωπαϊκές φωνές που είχαν αρχίσει να δυναμώνουν με την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ ότι όλοι ανήκουν στην Ευρώπη.

Εκεί στην πρώτη του εμφάνιση με τον επικεφαλής της Ε.Ε. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, έχοντας φόντο τις ευρωπαϊκές σημαίες, με τα φλας των καμερών να αναβοσβήνουν και την αμηχανία του κ. Τσίπρα να είναι εμφανής, ο πρόεδρος της Επιτροπής –με μία κίνηση που θα αποδειχθεί συμβολική για τη σχέση που θα εξελιχθεί στο μέλλον– τον πιάνει από το χέρι, όπως ένας ενήλικας πιάνει ένα παιδί, και τον οδηγεί στα ενδότερα της Κομισιόν. Εκεί το μήνυμα του ισχυρού Ευρωπαίου είναι ξεκάθαρο: «Βοήθησέ μας να σε βοηθήσουμε», του λέει και από εκείνη τη στιγμή οι σχέσεις των Βρυξελλών με την κυβέρνηση Τσίπρα, αλλά κυρίως με τον ίδιο τον πρωθυπουργό, έχουν περάσει από πολλά κύματα.

Η πρώτη έκπληξη

Πίσω στις εκλογές του 2015, η επιλογή συγκυβέρνησης του κ. Τσίπρα με τους Ανεξάρτητους Ελληνες (ΑΝΕΛ) ξαφνιάζει τη βελγική πρωτεύουσα. Είναι το πρώτο δείγμα ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι γνωρίζουν πολύ λίγα για τον νέο πολιτικό, που τους φαίνεται ότι παρά τα ακραία πράγματα που μπορεί να λέει, τουλάχιστον δεν κουβαλάει τη φθορά και τη διαφθορά των άλλων μεγάλων κομμάτων.

Αλλωστε πρώτη φορά που Ευρωπαίοι αξιωματούχοι άρχισαν να τον παρακολουθούν ήταν μόλις λίγους μήνες νωρίτερα, και συγκεκριμένα μετά τις ευρωεκλογές του 2014, τότε που ο ΣΥΡΙΖΑ ξεπερνάει το τότε κυβερνών κόμμα της Ν.Δ. για μερικές μονάδες. Για τους Ευρωπαίους ο «άφθαρτος», τότε, Τσίπρας φαινόταν ότι θα αποκτούσε μεγάλη δυναμική κατά τη διάρκεια ενδεχόμενων εθνικών εκλογών.

Το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης που ανακοινώνει τον Σεπτέμβριο του 2014 ανησυχεί πολλούς και το γεγονός ότι οι σχέσεις του με τους ανθρώπους στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή –πριν από την εκλογή του– ήταν σχεδόν ανύπαρκτες, δεν βοηθάει στον καθησύχαση των ανησυχιών. Μέχρι τον Νοέμβριο του 2014 ο τότε πρόεδρος της Επιτροπής, Ζ.-Μ. Μπαρόζο, δεν είχε καμία επαφή μαζί του. «Μία-δύο φορές του είχε γράψει ο Τσίπρας επιστολή που ήταν στα όρια του υβριστικού», λέει Ευρωπαίος αξιωματούχος στην «Κ».

Η πρώτη γνωριμία

Στη συνάντηση που είχε ο κ. Τσίπρας πριν από τις ευρωεκλογές με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών του είχε εξηγήσει προφητικά ότι δεν θα μπορέσει να υλοποιήσει πολλές από τις εξαγγελίες του. «Ή θα αποτύχετε ή δεν θα κάνετε αυτά που υπόσχεστε», του είχε πει.
Ομως η εικόνα του ριζοσπάστη αντιευρωπαϊστή αλλάζει σιγά σιγά στα μάτια των Ευρωπαίων τους μήνες πριν από τις εκλογές του 2015. Τον Ιούνιο του 2014, ο κ. Τσίπρας περνάει για πρώτη φορά το κατώφλι του γυάλινου κτιρίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) στη Φρανκφούρτη, για μια συνάντηση με τον πρόεδρό της, Μάριο Ντράγκι, και δίνει την εντύπωση ενός ανθρώπου λιγότερο ριζοσπαστικού σε σχέση με αυτά που έλεγε στο εσωτερικό της χώρας.

Η καθησύχαση

Ο Ντράγκι τότε είχε ακούσει με πολύ ενδιαφέρον την πρόθεσή του να κάνει αυτά στα οποία οι Ευρωπαίοι θεωρούσαν ότι υπολειπόταν η κυβέρνηση της Ν.Δ. για την «καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς, αλλά και για τη μάχη εναντίον των συμφερόντων των ολιγαρχών». Η μετριοπαθής εικόνα που προβάλλει ο κ. Τσίπρας στις λίγες επαφές που έχει με ανθρώπους στο εξωτερικό δίνουν την εντύπωση ότι «έχει εισπνεύσει πολύ ΠΑΣΟΚ και απλώς θα κάνει μία αριστερή κυβέρνηση».

Η σύγκρουση

Ολα όμως αλλάζουν από τους πρώτους μήνες της διακυβέρνησής του, καθώς η συγκρουσιακή διαπραγματευτική τακτική που επιλέγει τους επόμενους τέσσερις μήνες –που είναι λίγο-πολύ γνωστή– δημιουργεί ένα κλίμα «τοξικό», όπως το περιγράφουν ακόμα και σήμερα αξιωματούχοι που συμμετείχαν σε αυτές τις «τραυματικές», όπως τις χαρακτηρίζουν, διαπραγματεύσεις.

Σήμερα δύο χρόνια μετά την πρώτη εκλογή του, και παρά τη σειρά λανθασμένων χειρισμών, φαίνεται να μην έχει χάσει τελείως την αρχική του αύρα και να παραμένει «ο συμπαθητικός Αλέξης». Ομως αυτό που είναι ξεκάθαρο πλέον είναι αυτό που έλεγε Ευρωπαίος αξιωματούχος στην «Κ»: Ο χρόνος για τον Ελληνα πρωθυπουργό έχει αρχίσει να μετράει αντίστροφα και το κλείσιμο της αξιολόγησης εγκαίρως μπορεί να είναι και η τελευταία του ευκαιρία.

«Αυτό που είναι σαφές στις Βρυξέλλες», λέει ο ίδιος, είναι ότι πέρα από τον Τσίπρα «δεν υπάρχει κάτι άλλο, δεν υπάρχουν υπουργοί, δεν υπάρχει σύστημα, δεν υπάρχει κρατική δομή, δεν υπάρχει υπόβαθρο, δεν υπάρχει ουσία σε αυτή την κυβέρνηση». Και αυτό φαίνεται να το ξέρουν πλέον πολύ καλά στις Βρυξέλλες, καθώς μία σειρά από αξιωματούχους με τους οποίους μίλησε η «Κ» φαίνεται να ξεχωρίζουν τον κ. Τσίπρα από την υπόλοιπη κυβέρνηση.

Το πρόβλημα

Το βασικό πρόβλημα που εντοπίζουν οι αξιωματούχοι που παρακολουθούν την Ελλάδα τα τελευταία δύο χρόνια της διακυβέρνησης Τσίπρα, είναι ότι δεν υπάρχει μια σταθερότητα, μία στρατηγική και μία συνέχεια στην πορεία της κυβέρνησης. Και δεν είναι λίγες οι φορές, όπως περιγράφουν, που «νιώθουν ότι το νερό έχει μπει στο αυλάκι και την επομένη ο κ. Τσίπρας αλλάζει τελείως τακτική».

Ευρωπαίος αξιωματούχος παρομοίαζε, μιλώντας στην «Κ», τη διακυβέρνηση Τσίπρα με «ακορντεόν», που από τη μια στιγμή στην άλλη το όργανο ανοίγει και κλείνει αλλάζοντας μελωδία: Από την πρώτη φάση της διαπραγμάτευσης, που με τους χειρισμούς του Ελληνα πρωθυπουργού η χώρα βρέθηκε ένα βήμα πριν από την έξοδο από το ευρώ, με ένα λογαριασμό δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ επιπλέον που πρέπει να πληρώσει, και τις Βρυξέλλες να «βρίσκονται σε κατάσταση σοκ», ο κ. Τσίπρας αμέσως πέρασε στην αντίπερα όχθη.

Από τον Ιούλιο του 2015 μέχρι τις εκλογές του Σεπτεμβρίου «έκανε όλες τις σωστές κινήσεις», έλεγε αξιωματούχος στην «Κ», αναφέροντας ότι «υπέγραψε τη συμφωνία για νέο πρόγραμμα, έβγαλε από τη Βουλή όλες τις αντιευρωπαϊκές δυνάμεις, ενώ μέσα στον Αύγουστο ψήφισε κυριολεκτικά... τα πάντα». Και εκεί που οι Ευρωπαίοι ανακουφίζονται ότι η κυβέρνηση έχει βρει τον βηματισμό της, το φθινόπωρο του 2015 ξεσπάει η μεταναστευτική κρίση.

Η αντίφαση

Από τη μία στις Βρυξέλλες αναγνωρίζουν ότι ο κ. Τσίπρας δεν ενθάρρυνε τις φωνές του λαϊκισμού και δεν χρησιμοποίησε τη μεταναστευτική κρίση με όρους αντιευρωπαϊκούς, αλλά οι χειρισμοί της κυβέρνησης δείχνουν ξεκάθαρα το τεράστιο έλλειμμα αποτελεσματικότητας.

Δεν είναι τυχαίο πως αξιωματούχος που ασχολείται αποκλειστικά με οικονομικά θέματα, σε ερώτηση της «Κ» ως προς το πώς αξιολογεί τη διετή διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, η απάντησή του ήταν «η διαχείριση του προσφυγικού είναι ντροπιαστική».

Αλλος Ευρωπαίος αξιωματούχος έλεγε στην «Κ» πως αν δεν γινόταν η συμφωνία με την Τουρκία στις Βρυξέλλες, η Ελλάδα θα είχε καταρρεύσει. «Ρητορική, λόγια και από πίσω τίποτα», λέει αναφερόμενος στην ελληνική κυβέρνηση, καθώς παρά το ένα δισ. που είναι διαθέσιμο στη χώρα μας για την αντιμετώπιση της κρίσης, δεν έχει καταφέρει να προσφέρει στους πρόσφυγες τα βασικά προστατεύοντάς τους από το κρύο ή παρέχοντάς τους βασικές συνθήκες υγιεινής.

Ομως, ακριβώς εξαιτίας των «πολυκρίσεων» που έχουν χτυπήσει την Ε.Ε., από τη μεταναστευτική πολιτική, το Brexit, την άνοδο των αντιευρωπαϊκών κομμάτων και την τρομοκρατία, το τελευταίο που θα ήθελαν να δουν στις Βρυξέλλες είναι άλλη μία κρίση με την Ελλάδα.

Αλλωστε «μέχρι να πυροβολήσει ο κ. Τσίπρας το πόδι του», όπως χαρακτηρίζουν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι την κίνηση να δώσει επίδομα στους συνταξιούχους χωρίς καμία συνεννόηση, οι «περισσότεροι στο Εurogroup δεν ήθελαν να ακούσουν άλλο για την Ελλάδα», λέει χαρακτηριστικά, καθώς υπήρχε το αίσθημα της «κόπωσης» και η λογική του «ας τελειώνουμε».

Η αξιοπιστία

Από την άλλη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλουν απεγνωσμένα να πουν ότι παρά τη ριζοσπαστική κυβέρνηση, με τη βοήθεια της Ε.Ε. η Ελλάδα άφησε πίσω τα βαρίδια του παρελθόντος και άλλαξε σελίδα. Γι’ αυτό δεν είναι τυχαία η τεράστια υποστήριξη που έχει λάβει η κυβέρνηση από την Επιτροπή κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Σε τέτοιο σημείο, που έχει χάσει την αξιοπιστία της και ανάμεσα στα κράτη-μέλη που παρακολουθούν την πορεία του ελληνικού προγράμματος, αλλά και από την αγορά.

«Η Επιτροπή πάντα προσπαθεί να ωραιοποιήσει την κατάσταση στην Ελλάδα και την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων», λέει συμμετέχοντας στο Εuroworking Group. Αλλά το πλήγμα στην αξιοπιστία της μπορεί να μην είχε σημασία αν όντως η Ελλάδα άλλαζε.

«Τίποτε δεν άλλαξε στην Ελλάδα...»

Σήμερα, δύο χρόνια αργότερα, εξαιτίας της αναποτελεσματικότητας της κυβέρνησης στην Αθήνα, τουλάχιστον ως προς την επίτευξη των βασικών στόχων, Ευρωπαίος αξιωματούχος διαπιστώνει πως «τίποτε δεν άλλαξε» στην πραγματικότητα με την περίπτωση της Ελλάδας.

«Δεν έκανε τη μεγάλη τομή στο κράτος, διόρισε περισσότερους, δεν εξορθολόγισε τις δαπάνες, δίνει χρήματα σε λάθους ανθρώπους, δεν βοήθησε την επιχειρηματικότητα, δεν πολέμησε τη διαφθορά», λέει χαρακτηριστικά.

Στις Βρυξέλλες «ο συμπαθητικός Αλέξης» έχει αρχίσει αργά αλλά σταθερά να χάνει τους υποστηρικτές του. Αν τον Φεβρουάριο κλείσει η αξιολόγηση, τότε θα ενισχυθεί η τάση ότι «έως και η Ελλάδα τα κατάφερε», λένε στη βελγική πρωτεύουσα. Αν δεν κλείσει όμως, τότε υπάρχει ένας πολύ σοβαρός κίνδυνος: Το αρχικό «βοήθησέ μας να σε βοηθήσουμε» του Ζ.-Κ. Γιούνκερ, τελικώς να μην ισχύει πλέον. Κι αυτή θα είναι μια εξαιρετικά αρνητική εξέλιξη για τα ελληνικά συμφέροντα, όπως μπορούν να επιβεβαιώσουν όσοι έχουν γνώση των ισορροπιών στους κόλπους των Ευρωπαίων εταίρων μας.

Πηγή "Καθημερινή"


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου  

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση