Γιατί, ξαφνικά, όλοι ενδιαφέρονται για το Κυπριακό;

Ναι, όλοι ενδιαφέρονται για το Κυπριακό, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όλοι θέλουν λύση του Κυπριακού, ή σε κάθε περίπτωση, μία λύση που να είναι καλοδεχούμενη από τους ίδιους τους Κύπριους (Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους).

Γράφει ο Γιώργος Αναγνωστόπουλος

Μετά την εισβολή της Τουρκίας στο νησί, οι δύο Κοινότητες συνειδητοποίησαν ότι αυτά που τους ένωναν ήταν ασυγκρίτως περισσότερα και σημαντικότερα από αυτά που δήθεν τους χώριζαν, γιατί αυτά που τους χώριζαν ήταν τεχνικά κατασκευάσματα που εξυπηρετούσαν τα συμφέροντα Τρίτων και όχι των ίδιων των Κυπρίων.

Αλλά ας ξεκινήσουμε με μία γεωστρατηγική αξιολόγηση της Κύπρου, γιατί αυτή είναι που δημιουργεί το ενδιαφέρον της Διεθνούς κοινότητας και τίποτε άλλο. Να είστε σίγουροι, ότι αν η Κύπρος ήταν τοποθετημένη αλλού στον χάρτη, κανείς δεν θα ασχολείτο με το Κυπριακό και με ένα νησί χωρίς ιδιαίτερους φυσικούς πόρους με συνολικό πληθυσμό περίπου 1 εκ. κατοίκους, όπως παραδείγματος χάριν η Μάλτα.

Μετά τον Β’ ΠΠ η Κύπρος είχε χαρακτηριστεί ως το αβύθιστο αεροπλανοφόρο της Ανατολικής Μεσογείου, που θα μπορούσε εν πολλοίς να ελέγξει καταστάσεις στη Μέση Ανατολή, κάτι που ουσιαστικά εξακολουθεί να ισχύει και σήμερα.

Η γεωγραφική θέση της Κύπρου και η εγγύτητά της με τα πετρελαιοφόρα κοιτάσματα της Μέσης Ανατολής της δίνουν στρατηγικά μία πολύ σημαίνουσα θέση στα συμφέροντα όλων των μεγάλων δυνάμεων. Αν σε αυτό προσθέσετε το γεγονός της πρόσφατης ανακάλυψης των μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου που η Κύπρος είτε ελέγχει είτε μοιράζεται με χώρες της Μέσης Ανατολής, τότε γίνεται απόλυτα κατανοητό το γιατί όλοι ενδιαφέρονται για το Κυπριακό.

Η Κύπρος για τους Δυτικούς είναι αναπόσπαστο μέρος του στρατηγικού συστήματος Τουρκία-Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ και πιθανώς Αίγυπτος, με το οποίο επιθυμούν να ελέγξουν τις ασταθείς πολιτικά/θρησκευτικά χώρες της Μέσης Ανατολής μέχρι τον Κόλπο. Το ενδιαφέρον βέβαια μπορεί να είναι κοινό για όλους, αλλά τα συμφέροντα και η ευκταία λύση είναι διαφορετικά για τον κάθε ενδιαφερόμενο του Κυπριακού προβλήματος.

Ας τους πάρουμε λοιπόν έναν έναν, για να δούμε ποια είναι τα επιμέρους συμφέροντα του καθενός, που συγκλίνουν και πού αποκλίνουν, ή είναι τελείως αντίθετα.

Ηνωμένες Πολιτείες: Οι ΗΠΑ επιθυμούν το κλείσιμο και όχι την λύση του Κυπριακού. Θέλουν μία ενωμένη Κύπρο που θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, τελεία και παύλα. Αυτός είναι και ο λόγος που όλοι οι μεσολαβητές του ΟΗΕ μέχρι και σήμερα ήταν αμιγώς Ατλαντιστές, ουσιαστικά διορισμένοι από την Αμερική.

Οι επιμέρους πτυχές που ενδιαφέρουν τις δύο κοινότητες της είναι τελείως αδιάφορες, για να μην πούμε ενοχλητικές. Ο λόγος που οι ΗΠΑ πιέζουν τους Ελληνοκυπρίους να δεχθούν την οποιαδήποτε λύση, είναι γιατί είναι ποιο εύκολο να πιέζεις τον χαμένο παρά τον νικητή.

Βρετανία: Έχει παραπλήσια θέση με τις ΗΠΑ αλλά όχι ταυτόσημη. Στην πραγματικότητα δεν θέλει τη λύση του Κυπριακού, διότι το παρόν καθεστώς την εξυπηρετεί απόλυτα. Η παρούσα κατάσταση της δίνει αυξημένους πόντους λόγω των μοναδικών βάσεων που κατέχει στην Κύπρο και είναι αγγλικό έδαφος βάσει των συνθηκών, έστω κι αν στρατιωτικά δεν έχει πλέον σημαντική αξία η ίδια ως χώρα.

Ρωσία: Η Ρωσία επίσης δεν επιθυμεί τη λύση του Κυπριακού. Το παρόν καθεστώς κρατάει την Κύπρο σε ένα ιδιότυπο καθεστώς ουδετερότητας που την εξυπηρετεί, έστω και αν η Κύπρος είναι μέλος της ΕΕ, ενώ μία λύση θα την οδηγήσει νομοτελειακά στην αγκαλιά του ΝΑΤΟ.

Η Ρωσία έχει πολλές φορές χρησιμοποιήσει στο παρελθόν το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ τορπιλίζοντας τις διαδικασίες ενοποίησης, γλυτώνοντας την Ελληνοκυπριακή πλευρά από πολλά προβλήματα. Η ταύτιση αυτή των συμφερόντων Ρωσίας και Ελληνοκυπρίων είναι βεβαίως συγκυριακή και θα αλλάξει άρδην όταν κι εάν βρεθεί λύση στο Κυπριακό.

Ευρωπαϊκή Ένωση: Η Ένωση είναι βεβαίως υπέρ της λύσης του Κυπριακού, καθότι η κατάσταση στην Κύπρο είναι απαράδεκτη πολιτικά για μία χώρα μέλος της ΕΕ, αλλά η λύση στην οποία ελπίζει, δεν ταυτίζεται με τη λύση που επιδιώκουν οι ΗΠΑ. Η εξωτερική πολιτική της Ένωσης δεν ταυτίζεται πάντα με την ΝΑΤΟϊκή.

Μία ένωση με δύο ίσες συνιστώσες στο νησί και με την Τουρκοκυπριακή πλευρά υποχείριο της Άγκυρας, κινδυνεύει να αιχμαλωτίσει την Ευρωπαϊκή Εξωτερική Πολιτική αναλόγως των συμφερόντων και διαθέσεων της Τουρκία!

Η ΕΕ προσωρινά δεν παίρνει ξεκάθαρη θέση κρυπτόμενη πίσω από την Ελλάδα, γιατί έχει προς το παρόν πολλά μέτωπα ανοιχτά με την Τουρκία (ειδικά με το μεταναστευτικό) και το τελευταίο που θα ήθελε να γίνει αυτή την στιγμή είναι με μία δική της παρέμβαση στο Κυπριακό να ανοίξει ένα νέο μέτωπο με την Άγκυρα.

Ισραήλ: Το Ισραήλ θέλει μία λύση, διότι η Κύπρος, πέραν του ότι αποτελεί μέρος του συστήματος που προαναφέραμε, του δίνει το στρατηγικό βάθος που του λείπει αλλά και το θαλάσσιο εύρος που δεν έχει. Όχι όμως οποιαδήποτε λύση, ενώ η δράση ισλαμιστικών κύκλων στα κατεχόμενα αντιμετωπιζόταν ως σημαντικό θέμα εθνικής ασφαλείας.

Από την άλλη το Ισραήλ δεν θέλει να πάρει θέση ανοιχτά σε ένα θέμα που μπορεί να τραυματίσει τις ήδη δύσκολες σχέσεις του με την Άγκυρα. Παρασκηνιακά όμως, λέγονται πολλά, πάρα πολλά.

Τουρκία: Η Τουρκία επιδιώκει διακαώς μία λύση που θα της επιτρέψει να ελέγξει έστω και έμμεσα όλο το νησί και όχι μόνο το -μη αναγνωρισμένο από το 1974- Τουρκοκυπριακό κομμάτι, γι’ αυτό ΔΕΝ ΘΑ ΑΠΟΔΕΧΘΕΙ ΠΟΤΕ ΜΙΑ ΛΥΣΗ ΠΟΥ ΘΑ ΕΠΙΤΡΕΨΕΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ.

Οι κατά καιρούς αποσχιστικές απειλές της Τουρκίας είναι λόγια του αέρα. Αν ποτέ η Ελληνοκυπριακή πλευρά αποδεχόταν τα «de facto» γεγονότα που δημιουργήθηκαν μετά την εισβολή και έδειχνε έτοιμη να ξεχάσει την επανένωση αν αυτή δεν ανταποκρινόταν στα πραγματικά της συμφέροντα και όχι σε συναισθηματισμούς, τότε θα ακύρωνε τα σχέδια της Άγκυρας και τους μοχλούς πίεσης που έχει στη διαπραγμάτευση και για πρώτη φορά θα διαπραγματευόταν επί ίσους όρους με την Τουρκία και όλους τους άλλους εμπλεκόμενους (βλ. ΗΠΑ).

Ελλάδα: Η χώρα μας ΔΕΝ ΕΙΧΕ ΠΟΤΕ ΕΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ και μονίμως κρυβόταν πίσω από το «η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάδα συμπαρίσταται».Αυτό οφείλεται στην ελληνική πολιτική παθογένεια που μετά την εποχή Ελ. Βενιζέλου δεν κατάφερε ποτέ να δει και να διεκδικήσει τη θέση της Ελλάδας στην ΝΑ Ευρώπη και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ευχάριστη έκπληξη αποτελεί η ελληνική στάση τελευταία, καθώς εκμεταλλευόμενη τη θέση της που απορρέει από την συμφωνία της Ζυρίχης ότι δεν μπορεί να υπάρξει νομικά λύση του Κυπριακού χωρίς την υπογραφή της Ελλάδας, αρνείται να δεχτεί τις μεθοδεύσεις της Τουρκίας ως προς τα στρατεύματα κατοχής αλλά και το καθεστώς των εγγυητριών δυνάμεων που ακυρώνει τον μελλοντικό ρόλο της Άγκυρας και του Λονδίνου σε μία ενωμένη Κύπρο.

Η πολιτική αυτή εξυπηρετεί μελλοντικά στην αναβάθμιση της στρατηγικής θέσης της Ελλάδας χωρίς να χρειαστεί να επενδύσει ιδιαίτερο πολιτικό η αμυντικό κεφάλαιο σε μία δύσκολη περίοδο για την ίδια. Αρκεί να την τηρήσει μέχρι το τέλος, διότι οι πιέσεις είναι τεράστιες και όλοι οι εμπλεκόμενοι από ελλαδικής πλευράς δεν συμμερίζονται τις απόψεις Κοτζιά.

Η λύση του Κυπριακού ενδιαφέρει και πολλούς άλλους εκτός των ποιο πάνω, όπως τη Συρία, τον Λίβανο, την Ιορδανία, την Αίγυπτο, τη Λιβύη και την Ιταλία. Μπορεί να μην έχουν ενεργό ρόλο στο όλο θέμα, τα συμφέροντα τους όμως έστω και εμμέσως θα επηρεαστούν από το αν θα υπάρξει λύση ή όχι, αλλά και τι είδους λύση θα είναι αυτή αν τα πράγματα φτάσουν εκεί.

Πηγή Defence-Point

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου