Υπερταμείο και Μνημόνιο για πάντα;

Του Παναγιώτη Γκλαβίνη

Η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε., το κοινώς λεγόμενο «Υπερταμείο», ιδρύθηκε με το νόμο 4389, που ψηφίστηκε τον Μάιο του 2016 για να κλείσει η πρώτη αξιολόγηση. Το Υπερταμείο συμφωνήθηκε στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωζώνης της 12ης Ιουλίου 2015, όταν ο Έλληνας Πρωθυπουργός το παραχώρησε στην κυρία Merkel, η οποία ενέδωσε μεν στο να παραμείνει η Ελλάδα στο Ευρώ, παρά την αντίθετη άποψη του κυρίου Schäuble και 14 άλλων Υπουργών της Ευρωζώνης, πλην όμως διεκδίκησε και πήρε το Υπερταμείο, που ήταν το δεύτερο σκέλος της πρότασης Schäuble για προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από το Ευρώ.

Η 12^η Ιουλίου 2015 θα μείνει στη σύγχρονη ιστορία της χώρας ως η μέρα που η Ελλάδα έβαλε τον πλούτο της ενέχυρο στους δανειστές της για να λάβει ένα νέο δάνειο που δεν χρειαζόταν λίγους μήνες πριν. Το Υπερταμείο που θα συμμάζευε όλο τον πλούτο του Ελληνικού Δημοσίου, προβλέφθηκε τότε να έχει ζωή όση και η διάρκεια αποπληρωμής των δανείων που θα λάβαινε η χώρα από τους δημόσιους δανειστές της (32,5 χρόνια).

Η δεύτερη σκηνή του δράματος παίχτηκε ένα χρόνο μετά, όταν η διάρκεια ζωής του Υπερταμείου επεκτάθηκε στα 99 χρόνια με το άρθρο 186 του νόμου 4389/2016. Έκτοτε, το Υπερταμείο έχει μείνει στα χαρτιά! Γιατί άραγε; Κι όμως, είναι κάτι που οι δανειστές μας επιδιώκουν μετά μανίας να αποσπάσουν από την Ελληνική Κυβέρνηση. Και μέχρι σήμερα δεν το έχουν πάρει. Γιατί; Διότι δεν τους το δίνει, προφανώς, ο Πρωθυπουργός, ο οποίος έχει επίγνωση, διότι ο ίδιος το διαπραγματεύτηκε, πόσο τρελά το θέλουν οι Ευρωπαίοι. Και το χρησιμοποιεί σαν τυράκι απέναντί τους, υποσχόμενος να τους δώσει ό,τι ξέρει (και ξέρουν) πως δεν το πήραν από κανέναν αστό Πρωθυπουργό πριν απ’ αυτόν, αν και το επεδίωξαν συστηματικά.

Το Υπερταμείο αποτελεί την ειδοποιό διαφορά του Τρίτου Μνημονίου σε σχέση με όλα τα προηγούμενα. Αν προσέξει κανείς τις εξελίξεις σχετικά με αυτό, θα καταλάβει πολλά στο παιγνίδι γάτας και ποντικιού που παίζουν εδώ και μήνες οι δανειστές μας με την Ελληνική Κυβέρνηση.

Όπως θα θυμάστε, στη συνάντηση του Eurogroup της 10^ης Οκτωβρίου 2016, οι Υπουργοί της Ευρωζώνης αποφάσισαν να μας κουρέψουν την τότε οφειλόμενη δόση στα μόλις 1,1 δις. Το μισό statement του Eurogroup είχε τότε αφιερωθεί στο Υπερταμείο! Εμμέσως πλην σαφώς, οι Ευρωπαίοι παραπονιόντουσαν γιατί η Ελληνική Κυβέρνηση δεν είχε ακόμη βάλει Διοικητικό Συμβούλιο στο Υπερταμείο, ώστε να το καταστήσει πλήρως λειτουργικό:

«The Eurogroup stresses that the appointment of the members of the Board of Directors of HCAP, including the Chairman and CEO positions, must be pursued as a matter of priority in order to make the fund fully operational before the end of 2016, in the context of the second review of the ESM programme.»

Και ενώ με το πέρας της πρώτης αξιολόγησης τον Ιούνιο, όταν είχε συμφωνηθεί από το περασμένο καλοκαίρι ακόμη πως το Υπερταμείο θα έπρεπε να είναι πλήρως λειτουργικό, ήρκεσε στους δανειστές μας η απλή θεσμοθέτησή του, μεταφέροντας την ενεργοποίησή του για το φθινόπωρο, μαζί με ό,τι είχε απομείνει από την πρώτη αξιολόγηση, στις 10 Οκτωβρίου δέχθηκαν να το παραπέμψουν στη δεύτερη αξιολόγηση, τονίζοντας, ωστόσο –όχι χωρίς ενόχληση, θα προσέθετα– ότι το ζήτημα αυτό θα έπρεπε να το δει κατά προτεραιότητα η Ελληνική Κυβέρνηση και να το τελειώσει πριν το τέλος του έτους.

Ήδη, με το προχθεσινό Eurogroup, οι δανειστές μας αποφάσισαν να παραπέμψουν το θέμα στο τέλος Ιανουαρίου 2017:

«In particular, the Eurogroup recalls that the appointment of the members of the Board of Directors of the Hellenic Corporation of Assets and Participations (HCAP) should be implemented before the end of January 2017 to make the fund fully operational.»

Το επόμενο meeting του Eurogroup έχει πράγματι προβλεφθεί για τις 26 Ιανουαρίου 2017.

Καμιά προηγούμενη αστική Κυβέρνηση δεν παραχώρησε το Υπερταμείο στους δημόσιους δανειστές μας. Προσωπικά, αυτό που μπορώ να διαβεβαιώσω γιατί το γνωρίζω, είναι ότι το ζητήσανε από τον Λουκά Παπαδήμο όταν ήταν Πρωθυπουργός και αυτός το αρνήθηκε. Η σχετική συζήτηση, μάλιστα, δεν κράτησε ούτε πέντε λεπτά! Μόλις έγινε γνωστό ότι παραχωρήσαμε το Υπερταμείο το καλοκαίρι του 2015, βγήκαν με δηλώσεις τους οι κύριοι Γιώργος Παπακωνσταντίνου, Βαγγέλης Βενιζέλος και Δημήτρης Σταμάτης και, με αυτή τη σειρά, επιβεβαίωσαν ότι είχε ζητηθεί και από τις δικές τους κυβερνήσεις να παραχωρήσουν στους δανειστές μας κάτι ανάλογο, αλλά το αρνήθηκαν.

Το γεγονός παραμένει ότι κανείς αστός πολιτικός που διαχειρίστηκε τις τύχες της χώρας σε περίοδο κρίσης, δεν δέχτηκε να παραχωρήσει μια τέτοια εξασφάλιση στους δανειστές μας προκειμένου να δανειστεί η χώρα. Η χώρα, όπως και κάθε χώρα, έχει λόγο στη διεθνή έννομη τάξη και μόνη η υπογραφή της για το σκοπό αυτό μετράει. Μετρούσε, τουλάχιστον, μέχρι τον Ιούλιο του 2015, όταν χρειάστηκε, για να δανειστούμε εκ νέου, ως μη οφείλαμε, να παραχωρήσουμε μέσω του Υπερταμείου τριακονταετή εξασφάλιση στους δανειστές μας. Η οποία ένα χρόνο μετά έγινε εκατονταετής!

Ήδη, στο προχθεσινό Eurogroup αποφασίστηκε εμμέσως πλην σαφώς η αιώνια επιτήρηση της χώρας και πέραν της ζωής του τρέχοντος προγράμματος:

«In order to ensure compliance with the fiscal targets in a sustainable manner after the completion of the programme, the Greek authorities commit to agree with the institutions on a mechanism and structural measures that would ensure this.»

Η αιώνια επιτήρηση πάει πακέτο με τη διάρκεια ζωής του Υπερταμείου. Επ’ αυτού να μην έχετε καμία αμφιβολία. Αυτό που δεν γνωρίζουμε ακόμη, αλλά το υποπτευόμαστε, είναι ότι το πακέτο θα συμπληρωθεί με τη νέα ρύθμιση του χρέους, που θα αποφασιστεί εν ευθέτω χρόνω με την ολοκλήρωση (ή μη) του τρέχοντος προγράμματος (επιτυχώς ή ανεπιτυχώς δεν είναι αδιάφορο). Η οποία ρύθμιση θα εμπνέεται ενδεχομένως από την σχετική πρόταση του ΔΝΤ, που διέρρευσε τον Μάιο του 2016 και προέβλεπε επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής του δημοσίου κομματιού του χρέους μας μέχρι τα 2080, όπως πληρωθεί το ρηθέν διά Hσαΐου του προφήτου λέγοντος πως το Υπερταμείο θα έχει ζωή (όχι 32,5 χρόνια, όπως είχε αποφασιστεί τον Ιούλιο του 2015), αλλά 99 χρόνια (όπως αποφασίστηκε τον Μάιο του 2016, όταν διέρρευσε και η πρόταση του ΔΝΤ για το χρέος).

Στο μεταξύ, μαθαίνουμε από την κατακλείδα του προχθεσινού Eurogroup, πως το ΔΝΤ δεν θα μπει στο ελληνικό πρόγραμμα παρά μόνο με τους δικούς του όρους:

«The IMF staff reconfirmed today its intention to recommend to the Fund's Executive Board a new financing arrangement for Greece as soon as possible once staff-level agreement is reached in accordance with established Fund policies.»

Η αλήθεια βρίσκεται στις δυο τελευταίες λεξούλες.

Ραντεβού, λοιπόν, στις 26 Ιανουαρίου, όταν είναι προγραμματισμένο το επόμενο Eurogroup, για να δούμε αν οι εταίροι μας θα έχουν πάρει αυτό που διακαώς επιδιώκουν να λάβουν το τελευταίο εξάμηνο από τον Έλληνα Πρωθυπουργό, ο οποίος, όμως, δεν τους το δίνει, ακόμη τουλάχιστον, επειδή ξέρει ίσως ότι αν το δώσει, μπορεί να δει το πραγματικό τους πρόσωπο. Ίσως τελικά, ο κ. Τσίπρας να μην τους το δώσει ποτέ και τότε, την καυτή πατάτα θα παραλάβει ο Κυριάκος.

Μέχρι τότε, οι υποψίες που κατέγραψα μόλις είδα την πρόταση του ΔΝΤ για το χρέος, όταν διέρρευσε στο Bloomberg στις 20 Μαΐου 2016, δεν έχουν ακόμη διαψευσθεί πλήρως, όπως δεν διαψεύσθηκαν καθόλου τα όσα φέρεται να είπε ο François Hollande στους δυο συγγραφείς του βιβλίου που πρόσφατα κυκλοφόρησε γι’ αυτόν («Un Président ne doit pas dire ça») σχετικά με την αλλαγή στάσης της Christine Lagarde τον Ιούλιο του 2015, όταν υποτίθεται –κατά τον Γάλλο Πρόεδρο– πως η Διευθύντρια του ΔΝΤ συμφωνούσε με την κυρία Merkel να βγει η Ελλάδα απ’ το Ευρώ!

Σύντομα θα λυθούν όλες οι απορίες μας και για το κατά πόσο το ΔΝΤ διαφωνεί με την Γερμανία ή κάνει πως διαφωνεί. Αν πιστέψουμε, πάντως, τον κύριο Schäuble, το ΔΝΤ θα συμμετάσχει σίγουρα στο ελληνικό πρόγραμμα. Με όρους Γερμανίας ή ΔΝΤ;

* Ο κ. Γκλαβίνης είναι αν. καθηγητής Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου Νομικής Σχολής ΑΠΘ

Πηγή Liberal

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου