Οι αμφισβητήσεις της Τουρκίας και ο κατευνασμός της

“Το αντίπαλον και ελεύθερον καθίσταται”

Του Ηλία Κουσκουβέλη

Η αναστάτωση που προκλήθηκε καθ’όλο το προηγούμενο διάστημα στην χώρας μας εξ αιτίας των δηλώσεων Ερντογάν για τη Συνθήκη της Λωζάνης, με παραξένεψε… Όχι γιατί δεν πρέπει να παίρνουμε στα σοβαρά όσα λέει! Αλλά γιατί πολλοί φάνηκαν να εκπλήσσονται..! Και να πάλι που, πέραν της Λωζάνης, η Τουρκία επανέρχεται και στο συναφές ζήτημα της υφαλοκρηπίδας…

Ας τα πάρουμε από την αρχή. Ο Ερντογάν αμφισβήτησε τη Συνθήκη της Λωζάνης για πολλούς λόγους. Πρώτον, για να κατηγορήσει τον Κεμάλ και τους οπαδούς του ότι δεν ήταν ικανοί να κάνουν μία διαπραγμάτευση και «τα έδωσαν όλα» στην Ελλάδα. Δεύτερον, για να πει ότι αν πετύχαινε το πραξικόπημα και δεν ήταν αυτός στην εξουσία, τότε η Τουρκία θα είχε την τύχη που της επιφύλασσε η Συνθήκη των Σεβρών, δηλαδή με μία μεγάλη Ελλάδα και ένα κουρδικό κράτος. Τρίτον, ότι αυτός είναι η εγγύηση για το μέλλον της Τουρκίας. Τέταρτον, ότι είναι ανοιχτό για αυτόν το θέμα της Μοσούλης και βέβαια το θέμα του Αιγαίου και των συνόρων με την Ελλάδα. Κατά την άποψή μου, υπάρχει και ένα πέμπτο: ότι, στην τρέχουσα συγκυρία, φοβάται υποσυνείδητα τη δημιουργία κουρδικού κράτους, τουλάχιστον στη Συρία (διότι στο Ιράκ de facto υφίσταται), και αυτό βγήκε στην επιφάνεια.

Όμως, οι αμφισβητήσεις των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων από την Τουρκία δεν είναι κάτι το καινούργιο! Θυμίζω την αμφισβήτηση της υφαλοκρηπίδας των νησιών του Αιγαίου, την αμφισβήτηση της έκτασης 10 ναυτικών μιλίων του εθνικού εναερίου χώρου και του ελληνικού FIR, το casus belli σε περίπτωση επέκτασης των χωρικών μας υδάτων σε 12 ναυτικά μίλια (1994), την αμφισβήτηση της ελληνικότητας της Γαύδου και άλλων βραχονησίδων περί την Κρήτη (1996), όπως και τη συστηματική προσπάθειά της να αναγνωρισθούν από την Ελλάδα «νόμιμα, ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντά» της στο Αιγαίο – πράγμα που εν μέρει πέτυχε με το «Κοινό Ανακοινωθέν της Μαδρίτης (8.07.1997).

Βέβαια, έχω την αίσθηση ότι η έκπληξη στην Ελλάδα προέρχεται από την πολιτική τού κατευνασμού που ακολουθείται έναντι της Τουρκίας και του εφησυχασμού της κοινής γνώμης που καλλιεργείται για πολλά χρόνια. Αυτή η πολιτική εσχάτως ενισχύθηκε και με το «αφήγημα» – την δικαιολογία δηλαδή – ότι οι νεο-οθωμανοί του Ερντογάν είναι προτιμότεροι από τους Κεμαλιστές, διότι δεν μας έχουν δημιουργήσει κάποια μεγάλη κρίση, όπως παλαιότερα (1987, 1996) οι Κεμαλιστές.

Τούτο είναι λάθος! Διότι ερωτώ: η συστηματική προώθηση των προσφύγων πέρυσι στην Ελλάδα – μία χώρα σε εξαιρετικά δύσκολη οικονομική θέση και μικρό πληθυσμό – τι ήταν; Και όταν, τη στιγμή που η Κύπρος πλησίαζε στην εξεύρεση φυσικού αερίου στην ΑΟΖ της, στα τέλη του 2011, ο Ερντογάν έστειλε τα πλοία της γύρω από την πλατφόρμα των ερευνών – τι ήταν; Δεν ήταν κρίσεις; Επιπλέον, ο Ερντογάν, θέλοντας να οδηγήσει την Τουρκία στην οθωμανική της διάσταση και κύρος και να κερδίσει τη σχετική δόξα, εξαλείφοντας ή αντικαθιστώντας τον Κεμάλ ως πατέρας του έθνους, όχι μόνο συνέχισε όλα τα εξοπλιστικά προγράμματα της Τουρκίας (πυρηνικά, πυραύλους, δορυφόρους), αλλά τα ενίσχυσε και τα επέκτεινε. Δεν εγκατέλειψε δε, ούτε μία από τις ήδη υφιστάμενες αμφισβητήσεις (όπως επιβεβαιώθηκε ξανά με την υφαλοκρηπίδα), αλλά και τις επικίνδυνες και παράνομες συμπεριφορές, όπως, π.χ., τις διαρκείς και συστηματικές παραβιάσεις του εναέριου χώρου μας.

Ας το καταλάβουμε επιτέλους. Η Τουρκία – είτε κεμαλική είτε νέο-οθωμανική – είναι ένα αναθεωρητικό κράτος που διαρκώς συσσωρεύει ισχύ, με πολλές ανοιχτές πληγές και με προβληματική, πλέον, ηγεσία. Συνεπώς, αυτού του είδους οι συμπεριφορές θα επαναλαμβάνονται. Και θα επιβεβαιώνουν τη θεωρία, ότι οι πολιτικές μας, του κατευνασμού και του εφησυχασμού, είναι καταδικασμένες να έχουν μικρή διάρκεια. Αντί για αυτές θα πρέπει να θυμόμαστε και να υιοθετούμε στρατηγικές στη βάση της θουκυδίδειας λογικής, ότι «τό ἀντίπαλον καί ἐλεύθερον καθίσταται». Σε ελεύθερη μετάφραση, η αποτροπή διασφαλίζει την ελευθερία!

Υ.Γ. για ημιμαθείς: αποτροπή δεν σημαίνει πόλεμο! Σημαίνει αξιόπιστη απειλή επιβολής (ανάλογου) κόστους.

* Ο Ηλίας Κουσκουβέλης είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και πρώην Πρύτανης Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Πηγή ΜΙgnatiou

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση