Πόσο πιθανός είναι ένας ακόμα πόλεμος στη Μέση Ανατολή;

Ένα ενδιαφέρον ρεπορτάζ φιλοξένησε η εφημερίδα «al Akhbar» του Λιβάνου, σύμφωνα με το οποίο, Αμερικανοί αξιωματούχοι προχώρησαν σε προειδοποίηση προς τους Λιβανέζους, να μη δώσουν αφορμή στους Ισραηλινούς, αφού οι τελευταίοι φέρονται να αναζητούν πρόσχημα για να εξαπολύσουν επίθεση στον Λίβανο…

Του Ζαχαρία Μίχα

Υποτίθεται, ότι οι Ισραηλινοί έχουν ευθυγραμμίσει την πολιτική τους με αυτή της Σαουδικής Αραβίας, αναφορά που ταιριάζει με άλλα δημοσιεύματα και πληροφορίες που θέλουν τις δυο χώρες να έχουν συγκλίνει στρατηγικά, ενώπιον του κοινού αντιπάλου, που είναι το σιιτικό Ιράν με τις πυρηνικές δραστηριότητες και τις φιλοδοξίες ανάδειξης σε ηγέτιδα δύναμη της Μέσης Ανατολής, οδηγώντας σε σύγκλιση τον σουνιτικό κόσμο με τον παραδοσιακό εχθρό, τους Ισραηλινούς…

Η λογική πίσω από έναν τέτοιο υπολογισμό, θα μπορούσε να είναι η αξιοποίηση της συγκυρίας κατά την οποία η σιιτική Χεζμπολάχ του Λιβάνου, «μακρύ χέρι» του Ιράν στην περιοχή και τα παράλια της Μεσογείου, έχει υποστεί σημαντικές απώλειες εξαιτίας των συγκρούσεων στο πλευρό του Μπασάρ Αλ Άσαντ στη Συρία.

Σύμφωνα με την Εθνική Εκτίμηση Πληροφοριών (NIE: National Intelligence Estimate) των Ισραηλινών, η οργάνωση έχει χάσει 1.500 μαχητές στη Συρία, ενώ άλλοι 6.000 εκτιμάται ότι έχουν τραυματιστεί. Μια ομιλία του ηγέτη της, σεΐχη Χασάν Νασράλα στα μέσα Φεβρουαρίου χαρακτηρίστηκε από σχετική πάντα μετριοπάθεια, αποφεύγοντας για πρώτη φορά να κάνει λόγο για εξαφάνιση του Ισραήλ από τον χάρτη, με τις εκτιμήσεις ειδικών να συμφωνούν ότι πρόκειται για έμμεση υπόσχεση του Νασράλα ότι τα σύνορα Λιβάνου-Ισραήλ θα παραμείνουν ήρεμα.

Θα είχε λογική κατά συνέπεια, το να επιδιώξει να εμπλέξει σε σύγκρουση κανείς την οργάνωση τώρα, προτού καταφέρει να ανακάμψει. Η Χεζμπολάχ βέβαια απειλεί με τη μεταφορά του πολέμου εντός του Ισραήλ, υποστηρίζοντας ότι διαθέτει πλέον τη δυνατότητα, ενώ η εμπειρία που έχει αποκομίσει πολεμώντας στη Συρία προσδίδει αξιοπιστία στον ισχυρισμό.

Τα οπλικά συστήματα που φέρεται να διαθέτει στο οπλοστάσιό της η Χεζμπολάχ, θα μπορούσαν να απειλήσουν τις πλατφόρμες εξόρυξης φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, σε μια ενέργεια που θα μπορούσε να προκαλέσει τέτοια κλιμάκωση που θα οδηγούσε σε εμπλοκή και άλλων παραγόντων στη σύρραξη.

Ίσως αυτή η προοπτική να υπαγορεύει στα μάτια πολλών την εμπλοκή της Ρωσίας στην αξιοποίηση των υδρογονανθράκων της περιοχής… Άλλος παράγοντας αβεβαιότητας είναι ότι συχνά η λιβανέζικη σιιτική ένοπλη οργάνωση εμφανίζει στις πολεμικές αναμετρήσεις κάποιο νέο οπλικό σύστημα που έχει προσθέσει στο οπλοστάσιό της, το οποίο δεν έχει καταφέρει να εντοπίσει ο μηχανισμός συλλογής πληροφοριών του αντιπάλου.

Επιπρόσθετα όμως, η πιθανότητα ένας τέτοιος πόλεμος να μην είναι μεμονωμένος αλλά συμπαρασύρει και άλλα μέτωπα, είναι υπαρκτή. Παρότι θεωρητικά οι σουνιτικές μοναρχίες του Κόλπου θα μπορούσαν να ελέγξουν τη συμπεριφορά της ισλαμιστικής οργάνωσης Χαμάς στη Γάζα, αυξάνονται τα ανησυχητικά δημοσιεύματα…

Αυτά τα δημοσιεύματα αφορούν τόσο το ότι η οργάνωση έχει καταφέρει να ανανεώσει το πυραυλικό της οπλοστάσιο, όσο και για την απειλή που συνιστούν τα υπόγεια τούνελ που κατασκευάζει η Χαμάς, με σκοπό να μπορούν οι δυνάμεις της να βρεθούν εντός ισραηλινού εδάφους για να διεξάγουν επιχειρήσεις.

Ωστόσο, ειδικά όσον αφορά τα τούνελ, θα πρέπει να επισημανθεί η δήλωση του αρχηγού του ισραηλινού γενικού επιτελείου, Γκαμπί Έιζενκοτ, ο οποίος έκανε λόγο για σοβαρές τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα, κάτι που απηχεί ειδήσεις που είχαν κυκλοφορήσει για τεχνολογίες που αναπτύχθηκαν τόσο στη χώρα όσο και στις ΗΠΑ.

Αποτελούσε μήνυμα ότι οι Ισραηλινοί έχουν τρόπο να γνωρίζουν πλέον τα τούνελ που κατασκευάζει η Χαμάς και θα της επιφυλάξει μια δυσάρεστη έκπληξη εάν υπάρξει σύρραξη; Ουδείς γνωρίζει. Ενδεχομένως ναι, αν και θα πρέπει να απαντηθεί ένα σημαντικό από στρατιωτικής απόψεως ερώτημα…

Για ποιον λόγο να μην προκριθεί μια προληπτική στρατιωτική ενέργεια που στείλει ξεκάθαρα αυτό το μήνυμα στον αντίπαλο, επιχειρώντας να στήσει τείχος αποτροπής; Οι πρόσφατες καταρρεύσεις τούνελ της Χαμάς με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους μαχητές και όχι μόνο, θα μπορούσαν άραγε να ερμηνευθούν με βάση αυτή τη λογική;

Όσον αφορά τον επανεξοπλισμό με ρουκέτες, όπως αναφέρεται σχετικά, στις αρχές του θέρους του 2014, η Χαμάς διέθετε περί τις 12.000 ρουκέτες διαφόρων βεληνεκών, εκ των οποίων εκτόξευσε εναντίον του Ισραήλ 4.600 κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης που διήρκεσε 50 ημέρες, ενώ άλλες 4.000 εξουδετερώθηκαν από τα αεροπορικά πλήγματα της ισραηλινής Αεροπορίας.

Ως αποτέλεσμα, η οργάνωση έμεινε με περίπου το ένα τρίτο της δύναμής της. Προτεραιότητά της, μετά τη λήξη του πολέμου και στο διάστημα που έχει ακολουθήσει, ήταν να ανακτήσει το οπλοστάσιό της και εάν πιστέψει κανείς τις αναφορές των ισραηλινών υπηρεσιών πληροφοριών, τα έχει καταφέρει.

Ωστόσο, κατά μέσο όρο πρόκειται για ρουκέτες μικρότερου βεληνεκούς και χαμηλότερης ποιότητας, λιγότερο αξιόπιστες επιχειρησιακά, πάντα κατ’ εκτίμηση. Η Χαμάς φέρεται να δίνει έμφαση στα βλήματα όλμων, αφού η εμπειρία κατέδειξε ότι αυξάνει το κόστος της ισραηλινής πλευράς, καταστρέφοντας τις περιουσίες των Ισραηλινών που κατοικούν στις γύρω περιοχές, αλλά και προκαλώντας απώλειες στις ισραηλινές δυνάμεις που σταθμεύουν πέριξ της Γάζας, σε περίπτωση επιχειρήσεων.

Η ισραηλινή στρατιωτική κατασκοπεία έχει προειδοποιήσει, ότι η επιδεινούμενη κατάσταση σε ανθρωπιστικό επίπεδο στη Γάζα θα μπορούσε να οδηγήσει σε ξέσπασμα μιας ακόμα σύγκρουσης, εάν ο πληθυσμός στραφεί εναντίον της ηγεσίας της Χαμάς, η οποία για να συσπειρώσει τους Παλαιστίνιους θα κάνει αυτό που έκανε πάντα: Θα προκαλούσε νέα σύγκρουση, ώστε να ανανέωνε την εμπιστοσύνη του κόσμου, ότι είναι η μοναδική δύναμη που μπορεί να τους προστατεύσει. Και αυτό έχει τη δική του στρατηγική λογική…

Το ζητούμενο που εγείρεται εξαιτίας των ευρύτερων εξελίξεων στην περιοχή, είναι το πόσο θα μπορούσε να επηρεάσει την κατάσταση ενδεχόμενη ανακοίνωση βημάτων εξομάλυνσης των σχέσεων ανάμεσα στην Τουρκία και το Ισραήλ. Όπως καθετί στη ζωή και αυτή η προοπτική θα είχε τα θετικά και τα αρνητικά της.

Εάν υπήρχε συμφωνία, σε μια πρώτη ανάγνωση θα μπορούσαν να υιοθετηθούν μέτρα που θα εκτόνωναν την ένταση που έχουν αρχίσει σχεδόν οι πάντες να υπάρχει στον ορίζοντα. Όμως, αυτό θα νομιμοποιούσε την ανάμιξη της Τουρκίας στη Λωρίδα της Γάζας, κάτι που θα εξόργιζε την Αίγυπτο και τη Ρωσία!

Το Κάιρο υπό την ηγεσία του στρατάρχη εν αποστρατεία, προέδρου Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι, δεν επιθυμεί την παραμικρή τουρκική ανάμιξη στην περιοχή, δεδομένης της πρόσδεσής της στις δυνάμεις της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Η δε Μόσχα θα ενίστατο επίσης, όσο τουλάχιστον διαρκεί η τρέχουσα κρίση στις σχέσεις της με την Άγκυρα και μάλιστα σε μια περίοδο που οι σχέσεις Ισραήλ-Ρωσίας βρίσκονται σε καλό – έως εξαιρετικό – επίπεδο.

Όλα αυτά θα πρέπει να συνυπολογιστούν από το Ισραήλ που θα πρέπει να λάβει δύσκολες αποφάσεις. Ενδεχόμενη συμφωνία με την Τουρκία θα μπορούσε να ενισχύσει τις σχέσεις του Τελ Αβίβ με το ΝΑΤΟ, εξυπηρετώντας μια πάγια επιδίωξη της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής του, καθώς επίσης και να προσθέσει έναν προφανή πελάτη για τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων του στην Ανατολική Μεσόγειο.

Επίσης, όσο Τουρκία και Κατάρ επηρεάζουν τη στάση της Χαμάς, μια συμφωνία θα μπορούσε να «αγοράσει» χρόνο ειρήνης για το Ισραήλ, πάντα υπό την προϋπόθεση ότι οι χώρες αυτές θα έβαζαν «φρένο» στον επανεξοπλισμό του στρατιωτικού σκέλους της οργάνωσης.

Στην όλη εικόνα θα πρέπει να προστεθεί και η διαφαινόμενη συμφωνία των υπευθύνων – πολιτικών και στρατιωτικών – για τη χάραξη στρατηγικής στο Ισραήλ, ότι η ανατροπή της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας δεν αποτελεί επιλογή, αφού όλες οι διαφαινόμενες εναλλακτικές υπόσχονται πολύ δυσμενέστερες εξελίξεις...

*Ο Ζαχαρίας Μίχας είναι Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας (ΙΑΑΑ-ISDA)
Πηγή Defence-Point


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση