Η Νέα Στρατηγική της Ρωσίας

Του Alexander Baunov

 

Για τη Ρωσία, οι πρόσφατες διπλωματικές συνομιλίες αναφορικά με τη Συρία στη Βιέννη αντανακλούν το είδος του κόσμου που θα ήθελε να βλέπει, του Concert of Europe του 19ου αιώνα. Ήταν ένα όραμα για μια πολυμερή παγκόσμια τάξη στην οποία αρκετές μεγάλες δυνάμεις συνήψαν μια συμφωνία, αλλά καμία δεν ήταν σε άνοδο.

 

Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, οι συνομιλίες της 30ης Οκτωβρίου και η συναίνεση των ΗΠΑ για το ρόλο της Ρωσίας σε αυτές, έχουν επικριθεί. Ο Πρόεδρος Obama δέχθηκε επίθεση, από τους επικριτές εντός των ΗΠΑ και ένα μεγάλο τμήμα του σουνιτικού κόσμου, διότι δόθηκε στη Ρωσία ένας ρόλος πρωταγωνιστή. Η Δύση έχει κάνει άσχημη δουλειά ως παγκόσμιο διευθυντήριο κέντρο, λένε οι επικριτές, και ο Obama έχει αποτύχει ως επικεφαλής του.

 

Αλλά η υποτιθέμενη αδυναμία του Obama, ενδεχομένως στην πραγματικότητα να είναι ένα σημάδι δύναμης. Ο νέος ρόλος της Ρωσίας μπορεί να είναι ένας βολικός τρόπος για να καλυφθούν τα κενά στην αποτυχημένη στρατηγική των Ηνωμένων Πολιτειών στη Συρία.

 

Πώς κατέληξε η Ρωσία να εμπλακεί στη Συρία; Πολύ απλά, για να αποφύγει την πλήρη διεθνή απομόνωση, η Ρωσία έπρεπε να αποδείξει ότι θα μπορούσε να βοηθήσει στην επίλυση ενός προβλήματος το οποίο δεν δημιούργησε.

 

Είναι εύκολο να κυβερνηθεί μια απομονωμένη χώρα, αλλά ο Putin δεν επιθυμεί να είναι ένας διεθνής παρίας που κυβερνά ένα ερμητικά σφραγισμένο κράτος. Η διακυβέρνηση μιας χώρας του τεράστιου μεγέθους της Ρωσίας προσφέρει την προοπτική ένταξης στην παγκόσμια ελίτ. Αυτή η φιλοδοξία αναφέρεται στην τελευταία έννοια της εθνικής ασφαλείας της Ρωσίας. Αν και είχε γραφτεί από τον ακανθώδη επικεφαλής της αντικατασκοπείας Nikolai Patrushev, το έγγραφο απορρίπτει κατηγορηματικά την ιδέα ότι η χώρα θα πρέπει να επιδιώξει την απομόνωση.

 

Απλώς το να περιμένει για τη συζήτηση επί της αλλαγής δεν αποτελούσε επιλογή. Στις αρχές του 2014, η Δύση δεν ήθελε να συνομιλήσει στη ρωσική ηγεσία καθόλου μετά την επέμβασή της στην Ουκρανία. Στη συνέχεια, δεσμεύτηκε με τη Μόσχα μέσω της συμφωνίας Μινσκ-2, της Διαδικασίας της Νορμανδίας και των συνομιλιών για το "ειδικό καθεστώς" για την περιοχή του Ντονμπάς. Η Ρωσία θα μπορούσε να παραμείνει εστιασμένη επ’ αόριστον στην Ουκρανία. Έπρεπε να υπάρξει ένας τρόπος να απεμπλακεί.

 

Πού θα μπορούσε να είναι έχει σημασία η Ρωσία; Αν ήταν να παίξει ένα ρόλο στην επίλυση της κρίσης κάποιου άλλου, θα έπρεπε να είναι απολύτως απαραίτητη. Ο κόσμος είναι γεμάτος από κρίσεις στις οποίες η Ρωσία δεν έχει κανένα λόγο να εμπλακεί. Δεν υπάρχει μεγάλη ανάγκη αποστολής του μοναδικού αεροπλανοφόρου σας στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και αποστολής αλεξιπτωτιστών στη Νιγηρία για να πολεμήσουν κατά της Μπόκο Χαράμ.

 

Το ιρανικό πυρηνικό ζήτημα, στο οποίο ακόμη και ο Obama επαίνεσε τον εποικοδομητικό ρόλο της Ρωσίας, παρά το ότι η κρίση στην Ουκρανία ήταν μια διαφορετική ιστορία. Και τώρα η Συρία βρίσκεται επί τάπητος.

 

Το γεγονός ότι ετέθη καν το ερώτημα, σχετικά με το εάν οι συνομιλίες στη Βιέννη ήταν "μια διπλωματική επιτυχία της Ρωσίας", ήταν σημαντικό από μόνο του. Μετά από τέσσερα χρόνια καταστρεπτικών συγκρούσεων στη Συρία, η συνάντηση σηματοδότησε μια στιγμή ουσιαστικών συζητήσεων, όχι μόνον με την Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά επίσης με το Ιράν και τη Σαουδική Αραβία να κάθονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

 

Η Ρωσία κέρδισε συμφωνίες για πολλά από τα σημεία της ημερήσιας διάταξής της. Ο κατάλογος των θεωρούμενων τρομοκρατικών οργανώσεων που δρουν στη Συρία θα επεκταθεί, πράγμα που σημαίνει ότι η ISIS δεν θα είναι η μόνη στον κατάλογο. Υπήρξε μια δέσμευση να διατηρηθούν άθικτοι οι κρατικοί θεσμοί της Συρίας.

 

Οι Αμερικανοί έχουν πει πολλές φορές ότι αν η Ρωσία επιθυμούσε να κερδίσει την μάχη ενάντια στην ISIS θα είχε ενταχθεί στον ήδη υπάρχοντα συνασπισμό. Αλλά το πιθανότερο είναι να μην είχε γίνει δεκτή στη συμμαχία.

 

Το πιο σημαντικό, η συμμαχία έχει ήδη έναν διευθυντή ορχήστρας. Στην κοσμοθεωρία της Ρωσίας, όπου υπάρχει ένας διευθυντής, δεν υπάρχει καμία ανάγκη για ορχήστρα. Η Ρωσία θέλει πολυ-πολικότητα, δηλαδή μια ορχήστρα δωματίου όπου δεν υπάρχει διευθυντής.

 

Έτσι, η παγκόσμια τάξη που αντανακλάται στις συνομιλίες για τη Συρία στη Βιέννη μοιάζει με ένα από τα όνειρα του Putin. Ήταν ένα κονσέρτο 19 παγκόσμιων και περιφερειακών δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων ενεργά εχθρικών μεταξύ τους, που οι ίδιοι είχαν αποδειχθεί ως μουσικοί.

 

Δεν ήταν ακριβώς η εποχή μετά το συνέδριο της Βιέννης, όπου η απλή κατοχή της εξουσίας έδινε και νομιμότητα. Αλλά η Ρωσία θα μπορούσε να πάρει κάποια ικανοποίηση για τις διατυπώσεις για το καθεστώς του Assad. Παρά την "κακή συμπεριφορά" του, έγινε αποδεκτό ότι ο Assad πρέπει τουλάχιστον να έχει ένα ρόλο στον καθορισμό του μέλλοντος της χώρας. Για τη ρωσική ηγεσία, η οποία μισεί το να μένει εκτός της συνομιλίας, ή από την οποιαδήποτε συζήτηση για την αλλαγή του καθεστώτος, το γεγονός αυτό ήταν ιδιαιτέρως ευπρόσδεκτο.

 

Πρόσφατα, ο Barack Obama πέτυχε διάνα με την παρατήρηση ότι η Ρωσία ήταν μια σημαντική περιφερειακή δύναμη με ΑΕΠ περίπου ίσο με εκείνο της Ισπανίας. Και όμως, η Ρωσία εξακολουθεί να προβάλλει εξουσία εκτός της περιοχής ισχύος της αποδεικνύοντας ότι το ΑΕΠ δεν είναι το παν.

 

Ουδείς Δυτικός ηγέτης χρησιμοποιεί τη λέξη "συνεργασία" όταν αναφέρεται στη σχέση με τη Ρωσία, αλλά οι επαφές είναι πολύ στενότερες από ό, τι θα μπορούσε να υποδηλώσει η πικρή ρητορική που ανταλλάσσεται μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον. Οι Obama και Putin είχαν μια κατ’ ιδίαν συνάντηση, για πρώτη φορά εδώ και δύο χρόνια στη Νέα Υόρκη. Ο Υπουργός Εξωτερικών John Kerry και ο Υπουργός Εξωτερικών Sergei Lavrov συναντώνται, σχεδόν, κάθε εβδομάδα και εργάστηκαν από κοινού για τις συνομιλίες της Βιέννης. Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι σήμερα καλούν ο ένας τον άλλον. Η σύνοδος κορυφής των Τεσσάρων της Νορμανδίας ήταν σχετικά επιτυχής και υπάρχει τακτική συνεργασία μεταξύ των κρατών για την αποφυγή στρατιωτικών επεισοδίων.

 

Κάποιοι μπορεί να λένε ότι αυτό δεν είναι πραγματική συνεργασία, αλλά απλώς, όπως και στον Ψυχρό Πόλεμο, επιχειρησιακές συμφωνίες για την αποφυγή συγκρούσεων. Αυτό μπορεί να είναι αλήθεια, αλλά ο Putin και πολλοί άλλοι στη Ρωσία θεωρούν τη ρύθμιση αυτή ως απείρως καλύτερη από την κατάσταση που υπήρχε μόλις πριν από έξι μήνες, όταν το γεγονός ότι ο Kerry επισκέφτηκε τον Putin στο Σότσι χαρακτηρίστηκε ως "εντυπωσιακό".

 

Μπορεί η απρόσμενη παρέμβαση της Ρωσίας στη Συρία να βοήθησε την Δυτική συμμαχία να επανεξετάσει ένα σχέδιο το οποίο δεν ήταν πλέον εφικτό, αλλά το οποίο δεν μπορούσε να εγκαταλείψει, χωρίς να χάσει την αξιοπρέπειά της.

 

Αν πρόκειται περί αυτού, η προσέγγιση του Obama είναι σημάδι δύναμης και όχι αδυναμίας. Ένας ισχυρός πολιτικός δεν φοβάται να ιδιοποιείται στοιχείων της στρατηγικής κάποιου άλλου αν η δική του δεν λειτουργεί.

 

Η στρατιωτική εμπλοκή της Ρωσίας στη Συρία και οι νέες διπλωματικές προσπάθειες για τον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου επιβεβαιώνουν ότι η πολιτική σημασία της Ρωσίας υπερβαίνει το ΑΕΠ της, κάτι για το οποίο ουδείς αμφέβαλε. Αλλά δείχνει επίσης τα όρια της παγκόσμιας εμβέλειας της Ρωσίας, μπορούν να έχουν αντίκτυπο στον κόσμο, μόνον σε χώρους όπου η Δυτική πολιτική είναι γεμάτη τρύπες που χρειάζονται κάλυψη

 

Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση