Μετατραυματικό στρες

Στην καθημερινή ζωή καθένας μπορεί να έχει βιώσει μια εμπειρία που να τη θυμάται ως τρομακτική, εκτός ελέγχου και συνταρακτική.

Το ατύχημα με το αυτοκίνητο, η επίθεση από έναν άγνωστο στο δρόμο, η κλοπή είναι φαινόμενα που συχνά είτε τα βιώνει το ίδιο το άτομο ως θύμα είτε είναι μάρτυρας που τα έχει δει. Τα άτομα που έρχονται πιο συχνά αντιμέτωπα με τέτοιες καταστάσεις είναι οι αστυνομικοί, οι πυροσβέστες και οι τραυματιοφορείς.

Οι περισσότεροι άνθρωποι ξεπερνούν αυτές τις εμπειρίες με το πέρασμα του χρόνου χωρίς να εμφανίσουν κάποιο πρόβλημα. Σε ορισμένους, ωστόσο, οι τραυματικές εμπειρίες προκαλούν συμπτώματα που ενδέχεται να διαρκέσουν πολλούς μήνες ή χρόνια. Τα συμπτώματα αυτά μεταφράζονται σε μια διαταραχή που φέρει την ονομασία διαταραχή μετατραυματικού στρες.

Τραυματική εμπειρία

Το άτομο που εμφανίζει τη διαταραχή μετατραυματικού στρες βίωσε το ίδιο ή ήταν μάρτυρας σε ένα τραυματικό γεγονός. Κατά τη διάρκεια του βιώματος ένιωσε να κινδύνευσε πραγματικά ή να απειλήθηκε με θάνατο ή σοβαρό τραυματισμό του εαυτού του ή των άλλων. Η αντίδρασή του στο τραυματικό γεγονός ήταν φόβος ή τρόμος και αίσθηση ότι δεν θα τα καταφέρει.

Ενδεικτικές τραυματικές εμπειρίες είναι:

• Φυσικές καταστροφές (σεισμός, πυρκαγιά, πλημμύρες)
• Σοβαρά ατυχήματα
• Στρατιωτική μάχη
• Βίαιη επίθεση (απόπειρα βιασμού, βιασμός, σωματική κακοποίηση, επίθεση από ληστές, κλοπή)
• Ομηρία
• Τρομοκρατία
• Διάγνωση με μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια

Ακόμα κι αν το άτομο δεν βίωσε το ίδιο μια τραυματική εμπειρία, αλλά άκουσε την αφήγηση της εμπειρίας ενός αγαπημένου του προσώπου, ενδέχεται να εμφανίσει τα συμπτώματα της διαταραχής.

Πότε και πώς ξεκινά η διαταραχή μετατραυματικού στρες;

Συνήθως εκδηλώνεται 6 μήνες μετά το τραυματικό γεγονός. Το άτομο νιώθει θλίψη, άγχος, τύψεις και θυμό. Ειδικότερα, τα συμπτώματα διακρίνονται σε 3 κατηγορίες:

1. Αναβίωση (εφιάλτες και flashbacks)

Το τραυματικό γεγονός αναβιώνεται επίμονα με έναν (ή περισσότερους) από της παρακάτω τρόπους:
Επαναλαμβανόμενες ζωηρές αναμνήσεις του γεγονότος που εισβάλλουν και προκαλούν υποκειμενική ενόχληση και ταραχή.
Επαναλαμβανόμενα όνειρα του γεγονότος, που προκαλούν υποκειμενική ενόχληση και ταραχή.
Το άτομο δρα ή νιώθει σαν να αναβιώνει το τραυματικό γεγονός (περιλαμβάνει αίσθηση αναβίωσης της εμπειρίας, παραισθήσεις, ψευδαισθήσεις και flashbacks).
Έντονη ψυχολογική ενόχληση και αναταραχή κατά την έκθεση σε εσωτερικές ή εξωτερικές νύξεις που συμβολίζουν ή μοιάζουν με κάποια πλευρά του τραυματικού γεγονότος.

2. Αποφυγή και μούδιασμα

Ένα ακόμα βασικό σύμπτωμα της διαταραχής είναι η επίμονη αποφυγή των ερεθισμάτων που συνδέονται με το ψυχικό τραύμα και η μείωση της γενικής απαντητικότητας (τα οποία δεν ήταν παρόντα πριν από το τραύμα), όπως φαίνεται από τρία ή περισσότερα από τα παρακάτω:

• Προσπάθειες να αποφύγει σκέψεις, συναισθήματα ή συζητήσεις που συνδέονται με το τραύμα.
• Προσπάθειες να αποφύγει δραστηριότητες, μέρη ή ανθρώπους που ξυπνούν αναμνήσεις του τραύματος.
• Ανικανότητα να θυμηθεί μια σημαντική πλευρά του τραυματικού γεγονότος.
• Έντονη μείωση του ενδιαφέροντος ή της συμμετοχής σε σημαντικές δραστηριότητες.
• Αίσθημα απομάκρυνσης/αποστασιοποίησης ή αποξένωσης από τους άλλους.
• Περιορισμένη κύμανση συναισθήματος (π.χ. ανικανότητα του ατόμου να έχει συναισθήματα αγάπης).
• Αίσθηση απουσίας μέλλοντος (π.χ. το άτομο δεν περιμένει ότι θα κάνει καριέρα, ότι θα παντρευτεί, ότι θα κάνει παιδιά ή ότι θα έχει μια φυσιολογική ζωή).

3. Αυξημένη διεγερσιμότητα («Σε ετοιμότητα»)

Επίσης εκδηλώνονται επίμονα συμπτώματα αυξημένης διεγερσιμότητας (που δεν είναι παρόντα πριν από το τραύμα), όπως φαίνεται από δύο ή περισσότερα από τα παρακάτω:

• Δυσκολία να κοιμηθεί ή να παραμείνει κοιμισμένος/η.
• Ευερεθιστότητα ή εκρήξεις θυμού.
• Δυσκολία στη συγκέντρωση της σκέψης.
• Υπερεπαγρύπνηση.
• Αυξημένη αντίδραση ξαφνιάσματος.

Άλλα συμπτώματα

Οι συναισθηματικές αντιδράσεις στο στρες συνοδεύονται συχνά από:

• Μυϊκούς πόνους
• Διάρροια
• Αρρυθμίες
• Πονοκέφαλοι
• Πανικός ή φόβος
• Κατάθλιψη
• Υπερβολική χρήση αλκοόλ
• Χρήση ναρκωτικών ουσιών

Λόγοι εκδήλωσης της διαταραχής μετατραυματικού στρες

Ψυχολογικοί:
Όταν φοβόμαστε, θυμόμαστε τις καταστάσεις πολύ καθαρά. Παρόλο που οι αναμνήσεις μας προκαλούν δυσφορία, μας βοηθούν να κατανοήσουμε τι συνέβη και σε βάθος χρόνο να επιβιώσουμε.
Τα flashbacks είναι η αναβίωση του γεγονότος στο μυαλό μας. Μέσα από την αναβίωση σκεφτόμαστε το τι συνέβη έτσι ώστε να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι σε περίπτωση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε το ίδιο ή παρόμοιο γεγονός.
Η ανάμνηση του τραύματος είναι κουραστική και προκαλεί δυσφορία. Μέσω της αποφυγής στη σκέψη καταφέρνουμε να διαχειριστούμε τις αναβιώσεις στο μυαλό μας.
Όταν είμαστε σε ετοιμότητα, μπορούμε να αντιδράσουμε γρήγορα σε μια νέα κρίση. Αυτό συμβαίνει συχνά σε σεισμοπαθείς, που είναι αντιμέτωποι με μετασεισμούς.

Βιολογικοί:
Οι ζωντανές αναμνήσεις του τραύματος συμβάλλουν στην έκκριση αδρεναλίνης. Η αδρεναλίνη ευθύνεται για τη μυϊκή ένταση, την ευερεθιστότητα, την ανησυχία και την αϋπνία.
Ο ιππόκαμπος είναι μια περιοχή στον εγκέφαλο που επεξεργάζεται τις αναμνήσεις. Τα υψηλά επίπεδα αδρεναλίνης επηρεάζουν τη σωστή λειτουργία του. Όταν το στρες μειώνεται και η αδρεναλίνη πέφτει σε φυσιολογικά επίπεδα, ο εγκέφαλος μπορεί να αποκαταστήσει μόνος του τη βλάβη σε επίπεδο αναμνήσεων.

Πηγή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση