Η στρατολόγηση Δυτικών από το Ισλαμικό Κράτος

Γράφει η Λέλα Τρανταφίλη
Διεθνολόγος

Η προέλαση των εξτρεμιστών ισλαμιστών του Ισλαμικού Κράτους στην πόλη Κομπάνι τις τελευταίες ημέρες έχει εντείνει την ανησυχία για τη δυναμική που μπορεί να λάβει η διαμάχη στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει μια ενδεχόμενη νίκη του στους υποστηρικτές της οργάνωσης αυτής στον δυτικό κόσμο.

Το Ισλαμικό Κράτος έχει γίνει πόλος έλξης για πολλούς επίδοξους «τζιχαντιστές». Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση που δημοσίευσε η Soufan Group, εκτιμάται ότι έχουν μεταβεί σε Συρία και Ιράκ περίπου 3.000 Δυτικοί υποστηρικτές της οργάνωσης προερχόμενοι από τουλάχιστον 81 χώρες. Γεννάται εύλογα η απορία τι υποκινεί κάποιον να μεταβεί σε μια ζώνη πολέμου και να υποστηρίξει έμπρακτα τους θιασώτες της ακραίας ισλαμιστικής ιδεολογίας;

Ασφαλώς η «ριζοσπαστικοποίηση» και στρατολόγηση πολιτών και η συνδρομή σε ζώνες πολέμου δεν αποτελεί καινούργιο φαινόμενο. Στο πρόσφατο παρελθόν επίδοξοι ισλαμιστές από άλλες περιοχές πολέμησαν στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Στην περίπτωση του Ισλαμικού Κράτους όμως αυτό που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ο αριθμός καθώς και η ταχύτητα με την οποία έχουν στρατολογηθεί πολλοί Ευρωπαίοι.

Η στρατολόγηση είναι ένα σύνθετο πολυπαραγοντικό φαινόμενο που μπορεί να ιδωθεί από θρησκευτική, πολιτική, κοινωνική αλλά και ψυχολογική σκοπιά. Κάθε προσπάθεια ερμηνείας της όμως παρουσιάζει σημαντικούς περιορισμούς καθώς οι λόγοι που ωθούν κάποιον να γίνει εξτρεμιστής «τζιχαντιστής» διαφέρουν από άτομο σε άτομο.

Αν και είναι δύσκολο να προχωρήσει κανείς σε γενικεύσεις, το ιδεολογικό πλαίσιο του Ισλαμικού Κράτους σε συνδυασμό με τις επιτυχίες στο πεδίο των μαχών θεωρείται από πολλούς αναλυτές πηγή έμπνευσης. Αν και στο ίδιο πλαίσιο εδράζεται και η Αλ Κάιντα, ο αντίκτυπος του Ισλαμικού Κράτους φαίνεται πως είναι μεγαλύτερος, καθώς αυτό κατόρθωσε να μεταβεί από τη θεωρία στην πράξη. Αποστατώντας από την Αλ Κάιντα δεν περιορίστηκε σε μια διακηρυκτική πολιτική για την ίδρυση ενός «χαλιφάτου», αλλά πέτυχε σε σύντομο χρονικό διάστημα νίκες σε τακτικό επίπεδο. Το αποτέλεσμα ήταν να αποκτήσει μεγαλύτερο γόητρο στα μάτια Δυτικών «τζιχαντιστών», αποσπώντας μάλιστα οπαδούς ακόμα και από το παρακλάδι της Αλ Κάιντα στη Συρία, την Αλ Νούσρα.

Σημαντικός πολλαπλασιαστής ισχύος του Ισλαμικού Κράτους καθώς και πηγή διαδικτυακής στρατολόγησης είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιεί η οργάνωση για να επικοινωνήσει τον στόχο της. Το Διαδίκτυο αποδεικνύεται σημαντικότερη πηγή στρατολόγησης ακόμα και από τους κληρικούς. Το «Αλ Χαγιάτ», που αποτελεί και την κυριότερη ενημερωτική πύλη του, παρέχει άμεση πρόσβαση σε εξτρεμιστικής φύσεως υλικό που μπορεί να προσελκύσει νέους οπαδούς. Η επιδεξιότητα με την οποία οι «τζιχαντιστές» χειρίζονται το Διαδίκτυο συμβάλλει στη δημιουργία περισσότερων «μοναχικών λύκων», όπως έχει επικρατήσει να αποκαλούνται όσοι στρατολογούνται διαδικτυακά, που δρουν συνήθως στη χώρα διαμονής τους. Ο Μέχντι Νεμούς αποτελεί ίσως τον πρώτο μοναχικό λύκο που πολέμησε στη Συρία και στο όνομα της σαλαφιστικής ιδεολογίας φέρεται να εξαπέλυσε επίθεση στο Εβραϊκό Μουσείο των Βρυξελλών.

Η σημαντικότερη όμως μεταβλητή στην εξίσωση της στρατολόγησης είναι η αδυναμία της Δύσης να απο-νομιμοποιήσει την ακραία σαλαφιστική ιδεολογία και να διαμορφώσει μια ιδεολογία στον αντίποδά της, που να έχει απήχηση στους μουσουλμάνους. Ο μουσουλμανικός πληθυσμός είναι δηλαδή αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε με όρους Κλάουζεβιτς το «κέντρο βάρους» του Ισλαμικού Κράτους. Είναι το κρίσιμο εκείνο στοιχείο γύρω από το οποίο συγκεντρώνεται ολόκληρη η ισχύς της οργάνωσης. Χωρίς την ύπαρξη ενός ενεργού πληθυσμού που να ταυτίζεται με τη δράση της οργάνωσης, είναι αμφίβολη η μακροβιότητά του.

Η στρατηγική που υιοθετούν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν το Ισλαμικό Κράτος επιταχύνει τη διαδικασία στρατολόγησης καθώς είναι κυρίως επιφορτισμένη με την αναχαίτιση του ανταρτοπολέμου στο Ιράκ και τη Συρία. Ωστόσο ακόμα και οι πρωτοβουλίες που λαμβάνονται κατά της στρατολόγησης, ταυτίζουν το φαινόμενο αυτό με την τρομοκρατία και έχουν περισσότερο κατασταλτικό χαρακτήρα, αντιμετωπίζοντάς την ως ένα ζήτημα ποινικού δικαίου, αγνοώντας τις κοινωνικές παραμέτρους. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η υιοθέτηση νέας νομοθεσίας που απαγορεύει σε ύποπτους για τρομοκρατία Γάλλους πολίτες να ταξιδεύουν στο εξωτερικό, αλλά και η δημιουργία του Παγκόσμιου Φόρουμ κατά της τρομοκρατίας. Η στρατολόγηση όμως είναι πρωτίστως ζήτημα πολιτικής φύσεως και λιγότερο ασφαλείας καθαυτό. Επομένως τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν πρέπει να είναι ανάλογα του χαρακτήρα της απειλής.

Επιπρόσθετα, η πολιτική των κρατών αυτών στη Μέση Ανατολή, με πρόσφατη την ενεργή ή παθητική υποστήριξη προς το Ισραήλ, ενισχύει την αίσθηση θυματοποίησης μεταξύ των μουσουλμάνων του εξωτερικού και τους καθιστά ευάλωτους στην προπαγάνδα του Ισλαμικού Κράτους κατά της Δύσης. Ακόμα και το δυτικό μοντέλο διαβίωσης που προτάσσει την οικονομική ευημερία και την κατανάλωση δεν υπερίσχυσε της θρησκευτικής ταυτότητας. Με αποτέλεσμα οικονομικά ευκατάστατοι μουσουλμάνοι δεύτερης και τρίτης γενιάς να επιλέγουν να συμπαραταχθούν με τους ακραίους ισλαμιστές.

Η στρατολόγηση των Δυτικών είναι ιδιαίτερα ανησυχητική καθώς αποτελεί πρόδρομο της τρομοκρατίας και μέχρι στιγμής η στρατηγική των ΗΠΑ και των υπόλοιπων κρατών αποδεικνύεται κατώτερη των περιστάσεων.


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση