Το φυσικό αέριο «καίει» την Ανατολική Μεσόγειο

Πώς θα εκμεταλλευτούν τα κοιτάσματα οι Κύπριοι ιδιοκτήτες τους;

Αθήνα και Λευκωσία έχουν πολλές φορές ξεκινήσει δημόσιο διάλογο, χωρίς να φαίνεται ότι καταλήγουν σε κοινή πολιτική για το κεφαλαιώδες αυτό ζήτημα. Ίσως, λοιπόν, θα πρέπει να τα επανεξετάσουν όλα, υπό το φως των παρακάτω:

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ

Για την εκμετάλλευση των κυπριακών κοιτασμάτων φυσικού αερίου έχουν μέχρι στιγμής εκφραστεί οι εξής θέσεις:

- Μεταφορά τους προς την Ελλάδα μέσω υποθαλάσσιου αγωγού (East Med)
- Μεταφορά τους προς την Αίγυπτο με υποθαλάσσιο αγωγό και υγροποίησή τους στο ένα από τα δύο εργοστάσια ΥΦΑ που διαθέτει η χώρα (Damietta, ιδιοκτησίας Αιγυπτιακού Δημοσίου και ξένων ιδιωτικών εταιρειών Idku, αντίστοιχου μετοχικού σχήματος, με άλλες όμως εταιρείες)
- Μεταφορά τους προς την Τουρκία (σε συνδυασμό με την έναρξη μίας νέας πολιτικής εκ μέρους της Ελλάδας και της Κύπρου, ώστε να καταστεί θρυαλλίδα επίλυσης του Κυπριακού)
- Υγροποίησή τους επί πλωτού εργοστασίου ΥΦΑ (Floating Liquefied Natural Gas, FLNG), που θα τοποθετηθεί στον θαλάσσιο χώρο επάνω από τα υποθαλάσσια κοιτάσματα και θα υγροποιείται επί τόπου. Το πλωτό αυτό εργοστάσιο θα προσεγγίζουν LNG πλοία για να το φορτώσουν και να το μεταφέρουν στις διεθνείς αγορές.
- Υγροποίησή τους σε εργοστάσιο ΥΦΑ (Υγροποίησης Φυσικού Αερίου) στο Βασιλικό της Κύπρου
Εκ των 5 αυτών επιλογών κρίνουμε ότι η τελευταία διαθέτει τα περισσότερα πλεονεκτήματα.

Κατωτέρω, αναλύουμε τα υπέρ και τα κατά κάθε πρότασης. Δια της εις άτοπον απαγωγής πιστεύουμε ότι θα προκύψει ανάγλυφα η σκοπιμότητα της πρότασης που υποβάλλουμε:

Η πρώτη από τις παραπάνω επιλογές είναι σαφές πως δεν μπορεί να υλοποιηθεί στο προβλεπτό μέλλον. Όχι μόνο λόγω χρηματοδότησης, αλλά και των πολλαπλών καθυστερήσεων που τεχνικοί λόγοι ενδέχεται να επιφέρουν σε ένα τόσο σύνθετο έργο, με βάθη χωρίς προηγούμενο, που ξεπερνούν τα 2.500 μέτρα. Ενδεικτικά αναφέρουμε στη Μαύρη Θάλασσα (αγωγός Blue Stream: Novorossyisk – Σαμψούντα), τα βάθη είναι στα 2.000 μέτρα. Η υλοποίηση της πρότασης αυτής, μέσα σε συμφέροντα κοστολόγια και χρόνους, φαντάζει εξαιρετικά επισφαλής. Οποιαδήποτε δημόσια δέσμευση της χώρας υπέρ αυτής της επιλογής απομακρύνει την τελική λύση.

Η δεύτερη επιφέρει τα εξής χαρακτηριστικά, αρνητικά και θετικά:

- Μικρότερο μήκος υποθαλάσσιου αγωγού, σε σύγκριση με εκείνον προς Ελλάδα (περίπου 300 χλμ. έναντι πλέον 800 χλμ.)
- Μικρότερα βάθη διέλευσης (κάτω των 1.800μ μέτρων σε ομαλό υποθαλάσσιο βυθό, λιγότερα τεχνικά προβλήματα)
- Δυνατότητα της κυβέρνησης να δεχθεί να στέλνουν ξένες εταιρείες το κυπριακό φυσικό αέριο σε ένα ή και τα δύο αιγυπτιακά εργοστάσια ΥΦΑ για υγροποίηση. Αυτό προϋποθέτει προηγούμενη έκφραση ενδιαφέροντος των ξένων εταιρειών προς την Κυπριακή κυβέρνηση για να χρηματοδοτήσουν και τον υποθαλάσσιο αγωγό που θα μεταφέρει το κυπριακό φυσικό αέριο στην Αίγυπτο και την επέκταση ενός εκ των δύο αιγυπτιακών εργοστασίων Idku ή Damietta με νέο «τρένο», που θα υγροποιεί μόνο το Κυπριακό φυσικό αέριο (σ.σ.: από το 2005 έχει προβλεφθεί νομικά τέτοια δυνατότητα). Στη συνέχεια, οι εν λόγω εταιρείες θα παραλαμβάνουν το LNG βάσει ενός σχήματος tolling και εφόσον χρηματοδοτήσουν την κατασκευή, θα μεταφέρουν το φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα με υποθαλάσσιο αγωγό, και θα το παραλαμβάνουν από εκεί με πλοία σε μορφή LNG. Στην περίπτωση αυτή το εργοστάσιο λαμβάνει απλώς αμοιβή για την υγροποίηση.
- Προοπτική (διαφοροποιημένη από την αρχική ιδέα) να ενωθούν τα κοιτάσματα Leviathan και Αφροδίτης, το περιεχόμενό τους να προωθηθεί δια υποθαλάσσιου αγωγού στο Ισραήλ και από εκεί, με υπόγειο αγωγό, να φθάσουν μέχρι το εργοστάσιο της Damietta. Σοβαρολογώντας, μία τέτοια κίνηση λαμβάνει υπόψη της τον τρόπο σκέπτεσθαι των αμερικανών και των ισραηλινών planners, ενώ από πολιτικής πλευράς μπορεί να επιφέρει νέο “Camp David” (να ενώσει στρατηγικά δύο χώρες για κάτι too dear to lose, πολύ δελεαστικό ώστε να το χάσουν).

Αρνητικά χαρακτηριστικά
- Πολιτικά
- Πιθανότητα άρνησης της αιγυπτιακής κυβέρνησης, λόγω των σχέσεών της με την Τουρκία. Υπενθυμίζεται η αντίστοιχη άρνηση της κυβέρνησης του Καΐρου να δεχθεί να ενωθούν οι ΑΟΖ Ελλάδας και Αιγύπτου, λόγω τουρκικών αντιρρήσεων
- Ελάχιστη πιθανολογούμενη υποστήριξη της λύσης αυτής στο εσωτερικό της Κύπρου, καθώς η χώρα μπορεί να κατασκευάσει εργοστάσιο ΥΦΑ στο δικό της έδαφος
- Οικονομικά – τεχνικά
- Απαγορευτικό κόστος κατασκευής υποθαλάσσιου αγωγού (δεν υπάρχουν κοστολογικές μελέτες)
- Αδιευκρίνιστο φορολογικό καθεστώς (δύο κυβερνήσεις), που θέτει σοβαρά ερωτήματα για το ενδιαφέρον ιδιωτικών εταιρειών σε παρόμοιο Project.

Η τρίτη εναποτίθεται ασφαλώς στην ελληνική και την κυπριακή κυβέρνηση, όμως αξιολογείται απομακρυσμένη ως πιθανότητα.

Η τέταρτη είναι αβέβαιη. Μόνο στο τέλος του περασμένου έτους η εταιρεία SHELL έλαβε την απόφαση να κατασκευάσει σε κορεατικό ναυπηγείο το πρώτο, παγκοσμίως, τέτοιο πλωτό εργοστάσιο. Σημειωτέον ότι η τελική επενδυτική απόφαση (Final Investment Decision – FID) της εν λόγω εταιρείας ελήφθη χωρίς ακριβή προϋπολογισμό κόστους, πράγμα ασύνηθες για πολυεθνικές εταιρείες. Το εν λόγω πλωτό εργοστάσιο ενδέχεται να είναι έτοιμο το 2018, με χρονική απόκλιση 1 έως 1,5 έτους.

Τέλος, η πέμπτη φέρει τη σφραγίδα της περίπου βέβαιης ωφέλειας, στον βαθμό που θα εμπλακούν ξένες ιδιωτικές εταιρείες στην κατασκευή του.
Η επιλογή αυτή έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

ΘΕΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

- Πέραν της αυτονόητης οικονομικής αναβάθμισης της Κύπρου, η επιλογή αυτή αναβαθμίζει το νησί και από στρατηγικής πλευράς στον παγκόσμιο χάρτη.
- Αναβαθμίζει όμως και την Ελλάδα, στον βαθμό που θα εμπλακεί και ο ελληνικός ιδιωτικός τομέας στην κατασκευή του εργοστασίου ΥΦΑ και την ενδεχόμενη μεταφορά του LNG από ελληνικά LNG carries στις διεθνείς αγορές
- Για να αυξηθεί ο βαθμός ασφαλείας της Κύπρου ακόμη περισσότερο, έναντι επιθετικών βλέψεων της Τουρκίας, η κυβέρνηση της Λευκωσίας μπορεί να ζητήσει από μεγάλες εταιρείες των 5 μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για συμμετοχή τους στη σύνθεση της Εταιρείας Ειδικού Σκοπού που θα συσταθεί για να κατασκευάσει το εργοστάσιο ΥΦΑ στο Βασιλικό. Τέτοια κίνηση θα μειώσει τους κινδύνους από οποιαδήποτε τουρκική επιθετικότητα
- Τέτοια κίνηση θα πρέπει να συνδυαστεί με επανάληψη της δήλωσης του σημερινού προέδρου της Δημοκρατίας της Κύπρου, ότι θα αποδοθεί στους τουρκοκυπρίους, κατ’ αναλογίαν πληθυσμού, μέρος των κερδών από τη λειτουργία του κυπριακού εργοστασίου ΥΦΑ
- Αυτό, πολιτικά, θα δημιουργήσει προϋποθέσεις επανένωσης της νήσου με όρους που θα προσδιορίζονται από τη Λευκωσία
- Πολιτικά, η κυβέρνηση της Κύπρου θα έχει λύσει έμμεσα το πρόβλημα της πληθυσμιακής αλλοίωσης του βορείου τομέα της Κύπρου (η προπαναφερόμενη αναλογία πληθυσμού δεν λαμβάνει υπόψη εποίκους ή άλλους μη τουρκοκύπριους που η Άγκυρα έχει στείλει από το 1974)
- Αυτή η επιλογή υποχρεώνει τους Ισραηλινούς να επισπεύσουν την τελική απόφασή τους να προωθήσουν προς την Κύπρο το δικό τους φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα χLeviathan και Ishai με χαμηλό κόστος, ενώ δημιουργεί προϋποθέσεις αρραγούς ενεργειακής συμμαχίας Κύπρου – Ισραήλ
- Απομακρύνει την πιθανότητα επανάληψης της παρά φύσιν «στρατηγικής σχέσης» Ισραήλ – Τουρκίας, όπως την είχαμε διαπιστώσει στη δεκαετία του 1990
- Η διακίνηση του LNG από την Κύπρο στις διεθνείς αγορές θα την αναβαθμίσει εντός των κόλπων των κοινοτικών της εταίρων, ιδίως εάν και οι Ισραηλινοί αποφασίσουν να μεταφέρουν τα κοιτάσματα Leviathan και Ishtia στην Κύπρο και πολλαπλασιαστούν οι ποσότητες LNG. Οι Ευρωπαίοι είναι οι καλύτεροι καταναλωτές φυσικού αερίου και η διακηρυγμένη στρατηγική της Ε.Ε. είναι η διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας που εισάγονται στην Ευρώπη.

ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Είναι σαφές ότι η Ευρώπη σήμερα διαθέτει δύο μόνο πηγές εφοδιασμού της με pipelinesgas: τη Βόρειο Θάλασσα και τη Ρωσία. Οι δύο άλλες πηγές είναι εκείνη της Κασπίας και τώρα της Κύπρου – Ισραήλ.

Η Ρωσία, επιπλέον, θεωρεί ανταγωνιστικές τις εναλλακτικές αυτές πηγές. Ως προς το αέριο της Κασπίας έχουν γραφεί πολλά, ως προς τα Κυπριακά κοιτάσματα, όμως, μέχρι στιγμής οι ρώσοι δεν έχουν εκφραστεί. Ωστόσο η Gazprom είχε μία μάλλον ατυχή παρουσία στον δεύτερο (ακυρωθέντα) διαγωνισμό που διενέργησε η ΑΗΚ τον περασμένο Σεπτέμβριο και αφορούσε στην προμήθεια LNG από τη ΔΕΦΑ Κύπρου (καύσιμο για τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής που είχαν καταστραφεί με την έκρηξη στο Μαρί Βασιλικού το 2011). Ο τρίτος διαγωνισμός μόλις προκηρύχθηκε και από ελληνικής πλευράς συμμετείχαν οι όμιλοι Μυτιληναίου και Βαρδινογιάννη.

Η Gazprom είχε τότε συμμετάσχει στον διαγωνισμό υπό το όνομα θυγατρικής της, την οποία είχε μόλις εξαγοράσει (ITERA). Η προσφορά της απορρίφθηκε όχι χωρίς ερωτηματικά. Επίσημα αναφέρθηκε ότι το κόστος της παραγωγής μίας κιλοβατώρας (kWh) για την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, ήταν κατώτερο της προσφερθείσας τιμής. Ωστόσο φαίνεται ότι η ΑΗΚ δεν ήταν διατεθειμένη να μειώσει το δικό της περιθώριο κέρδους, αλλά και πολιτικά ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Ευρώπη θα ήθελαν να δουν την Gazprom να θέτει ενεργειακό πόδι στην Κύπρο.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η μόνη επιλογή που έχει νόημα είναι η πέμπτη. Ωστόσο, η κυπριακή πλευρά πρέπει να προσέξει ότι μόνη ανταγωνιστική προς αυτή την πρόταση είναι η μεταφορά των κοιτασμάτων του Leviathan και εκείνων της Αφροδίτης στην Αίγυπτο και η υγροποίησή τους εκεί.

Αυτή η επιλογή θα απωθηθεί, εφόσον η κυπριακή κυβέρνηση ελέγξει με αντικειμενικό τρόπο (πληρώνοντας άλλες εταιρείες) όσα αναφέρει η Noble Energy ότι περιλαμβάνονται στο κοίτασμα της Αφροδίτης.

Εντύπωση προκαλεί ότι τα τελευταία δύο χρόνια η εταιρεία έχει περιορίσει τους υπολογισμούς της ως προς τις εγκιβωτισμένες ποσότητες φυσικού αερίου στο κοίτασμα της Αφροδίτης και από τα 7-8 tcf (τρις, κυβικά μέτρα) κατέβηκε στα 4-5 tcf περίπου.
Τούτο μειώνει τις δυνατότητες εκμετάλλευσης για τις οποίες ο χρηματοδοτικός κανόνας είναι ότι ένα κοίτασμα φυσικού αερίου συμφέρει μόνο όταν το περιεχόμενό του υπερβαίνει αποδεδειγμένα τα 5 tcf.

Αλήθεια, πως αποδεικνύεται αυτό αντικειμενικά;
Έχει τη βούληση η κυπριακή κυβέρνηση να αναλάβει το κόστος της αμφιβολίας της;
Εάν δεν βρει τρόπο να το κάνει τώρα, ίσως αύριο να είναι πάρα πολύ αργά…

Πηγή «Reporter”


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση