Αλβανική «προδοσία» δυναμιτίζει τη συμφωνία για ΑΟΖ

Του Σωτήρη Σιδέρη

Διπλωματικό ναυάγιο, οι συνέπειες του οποίου δεν έχουν ακόμη αποτιμηθεί, υπέστη η ελληνική εξωτερική πολιτική στις σχέσεις με την Αλβανία. Οι δυσμενείς εξελίξεις που δρομολογήθηκαν με ευθύνη των Τιράνων και εξαιτίας των τραγικών επιλογών της ελληνικής κυβέρνησης, θεωρείται βέβαιο ότι θα προκαλέσουν ένταση στις διμερείς σχέσεις, ενώ η συμφωνία του 2009 για τις θαλάσσιες ζώνες φαίνεται να καταρρέει οριστικά.

Παρόλο που δεκάδες φορές η Αθήνα έχει δεσμευτεί δημοσίως ότι τον Ιούνιο τα Τίρανα θα πάρουν το καθεστώς της υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Ε.Ε., στη γείτονα ο υπουργός Εξωτερικών, Ντιτμίρ Μπουσάτι, ζήτησε στις 28 Μαΐου από τον εισαγγελέα να ερευνήσει αν συντρέχει το αδίκημα της εθνικής προδοσίας από τον Λουλεζίμ Μπάσα που διαπραγματεύτηκε τη συμφωνία του 2009 για τις θαλάσσιες ζώνες! Αυτό σημαίνει ότι η αλβανική κυβέρνηση όχι μόνο δεν προτίθεται να κυρώσει την συμφωνία από το Κοινοβούλιο, αλλά δεν θέλει καν να συμπληρωθεί με πρωτόκολλο, όπως επεδίωκε η Αθήνα, προκειμένου να κλείσει η εκκρεμότητα.
Προφανώς, εφεξής κανείς στα Τίρανα δεν θα διανοηθεί να συμβάλει με θετικό τρόπο στην αντιμετώπιση του προβλήματος, μια και η συζήτηση περί εθνικής προδοσίας θα λειτουργεί αποτρεπτικά. Η κίνηση αυτά όλα δείχνουν ότι αποσκοπεί στην κατεδάφιση της συμφωνίας και στην εκ νέου έναρξη διαπραγματεύσεων, από μηδενική βάση, καθώς τώρα τα Τίρανα απορρίπτουν την επήρεια των Διαπόντιων Νήσων.

Η ελληνική κυβέρνηση, λοιπόν, που έχει δεσμευτεί δημοσίως για την προώθηση της ευρωπαϊκής προοπτικής της Αλβανίας, τώρα βρίσκεται εγκλωβισμένη, ενώ πολλές ευρωπαϊκές χώρες που ήταν αρνητικές στο να δοθεί το καθεστώς της υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Αλβανία τώρα έχουν συνασπιστεί υπέρ της!

Έγκυρες πηγές αναφέρουν ότι η Αυστρία –και πίσω της η Γερμανία, που είχε ασκήσει βέτο το Δεκέμβριο-, η οποία εμφανίζει μεγάλη κινητικότητα στα Βαλκάνια, συνέταξε επιστολή και την προωθεί για υπογραφή σε άλλα κράτη – μέλη της ΕΕ με στόχο να δημιουργηθεί πιεστική κατάσταση στη Σύνοδο Κορυφής στις 26-27 Ιουνίου υπέρ της Αλβανίας, με την Ελλάδα να βρίσκεται κυριολεκτικά με την πλάτη στον τοίχο.
Το διάβημα της Ελληνικής πρεσβείας στα Τίρανα προς το αλβανικό υπουργείο Εξωτερικών, την Παρασκευή 30 Μαΐου, απορρίφθηκε και τώρα η ελληνική κυβέρνηση αναζητεί τρόπο απεγκλωβισμού από τις δεσμεύσεις της, αλλά είναι μάλλον αργά…

Τα λάθη του ΥΠΕΞ και η τουρκική εμπλοκή

Η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε μεν να υπογράψει την επιστολή που κυκλοφορεί στο παρασκήνιο η Αυστρία, πέραν των άλλων, και διότι ως προεδρεύουσα στην ΕΕ θέλει να κρατήσει τις αυτονόητες αποστάσεις, αλλά και για να δει πως θα χειριστεί την υπόθεση.
Η Αλβανία, ενθαρρυμένη προφανώς από την υπέρ της κινητικότητα, προχώρησε στην κίνηση αυτή το εσωτερικό της, κατηγόρησε, δηλαδή, τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης για προδοσία, διαβλέποντας την αδυναμία της χώρας μας να αλλάξει θέση. Και σήμερα, όπως το 2009, διπλωματικές πηγές «βλέπουν» χειραγώγηση της αλβανικής κυβέρνησης από την Τουρκία, που επηρεάζει και τον ίδιο τον πρωθυπουργό Έντι Ράμα.

Ο Λ. Μπάσα είναι σήμερα αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και το 2009, όπως προαναφέρθηκε, ήταν υπουργός Εξωτερικών. Το σύντομο ιστορικό αυτής της ιδιαίτερα σημαντικής υπόθεσης έχει ως εξής:
Ελλάδα και Αλβανία, έπειτα από διαπραγματεύσεις, συμφωνούν τον Απρίλιο του 2009 στην οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, συμπεριλαμβανομένης της ΑΟΖ. Έπειτα όμως από πρωτοβουλία του σημερινού πρωθυπουργού, Έντι Ράμα, η συμφωνία είχε παραπεμφθεί στο Συνταγματικό Δικαστήριο και είχε χαρακτηριστεί άκυρη. Ο Ράμα κατηγορούσε τον Μπερίσα για προδοσία, ενώ πολλοί στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών-ήταν βέβαιοι ότι υπήρχε τουρκικός δάκτυλος.

Πριν από μερικούς μήνες, με πρωτοβουλία του Ευ. Βενιζέλου, σχηματίστηκε ένας συνολικός φάκελος για την οριστική διευθέτηση των ελληνο-αλβανικών προβλημάτων. Ο κ. Βενιζέλος ενέταξε στον φάκελο αυτό την άρση του εμπολέμου, την υποστήριξη για να πάρει η Αλβανία το καθεστώς την υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην ΕΕ και το θέμα της συμφωνίας του 2009, ακόμη και την αναγνώριση του Κοσόβου. Σημειώνεται ότι συμφωνία επήλθε πριν από λίγες μέρες και στο θέμα των τοπωνυμίων, με βάση τους κανόνες του ΟΗΕ, και απομένουν οι διαδικαστικές λεπτομέρειες από ελληνικής πλευράς, ώστε να διευθετηθεί το θέμα και, φυσικά, να προχωρήσει η αλλαγή των τοπωνυμίων στα αλβανικά διαβατήρια.

Οι παρασκηνιακές συζητήσεις θεωρητικά προχωρούσαν, και πρώτη η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύτηκε δημόσια για τη χορήγηση του καθεστώτος της υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Αλβανία.

Έχουμε επισημάνει επανειλημμένως ότι ήταν σφάλμα του κ. Βενιζέλου η δημόσια δέσμευση για τη στήριξη της ευρωπαϊκής προοπτικής της Αλβανίας χωρίς την ταυτόχρονη απαίτηση τα Τίρανα να δεσμευτούν δημοσίως για τη συμφωνία του 2009 και για σεβασμό των δικαιωμάτων της Ελληνικής μειονότητας της Βορείου Ηπείρου. Σημειωτέον ότι η θέση της μειονότητας επιδεινώνεται διαρκώς από την αυθαίρετη και παραβατική στάση των αλβανικών κυβερνήσεων και δεν υπήρξε ποτέ συγκροτημένη πολιτική πίεση στην Αλβανία για να διορθωθούν οι αδικίες και οι μεθοδεύσεις.

Ο Αλβανός ΥΠΕΞ ζητά, λοιπόν, από την Εισαγγελία να διερευνήσει αν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 210 του Ποινικού Κώδικα, με βάση την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία «στην περίπτωση της συμφωνίας για την οριοθέτηση θαλασσίων συνόρων δεν υπερασπίστηκαν τα εθνικά μας συμφέροντα, παραχωρώντας θαλάσσιες εκτάσεις στην Ελλάδα». Το άρθρο 210 που ανέφερε ο υπουργός Μπουσάτι προβλέπει φυλάκιση πέντε ως δέκα ετών για συμφωνίες με ξένες χώρες για εν μέρει ή πλήρη παραχώρηση εδαφών.

Το… σοκ

Στη Σύνοδο Κορυφής του περασμένου Δεκεμβρίου, η Ελλάδα ήταν σχεδόν η μοναδική χώρα που ήταν θετική έναντι της Αλβανίας, ενώ η Γερμανία, η Ολλανδία, η Αυστρία και άλλα κράτη – μέλη ήταν αρνητικά. Η Σύνοδος Κορυφής είχε απαιτήσει από την Αλβανία να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις για το κράτος δικαίου και την λειτουργία των θεσμών προφανώς προσχηματικά, διότι η Αλβανία, όπως και η ΠΓΔΜ και η Σερβία, απέχει πολύ από την εκπλήρωση των θεσμικών κριτηρίων, και, βέβαια, τα πολιτικά κριτήρια είναι που κυριαρχούν στη λήψη των αποφάσεων.

Η μεταστροφή όμως αυτών των χωρών «αδειάζει» κυριολεκτικά την ελληνική κυβέρνηση, η οποία βρίσκεται έωλη και είτε θα αποφασίσει μία σκληρή ηρωική στάση, ασκώντας βέτο, είτε θα τηρήσει τη δημόσια δέσμευσή της.

Τα γεγονότα αυτά προκάλεσαν σοκ στο υπουργείο Εξωτερικών, καθώς γίνεται αντιληπτό ότι έχουμε εισέλθει σε περίοδο σοβαρής κρίσης στις ελληνο-αλβανικές σχέσεις οι οποίες επηρεάζουν τις σχέσεις και με τους Αλβανούς των άλλων χωρών της περιοχής, στο Κόσοβο και την ΠΓΔΜ, τη στιγμή που γινόταν προσπάθεια να οικοδομηθεί ένα σταθερό σχήμα συνεργασίας.

Με βάση τα δεδομένα αυτά, λοιπόν, εκτιμάται ότι:

1. Επαναλαμβάνονται διαρκώς λάθη και επιβεβαιώνεται η πολιτική ανεπάρκεια στη διαχείριση των θεμάτων της εξωτερικής πολιτικής. Την ίδια λανθασμένη και ανεπαρκή πολιτική ακολούθησε η Ελλάδα και έναντι της Τουρκίας, και την επανέλαβε με την Αλβανία. Η Ελλάδα επιμένει σε μία «ιεραποστολική» συμπεριφορά, η οποία εντέλει βλάπτει τα εθνικά μας συμφέροντα. Προφανώς πρέπει να αναζητηθούν ευθύνες.

2. Η Ελλάδα δεν έχει κανέναν στρατηγικό σύμμαχο στην Ευρώπη. Το γνωρίζουμε από της τάση της ΕΕ έναντι της Τουρκίας, το επιβεβαιώσαμε από τη στάση της στην οικονομική κρίση, το συμπεραίνουμε και από τις εξελίξεις με την Αλβανία, αλλά και με πολλές ακόμη περιπτώσεις. Οι συμμαχίες οικοδομούνται, δεν χαρίζονται. Πολλές φορές είχαμε επισημάνει την πρόθεση της Γερμανίας να αναμιχθεί στην περιοχή, αλλά η ελληνική κυβέρνηση ουδέποτε σχεδίασε πολιτική αντίδρασης και προσέγγισης τ ων ευρωπαϊκών χωρών, ευελπιστώντας απλώς σε μία πολιτική καλών προθέσεων που δεν υφίσταται.

3. Η οριστική κατάρρευση της συμφωνίας του 2009 δημιουργεί υποψίες για πιθανή παρενόχληση εκ μέρους των Τιράνων στις έρευνες στο Ιόνιο, υπό το πρόσχημα ότι δεν υπάρχει συμφωνία οριοθέτησης της ΑΟΖ. Σημειώνεται πως η αμφισβήτηση της συμφωνίας έγκειται στην αλλαγή στάσης των Τιράνων σε σχέση με την επήρεια των Διαπόντιων Νήσων βορείως της Κέρκυρας, ότι, δηλαδή, δεν έχουν επήρεια, άρα πρέπει να χαραχτούν εκ νέου θαλάσσιες ζώνες και ΑΟΖ. Πρόκειται για την ίδια στάση με αυτή της Τουρκίας στο Αιγαίο, και ειδικότερα στο Καστελλόριζο.

4. Η όξυνση των ελληνοαλβανικών σχέσεων πιθανόν να επηρεάσει τις εξελίξεις στα Βαλκάνια, καθώς θα αποθρασύνει το αλβανικό στοιχείο στην περιοχή.

Επιβεβαιώνεται για μία ακόμη φορά το γεγονός ότι η σημερινή κυβέρνηση όχι μόνο δεν έχει ιεραρχήσει τα προβλήματα της εξωτερικής της πολιτικής, αλλά δεν θέλει καν να υπάρχουν στην ημερήσια διάταξη, να μην υπάρχει η παραμικρή δημοσιότητα και να μην υπάρχει τίποτα που να μπορεί να διαταράξει την πολιτική της αποχαύνωση.
Εννοείται πως ανάγκη αφύπνισης υπάρχει και για την αξιωματική αντιπολίτευση, η οποία ούτε καν παρακολουθεί το πώς εξελίσσονται τα προβλήματα της εξωτερικής πολιτικής, με συνέπεια η κυβέρνηση να μην δέχεται την απαιτούμενη πίεση και να μην αισθάνεται την ανάγκη να απολογηθεί για τα λάθη και τις ανεπάρκειές της.

Πηγή περιοδικό «Επίκαιρα», τεύχος 242


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου