Ερντογάν: Ανατροπή εντός και εκτός συνόρων

Το δυναμικό κομμάτι της κοινωνίας που αψήφησε την πρωτοφανή αστυνομική καταστολή παραμένει πολιτικά άστεγο και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να απειλήσει εκλογικά το σημερινό πολιτικό σύστημα και, ειδικότερα, να οδηγήσει σε εκλογική ήττα τον Ερντογάν

Η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση, αλλά και η μόνη με τα σημερινά δεδομένα επιλογή του πρωθυπουργού της Τουρκίας Ερντογάν. Διαπραγματεύεται μία εξομάλυνση των σχέσεών του με την στρατιωτική ηγεσία, στη βάση της επανεκδίκασης των υποθέσεων Εργκένεκον και Βαριοπούλα και μέχρι τότε αποφυλάκιση των καταδικασθέντων αξιωματικών, έναντι της στήριξής του στην αντιμετώπιση του κινήματος του Φετουλάχ Γκιουλέν, αλλά και του τμήματος της κοινωνίας των πολιτών που δεν πρόκειται να παρακολουθήσει ως θεατής την καταπάτηση και των τελευταίων περιθωρίων ή ακόμη και των προσχημάτων θεσμικής ανεξαρτησίας στην αστυνομία και στη Δικαιοσύνη.

Πολιτικό ρίσκο
Η συναλλαγή αυτή είναι εγχείρημα υψηλού πολιτικού κινδύνου, καθώς πλήττει ευθέως την πολιτική και ηθική αξιοπιστία των δύο συμβαλλόμενων πλευρών. Από τη μία πλευρά ο Ερντογάν και το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ εγκαταλείπουν τις δάφνες των ηρώων του εκδημοκρατισμού που τόλμησαν να συγκρουστούν ανοιχτά με το βαθύ κράτος και να παραπέμψουν το στρατιωτικο-πολιτικό παρακράτος στη Δικαιοσύνη με την κατηγορία της προετοιμασίας αιματηρών εσωτερικών προβοκατσιών και θερμών επεισοδίων με την Ελλάδα σε στεριά, θάλασσα και αέρα και από την άλλη πλευρά οι θεματοφύλακες του κεμαλισμού στην πράξη εγκαταλείπουν τις επιφυλάξεις και τις κατηγορίες που είχαν διατυπώσει στο παρελθόν ως προς την προσήλωση του πρωθυπουργού και του κυβερνώντος κόμματος στις αρχές του κοσμικού κράτους.

Αγορά χρόνου
Σε τακτικό επίπεδο ο Ερντογάν θα κερδίσει δίχως αμφιβολία και πολύτιμο πολιτικό χρόνο και θα διευρύνει το πεδίο πραγματοποίησης πολιτικών ελιγμών. Παρά το υψηλότατο πολιτικό κόστος που διαμορφώνεται αθροιστικά από την σκληρή καταστολή του κινήματος της πλατείας Ταξίμ και των πιο πρόσφατων αποκαλύψεων για τα σκάνδαλα διαπλοκής – διαφθοράς, δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή αξιόπιστη εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης και κυρίως δεν υπάρχει πλειοψηφική δυναμική που θα μπορούσε να τη στηρίξει.
Τα δύο κοινοβουλευτικά κόμματα της αντιπολίτευσης, το κεμαλικό CHR και το εθνικιστικό MHP, θυμίζουν περισσότερο υστερόγραφα του παρελθόντος που έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί παρά ανασυνταγμένες πολιτικές δυνάμεις έτοιμες να πάρουν τη σκυτάλη από τον Ερντογάν. Η πολιτική τους ακινησία και η αδυναμία προσαρμογής στα νέα δεδομένα τους οριοθετούν στο πλαίσιο της νοσταλγίας του προηγούμενου καθεστώτος, όταν υπήρχε συγκυβέρνηση πολιτικών – στρατηγών, που είναι τόσο πιθανό να παλινορθωθεί στην Τουρκία όσο ο κομμουνισμός στη σημερινή Ρωσία.

Ο διασυρμός του στρατού
Η στρατιωτική ηγεσία, ακόμη και αν πετύχει την αμνήστευση του πρώην επιτελάρχη Μπασμπούγ και των άλλων υψηλόβαθμων συνομωτών, έχει και αυτή χάσει το κύρος που τη νομιμοποιούσε ως πόλο των πολιτικών ισορροπιών, καθώς οι αποκαλύψεις τη φώτισαν ως αδίστακτη συμμορία που μετέρχεται κάθε μέσο για να διατηρήσει τα στεγανά της εξουσίας μέσα στο θεσμικό πλαίσιο της παράλληλης διακυβέρνησης που επέβαλε το Σύνταγμα της δικτατορίας του στρατηγού Εβρέν το 1982.

Ο ιμάμης από την Ουάσινγκτον, Φετουλάχ Γκιουλέν, που έχει όντως διαβρώσει με τα θρησκευτικά του τάγματα – δίκτυα την αστυνομία, το δικαστικό σώμα αλλά και άλλους τομείς του κρατικού μηχανισμού, δεν θέλει και δεν μπορεί να εγκλωβιστεί – οριοθετηθεί σε μία κομματική πολιτική στέγη, καθώς προτεραιότητά του είναι να επηρεάσει εκ των έσω το πολιτικό ισλάμ της χώρας εντός και εκτός των πλαισίων του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ.

Έτσι, το δυναμικό κομμάτι της κοινωνίας που αψήφησε την πρωτοφανή αστυνομική καταστολή, παραμένει πολιτικά άστεγο και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να απειλήσει εκλογικά το σημερινό πολιτικό σύστημα και ειδικότερα, να οδηγήσει σε εκλογική ήττα τον Ερντογάν.

Ο τελευταίος που συγκέντρωσε ποσοστό γύρω στο 50% στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές τον Ιούνιο του 2011, μπορεί να ελπίζει στις παράταση της πρωτοκαθεδρίας και της κοινοβουλευτικές αυτοδυναμίας, ακόμα και με αισθητά μειωμένα εκλογικά ποσοστά. Αρκεί να θυμηθούμε ότι στην πρώτη εκλογική τους νίκη, τον Νοέμβριο του 2011, οι Ερντογάν – ΑΚΡ με ποσοστό 41% κατοχύρωσαν αυτοδύναμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Η πρόκληση της Προεδρίας
Αυτό που παραμένει ζητούμενο είναι αν ο Ερντογάν θα επιμείνει στην αρχική του στόχευση να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας –στην πρώτη με καθολική ψηφοφορία ανάδειξη του αρχηγού του κράτους- αφού πρώτα έχει ενισχύσει τις αρμοδιότητες του προεδρικού αξιώματος ώστε να έχει διαμορφωθεί μία εκτελεστική Προεδρία γαλλικού τύπου, ή θα επιλέξει να παραμείνει στην πρωθυπουργία αφήνοντας τον Γκιούλ να διεκδικήσει μία δεύτερη θητεία, στο σημερινό όμως πλαίσιο αρμοδιοτήτων του θεσμού.

Σε κάθε περίπτωση, η εκκολαπτόμενη συμμαχία χωρίς αρχές ανάμεσα στον Ερντογάν και τους στρατηγούς έρχεται να επιβεβαιώσει τις κατηγορίες των δικτύων του ιμάμη Γκιουλέν, ότι τα απόρρητα έγγραφα που αναφέρονται σε συνεργασία Ερντογάν – στρατηγών εναντίον του κινήματος, που είχε συναποφασιστεί σε συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας το 2004μ είναι αυθεντικά και επιπλέον δεν πρόκειται για μεμονωμένο γεγονός.

Ανοιχτό σε κάθε περίπτωση παραμένει το ερώτημα αν ο συμβιβασμός στρατηγών – Ερντογάν θα συνοδευτεί από μία προσπάθεια άρσης της περιφερειακής απομόνωσης στην οποία οδηγήθηκε η Τουρκία με την ιδεοληπτική εξωτερική πολιτική του στρατηγικού βάθους του Νταβούτογλου. Αν δηλαδή ο Ερντογάν θα επιχειρήσει να επαναπροσεγγίσει τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, ώστε να προβάλει ξανά ως παράγοντας σταθεροποίησης.

Με δύο λόγια, ο Ερντογάν έχει περιθώριο παράτασης της παραμονής του στην εξουσία, με πανάκριβο όμως τίμημα τη μονιμοποίηση της καταστολής και της θεσμικής αυθαιρεσίας, αλλά κυρίως και πάνω απ’ όλα την παραίτηση – απεμπόληση όλων των εσωτερικών και των εξωτερικών πολιτικών συμβολισμών και πρακτικών που του επέτρεπαν να συσπειρώνει μία ετερόκλητη μεν αλλά ηγεμονικά βαρύνουσα λαϊκή βάση.

Πηγή εφημ. “Free Sunday”



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου