Κούρεμα καταθέσεων: Ολοταχώς στο δρόμο της Κύπρου;

Γράφει ο Χρίστος Κατσούλας

Δεν έχει τέλος το μαρτύριο στην Ευρωζώνη. Η πρόσφατη απόφαση του Eurogroup (14/11/2013) ανακοινώνει ότι ο ESM (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας) θα ενεργοποιείται ως δανειστής τελευταίας καταφυγής για τη διάσωση των τραπεζών, αφού πρώτα έχουν κουρευτεί διαδοχικά οι ομολογιούχοι μειωμένης εξασφάλισης, οι μέτοχοι και οι καταθέτες. Πρόκειται για την απάντηση -στην πράξη- του πλεονασματικού Βορά στην παράκληση του ελλειμματικού Νότου να ανακεφαλαιοποιούνται οι τράπεζες από τον ESM.

Το σοκαριστικό κούρεμα των καταθέσεων στην περίπτωση της Κύπρου, το ίδιο κούρεμα που οι αξιωματούχοι της ΕΕ επαναλάμβαναν ότι δεν επαναλαμβάνεται, σήμερα η Ευρωζώνη το υιοθετεί ρητά και κατηγορηματικά. Οι τράπεζες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, παρά τις διαδοχικές ανακεφαλαιοποιήσεις, αποτελούν βαρέλι χωρίς πάτο, μαύρη τρύπα που καταπίνει δανεικά τα οποία με τη σειρά τους χρεώνουν τα κράτη και χρεοκοπούν τους λαούς.

Η εκροή καταθέσεων και κεφαλαίων από το Νότο στο Βορά είναι τέτοια, που η Γερμανία δανείζεται συστηματικά με αρνητικό επιτόκιο. Τον Ιούνιο για παράδειγμα η Γερμανία άντλησε συνολικά 4 δις ευρώ, με το κόστος δανεισμού να είναι -0,0035%. Αυτό σημαίνει ότι επενδυτές και κεφαλαιούχοι είναι διατεθειμένοι να πληρώνουν το γερμανικό κράτος για να “φυλάει” τα χρήματά τους, την ώρα που ο ευρωπαϊκός νότος αφαιμάσσεται από τις αγορές ή έχει αποκλειστεί από αυτές, προσφεύγοντας σε δανειακές συμβάσεις και μνημόνια. Η Γερμανία ωφελήθηκε τα μέγιστα από την κρίση, καθώς οι επενδυτές απομακρύνθηκαν από τα ομόλογα χωρών οι οποίες βρίσκονται σε κρίση και στράφηκαν σε ομόλογα γερμανικού δημοσίου. Τα χαμηλά επιτόκια της Γερμανίας απέφεραν επιπλέον έσοδα 40,9 δισ ευρώ. Μίλησε κανείς για ευρωπαϊκή “κοινότητα”; Τι το κοινό υπάρχει στο να δανείζεται ο ένας με αρνητικά επιτόκια και ο άλλος με τοκογλυφικά;

Η αντανάκλαση της υπερπροσφοράς χρήματος στο Βορρά και της μαζικής φυγής χρήματος από τον Νότο είναι προφανής και στην “πραγματική οικονομία”. Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Financial Times, οι ισπανικές επιχειρήσεις δανείζονται με επιτόκια της τάξης των 6,5% σε σχέση με τις γερμανικές επιχειρήσεις που δανείζονται αρκετά κάτω από το 4%. Οι δε ελληνικές επιχειρήσεις δεν μπορούν να δανειστούν καθόλου, καθώς επιτόκια ύψους 10 και 12% είναι απαγορευτικά.

Το γεγονός αυτό φανερώνει για μια ακόμη φορά την “εθνική ανισοτιμία” εντός ευρωζώνης που σε συνάρτηση με τις εγγενείς κοινωνικές και ταξικές ανισότητες της νεοφιλελεύθερης φύσης του ευρώ, κάνουν την παραμονή στην ΟΝΕ καταστροφική.

Η απόφαση του Eurogroup έχει τεράστια σημασία για την εξέλιξη της ελληνικής κρίσης. Η κυβέρνηση Σαμαρά αφού επιχείρησε να πουλήσει φύκια για μεταξωτές κορδέλες (success story), σήμερα επαιτεί για ευνοϊκή ρύθμιση του ελληνικού χρέους πριν τις ευρωεκλογές. Η διαφημιζόμενη (και εν πολλοίς εξαγγελθείσα) ρύθμιση μετά τις γερμανικές εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου, παραπέμπεται από το Βερολίνο για το καλοκαίρι του 2014. Ενδιάμεσα απαιτείται νέος βαρύς φόρος αίματος από τη χώρα. Ότι έχει απομείνει, απειλείται με δήμευση (ιδιοκτησίες, κινητές και ακίνητες αξίες, αποταμιεύσεις).

Η νομιμοποίηση και η μονιμοποίηση του μέτρου του κουρέματος των καταθέσεων, ακόμη κι αν τελικά δεν εφαρμοστεί, αποτελεί τη χαριστική βολή στον κρόταφο ενός αδηφάγου και στην πραγματικότητα ήδη χρεοκοπημένου ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Οι “επενδύσεις”, οι “χρηματοδοτήσεις”, οι “πιστωτικές επεκτάσεις”, τα “νέα χρηματοδοτικά εργαλεία” που διακομματικά εξαγγέλλονται ως όχημα της ανάπτυξης για την επόμενη μέρα, είναι λόγια του αέρα. Απαιτείται η εκτεταμένη δημόσια παρέμβαση και ένα κράτος που θα χρηματοδοτήσει την κοινωνική και οικονομική ανασυγκρότηση. Φυσικά αυτό προϋποθέτει να ορίζει το ίδιο το κράτος τη δημοσιονομική και νομισματική του πολιτική. Πράγμα αδύνατο μέσα στην Ευρωζώνη.

Όλα τα παραπάνω, έρχονται να ενισχύσουν τον απαράβατο κανόνα: Δεν υπάρχει δυνατότητα ούτε ίχνους διαπραγμάτευσης μέσα στην Ευρωζώνη. Ούτε καν εικονικής διαπραγμάτευσης για τα μάτια των ιθαγενών. Από την απειλή της αναβολής εκταμίευσης των δόσεων της τρόικας, μέχρι τα υπονοούμενα για κούρεμα καταθέσεων, οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο σφίγγουν τη θηλιά. Έχουν απέναντί τους ένα ελληνικό πολιτικό μπλοκ που εμφανίζεται διατεθειμένο να κάνει τα πάντα για να παραμείνει στην Ευρωζώνη, ανεξαρτήτως κοινωνικού κόστους. Το γνωρίζουν καλά, και σφίγγουν τη θηλιά ακόμη περισσότερο. Το ερώτημα είναι αν θα βρεθεί κάποιος να κόψει το σκοινί.

Τα παραδείγματα στο ελληνικό πολιτικό σύστημα ήταν πολλά και διαδοχικά. Ο ίδιος ο Σαμαράς πριν το φθινόπωρο του 2011 ήταν μαινόμενος πολέμιος του μνημονίου. Μετά το χαστούκι που έφαγε ο Γ.Παπανδρέου στις Κάννες όταν τόλμησε να απειλήσει με δημοψήφισμα για το ευρώ, και μπροστά στον κίνδυνο να τεθεί ζήτημα παραμονής της χώρας στην Ευρωζώνη, έκανε μεταβολή 180 μοιρών και πρώτα με την συγκυβέρνηση Παπαδήμου και μετά με τη δική του κυβέρνηση, αποτέλεσε τον ισχυρότερο υπερασπιστή του μνημονίου. Του “λάθους” στο οποίο υποτίθεται δεν θα συναινούσε όσο ήταν στην αντιπολίτευση.

Ακολούθησε η ΔΗΜΑΡ. Έταξε απαγκίστρωση από το μνημόνιο, αλλά με ταυτόχρονη παραμονή στο ευρώ. Προεκλογικά. Μετεκλογικά, ανακάλυψε ότι η παραμονή στο ευρώ απαιτεί τη διαχρονική αγκίστρωση στο μνημόνιο. Μπήκε στη συγκυβέρνηση και ψήφισε όλους τους μνημονιακούς νόμους. Έφυγε από την κυβέρνηση Σαμαρά, όταν κρίνονταν η πολιτική της ύπαρξη, παραμένει όμως μια χρήσιμη εφεδρεία που μπορεί να κληθεί στα όπλα αν κινδυνεύσει η “ευρωπαϊκή προοπτική” της χώρας. Ακόμα και το γλυκοκοίταγμα στον ΣΥΡΙΖΑ, γίνεται ώστε στην επόμενη Βουλή η ΔΗΜΑΡ να αποτελεί τον εγγυητή της παραμονής στο ευρώ, αν και κάτι τέτοιο μετά και τις νέες δηλώσεις του Α.Τσίπρα στις ΗΠΑ, φαίνεται ότι περιττεύει.

Τέλος η ίδια η συγκυβέρνηση συγκροτήθηκε πάνω στην προγραμματική συμφωνία της επαναδιαπραγμάτευσης. Η επαναδιαπραγμάτευση κράτησε τρεις μέρες. Τόσο χρειάστηκε για να γυρίσει με την ουρά στα σκέλια από τις συναντήσεις με τον Σόιμπλε όπου και τέθηκε καθαρά το δίλημμα: ή θα πιείτε το πικρό ποτήρι μέχρι τέλους, ή θα παγώσουν οι δόσεις και θα στερέψει η χρηματοδότηση, στέλνοντάς σας έξω από το ευρώ. Η προγραμματική συμφωνία τελικά, ήταν μόνο για τηλεοπτική κατανάλωση λίγων εικοσιτετραώρων.

Σήμερα, τόσο η κατάληξη των διαπραγματεύσεων με την τρόικα, όσο και η απόφαση για κούρεμα καταθέσεων πριν τη χρηματοδότηση των τραπεζών από τον ESM, επιβεβαιώνουν την ανάγκη ενός ριζικά διαφορετικού δρόμου για την επιβίωση της χώρας που δεν στηρίζεται στο γνωστό έργο “διαπραγμάτευση-αναδιαπραγμάτευση-επαναδιαπραγμάτευση-νέο και χειρότερο μνημόνιο”. Το σχέδιο Α (παραμονή στην Ευρωζώνη και στο πλαίσιο των δανειστών), δοκιμάστηκε επανειλημμένα, με διαφορετικές πολιτικές δυνάμεις και εκπροσώπους. Για την αποτυχία του δεν φταίνε ούτε οι εκπρόσωποι, ούτε η διαπραγματευτική τους δεινότητα. Φταίει το ίδιο το σχέδιο. Καιρός για αλλαγή σχεδίου.

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση