Άρχισε το "Τσάμικο" η Αλβανία

• Οι γείτονες «φορτώνουν» την ατζέντα για να αποφύγουν την ΑΟΖ

• Τα Τίρανα προσπαθούν να αποφύγουν το θέμα της ΑΟΖ, ενόψει της πρώτης επίσκεψης Αλβανού υπουργού Εξωτερικών στην Αθήνα έπειτα από σχεδόν οχτώ χρόνια.

• Η Αθήνα έχει στα χέρια της το μεγάλο χαρτί των σχέσεων της ΕΕ με την Αλβανία, αλλά δεν φαίνεται διατεθειμένη να ανοίξει νέο «Σκοπιανό» στο πλαίσιο της Ένωσης.

Του Νίκου Μελέτη

Ασκήσεις λεπτών και ευαίσθητων ισορροπιών στις ελληνοαλβανικές σχέσεις: Ενόψει της πρώτης επίσκεψης Αλβανού υπουργού Εξωτερικών στην Αθήνα έπειτα από σχεδόν οχτώ χρόνια, τα Τίρανα επιχειρούν να «φορτώσουν» την ατζέντα με αιτήματα, προκειμένου να αποφύγουν την πίεση για επικύρωση της Συμφωνίας Περί Οριοθέτησης Θαλασσίων Ζωνών.

Η Αθήνα έχει διαμηνύσει με κάθε τρόπο ότι θεωρεί τη Συμφωνία ισχυρή -μπορεί μάλιστα να εφαρμοστεί- αφήνοντας την αλβανική πλευρά να αξιολογήσει μόνη της τις συνέπειες που μπορεί να έχει ένα αίτημα για συνολική επαναδιαπραγμάτευση της Συμφωνίας, κάτι που απορρίπτει κατηγορηματικά η ελληνική πλευρά. Αυτή η θέση, πάντως, δεν αποκλείει εντελώς τη δυνατότητα μικρών αλλαγών, που θα διευκόλυναν την αλβανική κυβέρνηση να αποδεχτεί τη σημαντική αυτή Συμφωνία.

Ο κ. Έντμοντ Παναρίτι αναμένεται να επισκεφθεί την Αθήνα στις 5 Οκτωβρίου, αν και πριν από την άφιξή του υπήρξε και προπαρασκευαστική συνάντηση με τον Δημήτρη Αβραμόπουλο στη Νέα Υόρκη, σε μια προσπάθεια -τουλάχιστον από ελληνικής πλευράς είναι ειλικρινής- για επανεκκίνηση των ελληνοαλβανικών σχέσεων, που τα τελευταία χρόνια βρίσκονται εν υπνώσει.

Στα ύψη ο εθνικισμός

Η προσπάθεια αυτή συμπίπτει όμως με μια όχι και τόσο ευνοϊκή συγκυρία, καθώς στην Αλβανία εκδηλώνεται ολοένα και πιο συχνά και με αυξανόμενη ένταση ένας εθνικισμός που ενισχύθηκε από την «αυτοπεποίθηση» που προσέφερε η ένταξη στο ΝΑΤΟ και η ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου, φαινόμενο που δημιουργεί εύφλεκτο μείγμα σε συνδυασμό με το λαϊκισμό των πολιτικών δυνάμεων ενόψει των εκλογών του 2013. Έτσι, στο γνωστό ζήτημα του αλυτρωτισμού με την προώθηση κάθε αιτήματος που αφορά στους Τσάμηδες, σε σχεδόν κυρίαρχο τους τελευταίους μήνες θέμα στην εσωτερική πολιτική σκηνή έχει αναδειχθεί το ζήτημα της Συμφωνίας που έχει υπογράψει η Ελλάδα με την Αλβανία για την Οριοθέτηση των Θαλασσίων Ζωνών μεταξύ των δύο χώρων, καθώς ο εθνικισμός που καλλιεργείται, κυρίως από το κόμμα των Τσάμηδων και την ακραία Ερυθρόμαυρη Συμμαχία, έχει σαφή ανθελληνικά χαρακτηριστικά.

Όμως ούτε το Σοσιαλιστικό Κόμμα αντιστάθηκε στον πειρασμό να διαγκωνιστεί με τα ακραία κόμματα σε ανθελληνικά κηρύγματα, κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα η κυβέρνηση Μπερίσα, αν και γνωρίζει ότι τα περιθώρια για τέτοια παιχνίδια με την Αθήνα είναι περιορισμένα, να αναζητεί, φαίνεται, τρόπους ώστε να ξεπεράσει τουλάχιστον το μεγάλο εμπόδιο της Συμφωνίας για τις Θαλάσσιες Ζώνες.

Η Συμφωνία αυτή, που είχε μονογραφηθεί από τις δύο χώρες, αποτελεί υπόδειγμα εφαρμογής των διατάξεων της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας -επήρεια νησιών, μέση γραμμή, κλειστοί κόλποι κ.λπ ενώ και για την Αλβανία, πέραν των άλλων πλεονεκτημάτων, οδηγεί πρακτικά στην έμμεση αναγνώριση της χερσαίας οριογραμμής, η οποία δεν έχει οριοθετηθεί τυπικά λόγω της μη άρσης του Εμπολέμου, καθώς έχει συμφωνηθεί συγκεκριμένο σημείο της ακτής που αποτελούσε ορόσημο για τον υπολογισμό της υφαλοκρηπίδας - συνεπώς αποτελεί σημείο αναφοράς για τη χερσαία οριογραμμή.

Η «εμπλοκή» της Τουρκίας

Παρ' όλα αυτά, ένα χρόνο μετά, το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας ακύρωσε τη Συμφωνία, με το επιχείρημα ότι δεν τηρήθηκαν οι τυπικές διαδικασίες, σύμφωνα με τις οποίες θα έπρεπε ο πρόεδρος της χώρας και όχι ο πρωθυπουργός να δώσει την εξουσιοδότηση για μια τέτοια διαπραγμάτευση. Πάντως, είναι γνωστό ότι αντίθετη με τη Συμφωνία αυτή ήταν η Τουρκία, καθώς δεν επιθυμεί να καθιερωθεί η πρακτική της εφαρμογής του Δικαίου της Θάλασσας στην οριοθέτηση Θαλασσίων Ζωνών στη Μεσόγειο, πολύ περισσότερο εφόσον αυτές αφορούν στην Ελλάδα και θα μπορούσαν έτσι να αποτελέσουν αρνητικό προηγούμενο για τα τουρκικά συμφέροντα σε ενδεχόμενη οριοθέτηση στο Αιγαίο.

Η Συμφωνία είναι σημαντική όχι μόνο επειδή δημιουργεί θετικό προηγούμενο στη χάραξη και οριοθέτηση Θαλασσίων Ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και για το γεγονός ότι οι δύο χώρες θα έχουν τη δυνατότητα πλέον, χωρίς συγχύσεις και αντιπαραθέσεις, να αναζητήσουν και να αξιοποιήσουν ενεργειακούς πόρους που πιθανόν βρίσκονται στο βυθό του Βόρειου Ιονίου.

Η Αθήνα έχει στα χέρια της το μεγάλο χαρτί των σχέσεων της ΕΕ με την Αλβανία, αλλά δεν φαίνεται διατεθειμένη να ανοίξει νέο «Σκοπιανό» στο πλαίσιο της Ένωσης, καθώς γνωρίζει ότι θα υπάρξουν σοβαρά προβλήματα για να υπηρετήσει μια τέτοια επιλογή σε βάθος χρόνου. Το ευρωπαϊκό χαρτί όμως μπορεί να αφορά σε άλλα θέματα, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου, η διαφθορά κ.λπ., τα οποία θα «βραχυκύκλωναν» επί χρόνια την ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας.

Αντίθετα, η Αθήνα επιχειρεί μια θετική υπέρβαση των εμποδίων και, σύμφωνα με ανώτερη πηγή του ΥΠΕΞ, θα προβληθούν ζητήματα που ενδιαφέρουν το κοινό συμφέρον, όπως είναι ο αγωγός ΤΑΡ, ο οποίος είναι σημαντικός για τις δύο χώρες και δεν επηρεάζεται -σε αντίθεση με όσα έχουν ειπωθεί· από τη Συμφωνία Οριοθέτησης Θαλασσίων Ζωνών.

Το θέμα της επανεξέτασης της στάσης της έναντι της Συμφωνίας φαίνεται ότι για την Αλβανία θα παραπεμφθεί μετά τις εκλογές του 2013, αλλά προς το παρόν το ερώτημα είναι εάν η κυβέρνηση Μπερίσα και ο ίδιος ο κ. Παναρίτι θα κατορθώσουν να αντισταθούν στην πίεση που δέχονται για να φορτώσουν την ατζέντα με μια σειρά ζητήματα που θα υπονομεύσουν τελικά αυτή την επανεκκίνηση των ελληνοαλβανικών σχέσεων που επιχειρείται.

Σε συνέντευξή του πριν από μία εβδομάδα στον τηλεοπτικό σταθμό ΤΟΡ, ο κ. Παναρίτι -αν και στο θέμα της Συμφωνίας εμφανίζεται αρκετά ήπιος-, εξηγώντας τα οφέλη που θα έχει και η Αλβανία από μια Συμφωνία με την Ελλάδα για την Οριοθέτηση της ΑΟΖ, δήλωσε ότι προτίθεται να θέσει μια σειρά θεμάτων στον Δημήτρη Αβραμόπουλο, όπως την αναγνώριση του Κοσόβου, την απαγόρευση εισόδου στη χώρα μας συγκεκριμένων προσώπων {όπως ο δημοσιογράφος Μαρίν Μέμα, που πρωταγωνιστεί στην ανθελληνική προπαγάνδα στη γείτονα), το ύψος των προστίμων που επιβάλλονται στους Αλβανούς μετανάστες για παραβίαση του χρόνου παραμονής τους αλλά και τα τοπωνύμια - θα προτείνει, μάλιστα, όπως είπε, κοινή επιτροπή για την εξέτασή του. Το τελευταίο ζήτημα δεν είναι τόσο απλό όπως παρουσιάστηκε, ότι, δηλαδή, δεν γίνονται αποδεκτά από τις ελληνικές Αρχές έγγραφα μεταναστών που αναφέρουν, π.χ., ως «Selanik;» τη Θεσσαλονίκη και κυρίως όσα έγγραφα αναφέρουν τοπωνύμια της Ηπείρου με την αλβανική ονομασία τους, περιλαμβανόμενων κι εκείνων των ταξιδιωτικών εγγράφων που αναφέρουν ως τόπο γέννησης την «Τσαμουριά». Η έγερση τέτοιου θέματος όμως πρακτικά σημαίνει ότι εμμέσως θα τεθεί θέμα «Τσάμηδων», κάτι το οποίο μόνο αρνητικά θα μπορούσε να λειτουργήσει στις ελληνοαλβανικές σχέσεις.

Στις ελληνοαλβανικές σχέσεις δυστυχώς, με ευθύνη και της ίδιας της ηγεσίας της ΟΜΟΝΟΙΑΣ και του ΚΕΑΔ, έχει αποδυναμωθεί το μειονοτικό ζήτημα, καθώς τα αιτήματα έχουν περιοριστεί κυρίως στην προστασία περιουσιών στη Χιμάρα και στους Αγιους Σαράντα και στη διατήρηση όποιων σχολείων έχουν ακόμη μαθητές, καθώς η πλειονότητα των Βορειοηπειρωτών βρίσκεται και δραστηριοποιείται στην Ελλάδα.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση