Ψευδοπροφήτες της «ανάπτυξης»

• Του Σταύρου Χριστακόπουλου

«Θέλετε να γίνουμε Βόρεια Κορέα και Αλβανία; Τότε πείτε όχι στην τρόικα. Αν δεν θέλετε να γίνουμε κάτι από τα παραπάνω, τότε ελάτε να ολοκληρώσουμε το PSI και να δανειστούμε άλλα 130 δισ., που στην πορεία μπορεί να γίνουν 170 ή και πολύ περισσότερα, και να αρχίσει η ανάπτυξη. Έτσι θα γίνουμε Ταϊλάνδη, Βιετνάμ, Φιλιππίνες, Νιγηρία ή κάτι παρόμοιο». Αν οι εκβιασμοί της συγκυβέρνησης και των... παραφυάδων τους ήταν λίγο ειλικρινείς, ίσως να διατυπώνονταν κάπως έτσι. Όμως δεν είναι ούτε καν ειλικρινείς...

Καθώς η ελπίδα των περισσότερων Ελλήνων για αξιοπρεπή επιβίωση της χώρας και των ιδίων σβήνει, καθώς τα παραμύθια περί «σωτηρίας» δεν τα πιστεύουν πλέον ούτε μικρά παιδιά, καθώς οι εκλογές πλησιάζουν και χρειάζεται επειγόντως ένας νέος μύθος για να στηρίξει την καταρρέουσα αξιοπιστία ενός ευτελισμένου συστήματος εξουσίας, ένα καινούργιο φανταχτερό περιτύλιγμα έρχεται να αμπαλάρει την πορεία προς την οικονομική καταστροφή και την εθνική υποταγή: η «ανάπτυξη». Η οποία, αν πιστέψουμε τις διακηρύξεις, θα έλθει... ποικιλοτρόπως.

Η εσωτερική υποτίμηση

Ο πρώτος και βασικότερος είναι η βελτίωση της «ανταγωνιστικότητας» μέσω της μείωσης μισθών και συντάξεων και της πλήρους κατάργησης δικαιωμάτων και κοινωνικού κράτους. Δηλαδή μέσω της «εσωτερικής υποτίμησης».

Κι όμως, σύμφωνα με έκθεση του CEPR (Center for Economic and Policy Research), η οποία συντάχθηκε τον Φεβρουάριο και υπογράφεται από τους Μαρκ Βάισμπροτ και Χουάν Αντόνιο Μοντετσίνο, με τίτλο «Περισσότερος πόνος – Κανένα όφελος για την Ελλάδα από τη συμφωνία» (μετάφραση στα ελληνικά από τη Χριστίνα Λασκαρίδη):

«Μετά από τέσσερα χρόνια ύφεσης και τριπλασιασμό της ανεργίας, δεν φαίνεται να υπάρχει καμία πρόοδος στην Ελλάδα προς την επίτευξη μιας "εσωτερικής υποτίμησης". Η Πραγματική Συναλλαγματική Ισοτιμία με βάση το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, σύμφωνα με το ΔΝΤ, ήταν ελαφρώς υψηλότερη το 2010 απ’ ό,τι ήταν το 2006, ενώ με βάση τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) ήταν περίπου 7,6% υψηλότερη τον Ιανουάριο του 2011 σε σύγκριση με το 2006.

Με άλλα λόγια, τέσσερα χρόνια ύφεσης και η ασταμάτητη καθοδική πίεση στους μισθούς έχουν αποτύχει να υποτιμήσουν το νόμισμα, σε πραγματικούς όρους για την Ελλάδα.

Η πέμπτη αξιολόγηση του ΔΝΤ σημειώνει ότι το 2011 η Πραγματική Σταθμισμένη Συναλλαγματική Ισοτιμία παρέμεινε αμετάβλητη, παρά τη μικρή πτώση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος κατά 2,5%. Η τελευταία μάλιστα αντισταθμίστηκε από την ανατίμηση του ευρώ το πρώτο εξάμηνο του ίδιου έτους. Ανά πάσα στιγμή, μια ανατίμηση του ευρώ μπορεί να εξαλείψει εντελώς τη μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος που τυχόν θα πετύχει η Ελλάδα.

Παρά το τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό κόστος που έχει ήδη προκύψει, και θα συνεχιστεί σύμφωνα με το ΔΝΤ, μια επιτυχημένη εσωτερική υποτίμηση ακόμα δεν έχει καν ξεκινήσει, και ούτε φαίνεται στον ορίζοντα».

Έτσι υπονομεύεται ένας ιδιαίτερα «φιλόδοξος» και απόλυτα «θεμιτός» στόχος: αφού επιτύχουμε κι εμείς μια γενναία ύφεση της τάξεως του 25%, όπως η Λετονία, να τρέξουμε ύστερα με ιλιγγιώδη ανάπτυξη της τάξεως του 1,2% ώστε σε καμιά εικοσαριά χρόνια να επανέλθουμε στο προ κρίσης επίπεδο. Αφού πρώτα θα έχουμε χρειαστεί – με βάση τους κομπογιαννίτικους υπολογισμούς τρόικας και συγκυβέρνησης – δέκα χρόνια για να επιστρέψουμε σε χρέος 12% του ΑΕΠ, το οποίο είχαμε πριν μας παραλάβουν στα μαγικά τους χέρια οι Γιώργος Παπανδρέου και Γιώργος Παπακωνσταντίνου.

Οι ξένες επενδύσεις

Ο δεύτερος αναπτυξιακός πυλώνας του αναπτυξιακού παραμυθιού είναι η εισροή ξένων επενδυτικών κεφαλαίων. Από πού; Κανείς δεν μπορεί να τα προσδιορίσει με ακρίβεια. Εκτός ίσως από τον Σόιμπλε, ο οποίος πρόσφατα μας είχε πει ότι επενδύσεις στην Ελλάδα δεν πρόκειται να έρθουν πριν αυτή «πιάσει πάτο». Ποιος είναι ο πάτος; Δεν μας έκανε τη χάρη να μας πει.

Εξ ίσου σαφής ήταν ο Φίλιπ Ρέσλερ, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Μέρκελ, όταν μας είπε ότι τίποτε δεν μπορεί να δοθεί στην Ελλάδα χωρίς χειροπιαστό αντάλλαγμα. Ούτε όμως ο εμπνευστής του προγράμματος «Ήλιος» και των δουλοκτητικών Ειδικών Οικονομικών Ζωνών ήταν σαφέστερος. Μάλλον μας το κρατάει για έκπληξη.

Τώρα, βέβαια, αν εμείς θυμίσουμε ότι για πάνω από μια δεκαετία η κεφαλαιοποίηση του ελληνικού χρηματιστηρίου βρισκόταν, σε ποσοστό άνω του 50%, σε χέρια ξένων επενδυτών ή ότι από την εποχή Μητσοτάκη η Ελλάδα ξεπουλάει συνεχώς δημόσιες επιχειρήσεις σε τιμές πολύ κάτω της χρηματιστηριακής αξίας τους ή ότι ξένοι είναι ήδη οι ιδιοκτήτες σειράς στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεων, θα επιμείνετε ότι αυτό που μας λείπει είναι οι ξένες επενδύσεις;

Σε ό,τι μάλιστα αφορά τις ιδιωτικοποιήσεις, η ανωτέρω έκθεση του CEPR τις θεωρεί προβληματικές για τρεις λόγους:

1. «Οι προβλέψεις του ΔΝΤ σε μεγάλο βαθμό αναμένουν μεγάλα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις – περίπου 35 δισ. ευρώ ή 15,4% του ΑΕΠ μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Αυτό είναι ένα τμήμα του συνολικού 22% της πτώσης του ποσοστού χρέους προς ΑΕΠ, που αναμένεται να φέρουν οι ιδιωτικοποιήσεις, στόχος ο οποίος έχει πλέον μετατεθεί για το 2017. Αλλά πολύ πιθανό και αυτός ο στόχος να μην επιτευχθεί, όπως και τόσοι άλλοι μέχρι στιγμής:

"Οι εισπράξεις του Σεπτεμβρίου 2011 ανήλθαν σε 390 εκατομμύρια ευρώ, που απέχουν πολύ από τα αναμενόμενα 1,7 δισ. ευρώ. Το Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων αντιμετωπίζει δύσκολες συνθήκες αγοράς, καθώς η τιμή αρκετών εισηγμένων δημόσιων επιχειρήσεων έχει μειωθεί κατά περισσότερο από 50% από την έναρξη του δεύτερου τριμήνου"».

● «Περίπου το 70% των περιουσιακών στοιχείων που πρόκειται να ιδιωτικοποιηθούν άλλωστε είναι ακίνητη περιουσία, και το ΔΝΤ έχει επισημάνει ότι:

"Εάν οι συνθήκες της αγοράς δεν βελτιωθούν, τότε υπάρχει ο κίνδυνος οι στόχοι των πωλήσεων να μην επιτευχθούν, ιδίως στην κορύφωση των ιδιωτικοποιήσεων που αναμένεται το 2013-14, η οποία ήδη περιλαμβάνει τα πιο δύσκολα εκποιήσιμα περιουσιακά στοιχεία. Στην περίπτωση αυτή ο γενικός στόχος των ιδιωτικοποιήσεων μπορεί ίσως να διατηρηθεί, αλλά οι εκποιήσεις θα πρέπει να απλωθούν σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και να αναπροσαρμοστούν οι στόχοι του προγράμματος"».

● «Επειδή φέρνουν απώλεια περιουσιακών στοιχείων, που ανήκουν στο δημόσιο, σε μάλλον χαμηλές τιμές, και σε ορισμένες περιπτώσεις ίσως αυτά (σ.σ.: τα εκποιούμενα περιουσιακά στοιχεία) να συνέβαλλαν περισσότερο στην οικονομία και στα δημόσια έσοδα αν έμεναν στα χέρια του δημοσίου».

Η ονείρωξη

Εν περιλήψει η αναπτυξιακή ονείρωξη που στοιχειώνει τον ύπνο της συγκυβέρνησης λέει ότι για την Ελλάδα είναι δυνατόν να υπάρξει έξοδος από την κρίση παρά τις ακόλουθες αρνητικές προϋποθέσεις:

1. Με δέσμευση των εσόδων του κράτους εκ των προτέρων στο ταμείο εξυπηρέτησης του χρέους και απαγόρευση για οποιαδήποτε δαπάνη πριν πληρωθούν οι δανειστές.

2. Με το «κούρεμα» του χρέους και το νέο δάνειο όχι μόνο να αυξάνουν το δημόσιο χρέος, αλλά να παγιώνουν επιτόκιο αποπληρωμής στο 6% από το 2015 – ένα από τα υψηλότερα στον πλανήτη – και μάλιστα με «ρήτρα ανάπτυξης».

3. Με όλους τους δημόσιους πόρους παραδομένους στους Ευρωπαίους δανειστές, ώστε να τον πουλήσουν οι ίδιοι σε εταιρείες των χωρών τους.

4. Με όλο το χρέος στο αγγλικό δίκαιο, ώστε η αθέτησή του να είναι περισσότερο επώδυνη.

5. Με τους ενεργειακούς πόρους δεσμευμένους, από τον ήλιο μέχρι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, από τα οποία ήδη διεκδικεί επιθετικά μερίδιο η Τουρκία.

6. Με Ειδικές Οικονομικές Ζώνες μηδαμινών αμοιβών, μηδενικών δικαιωμάτων, ελάχιστης φορολογικής απόδοσης, με δωρεάν εκμετάλλευση φυσικών πόρων, με επενδυτικά σχέδια χωρίς κανόνες, προς όφελος μόνο του «επενδυτή».

7. Με τσιμεντένια μεγαθήρια μέσα σε πόλεις, δάση, βουνά, παραλίες και αιγιαλούς ελέω Παπακωνσταντίνου. Κατά το πρότυπο της Ισπανίας, που τώρα τα γκρεμίζει πανικόβλητη από το μέγεθος της καταστροφής που προκάλεσε.

8. Με την εσωτερική αγορά νεκρή.

Περί εξαγωγών

Το ότι η εσωτερική αγορά θα είναι νεκρή, το παραγωγικό δυναμικό χρεοκοπημένο σε επίπεδο ανθρώπων και επιχειρήσεων και ξεπουλημένο σε επίπεδο πόρων υποτίθεται ότι θα συμβάλει ώστε η Ελλάδα να γίνει ανταγωνιστικότερη!

Το παράλογο αυτό σχήμα, το οποίο χλευάζει κάθε στοιχειώδη απόπειρα κατανόησης του μοντέλου που ευαγγελίζονται οι οικονομικοί δολοφόνοι της τρόικας και της συγκυβέρνησης, καταλήγει στην ενίσχυση των... εξαγωγών. Κάτι δηλαδή σαν τη... Νιγηρία, η οποία, παρότι συγκεντρώνει τα περισσότερα από τα χαρακτηριστικά που επιδιώκουν οι ποικιλώνυμοι νταβατζήδες της χώρας, έχει το 60% του πληθυσμού της σε κατάσταση πείνας, με συνεχείς εσωτερικές ταραχές, αντιδημοκρατική διακυβέρνηση (για να είμαστε ευγενείς), αλλά κυρίως πείνα.

Όσο για το παράδοξο εξαγωγικό... «μοντέλο» που μας υπόσχονται; Μόνο τρεις παρατηρήσεις:

1. Στο 90% της αλματώδους ανάπτυξης στην Αργεντινή την τελευταία δεκαετία μετά τη χρεοκοπία της στο τέλος του 2001, μόλις κατά 12% - 13% συνέβαλαν οι εξαγωγές της. Το υπόλοιπο ποσοστό προήλθε από την ενδυνάμωση της εσωτερικής ζήτησης και τις δημόσιες και άλλες επενδύσεις. Μάλιστα από τις εξαγωγές της μόνο το μισό ποσοστό τους αφορούσε εμπορεύματα.

2. Παρακολουθήστε τι σημειώνει η ανωτέρω έκθεση του CEPR, στο κεφάλαιο στο οποίο εξετάζει τι θα συνέβαινε αν η Ελλάδα σταματούσε να πληρώνει τα δάνειά της και έφευγε από το ευρώ. Είναι όντως εντυπωσιακό:

«Οι ελληνικές εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς και ο τουρισμός, είναι περίπου διπλάσιες ως ποσοστό του ΑΕΠ από ό,τι ήταν της Αργεντινής την στιγμή της χρεοκοπίας και της υποτίμησης. Όπως και στην Αργεντινή, μετά την υποτίμηση αυτές οι εξαγωγές θα γίνουν σημαντικότερες σε σχέση με την υπόλοιπη οικονομία – και όχι απλά επειδή θα είναι φθηνότερες προς τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά επειδή κάθε ευρώ ή δολάριο που θα φέρνουν θα έχει μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη στο εσωτερικό της χώρας.

Ο συνηθισμένος μύθος ότι η Ελλάδα δεν θα ευνοηθεί από μια υποτίμηση όσο ευνοήθηκε η Αργεντινή επειδή «δεν έχει τίποτα να εξάγει» είναι λάθος και στις δύο περιπτώσεις: η Ελλάδα εξάγει πολύ περισσότερα σε σχέση με την οικονομία της από τι έκανε η Αργεντινή – και η ανάκαμψη της Αργεντινής δεν βασίστηκε στις εξαγωγές».

Με άλλα λόγια η Ελλάδα διαθέτει ήδη την εξαγωγική δυνατότητα που υποτίθεται ότι όλοι οι εγχώριοι σκιτζήδες προσπαθούν να της προσδώσουν. Μεγαλύτερη από αυτή μιας χώρας η οποία βασίστηκε στις δικές της δυνάμεις για να επιτύχει ανάπτυξη 90% στη δεκαετία.

3. Η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποιεί την Κίνα ότι, για να γίνει η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου τα επόμενα χρόνια, θα πρέπει μεταξύ άλλων να τονώσει τα εισοδήματα, την ασφάλιση, τα δικαιώματα και την εσωτερική της αγορά;

Αντ’ αυτού, λοιπόν, η συγκυβέρνηση προσπαθεί συνειδητά να αφήσει τη χώρα μας έρμαιο μιας «αναπτυξιακής» βλακολογίας προπαγανδίζοντας ότι είναι δυνατόν να υπάρξει «ανάπτυξη» χωρίς εθνική οικονομία, χωρίς εγχώριες επενδύσεις, χωρίς δημόσιο τομέα, χωρίς όφελος για το Ελληνικό Δημόσιο, με τον ελληνικό πληθυσμό μετανάστη ή δουλοπάροικο.

Στο βάθος... χούντα!

Είναι δυνατόν να λειτουργήσει αυτό το μοντέλο; Σύμφωνα με τον σοσιαλιστή πρώην πρωθυπουργό της Γαλλίας Μισέλ Ροκάρ (σύντροφο του Γιώργου, του Βενιζέλου, του Παπουτσή και των άλλων παιδιών), κατηγορηματικά όχι. Μάλιστα η προειδοποίησή του, μέσω της εφημερίδας Liberation, είναι σοκαριστική: «Κανείς δεν το λέει, αλλά στην Ελλάδα στο τέλος η μόνη διέξοδος θα είναι ένα στρατιωτικό πραξικόπημα».

Όπως σημειώνει, τα σκληρά μέτρα λιτότητας που επιβάλουν οι δανειστές στους Έλληνες θα έχουν αποτέλεσμα μια ξαφνική κοινωνική έκρηξη. Αυτό θα οδηγήσει σε τόσο άσχημες συνθήκες διαβίωσης, ώστε μετά η διέξοδος θα επέλθει από μια νέα στρατιωτική δικτατορία. «Δεν γίνεται να κυβερνηθεί ένας λαός δημοκρατικά όταν του αφαιρείς το 25% του εισοδήματος του».

Μάλλον κάτι περιπτώσεις σαν αυτές των Βάισμπροτ, Μοντετσίνο και Ροκάρ θα εννοούσε το ηλεκτρονικό «Βήμα» προ ημερών τιτλοφορώντας το κύριο άρθρο του με τη λέξη «Ψευδοπροφήτες». Ή μήπως όχι;

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση