Τουρκία: Πολιτικό κόμμα με όπλα ο Στρατός

• Γράφει η Λιάνα Μυστακίδου

Ο τουρκικός λαός βιώνει μια πρωτόγνωρη κρίση, με την παραίτηση των τεσσάρων Στρατηγών, παραμονές της σύγκλησης του Ανωτάτου Στρατιωτικού Συμβουλίου, για τις κρίσεις του Αυγούστου.

Για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τη διάσταση και τη σημασία του προβλήματος επιλέξαμε να αναδημοσιεύσουμε δυο σχόλια έγκριτων δημοσιογράφων, οι οποίοι βλέπουν με διαφορετική ματιά τα γεγονότα.

Ο κ. Γιλμάζ Οζντίλ στην τακτική του στήλη στην εφημερίδα Χουρριέτ και με τίτλο «Δεν έμεινε θνητός με τέσσερα αστέρια ας τους δώσουμε επτάστερο τζαμί», γράφει:

«Σας ανακοινώνω τους υποψήφιους αρχηγούς που συστήνω στο Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο.

Αρχηγός Χερσαίων Δυνάμεων: Liman Von Sanders Pasa

Αρχηγός Επιτελείου: Weber Pasa

Επικεφαλής 1ης Στρατιάς Von der Goltz Pasa

Υπαρχηγός ΓΕΕΘΑ Bronsart Pasa

Για Σωματάρχες τους: Kannegiesser Pasa, Συνταγματάρχη Sodenstern Efendi, Αντισυνταγματάρχη Wilner Bey.

Στρατιωτικές Πληροφορίες: Thavenay Pasa

Για να μην υπάρχει κενό στο Στόλο: Souchan Pasa

Οι διορισμοί θα ολοκληρωθούν με την τοποθέτηση του Giuseppe Donizzetti Pasa επικεφαλής στην μπάντα της μουσικής.

Θα μου πείτε είναι δυνατόν; Έχει γίνει κατά το παρελθόν. (Σ.Σ. Γερμανοί αξιωματικοί ανέλαβαν τον εκσυγχρονισμό του Στρατού την περίοδο διακυβέρνησης των Νεοτούρκων. )

Εξάλλου σύμφωνα με το Σύνταγμα Αρχιστράτηγος είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Και σύμφωνα με τον Ιμπραχήμ Τατλίσες (Σ.Σ. Γνωστός Κούρδος τραγουδιστής), ο πρωθυπουργός είναι Στρατάρχης.

Τι ψάχνετε λοιπόν για διοικητές;

Ας αφήσουμε κατά μέρος τα αστεία. Την ώρα που χτυπούν με βαριοπούλα τα θεμέλια του τετράστερου Στρατηγείου στην Άγκυρα, βάζουν τον θεμέλιο λίθο για την κατασκευή του επτάστερου τεμένους Mega Center Caprice Gold στην Κωνσταντινούπολη.

Πού θα προσευχόμαστε τον ιερό μήνα των Νηστειών; Στο Gold τζαμί.

Αλληλούια

Δόξα τον Θεό.

Ο Θεός να προστατεύει την Αμερική».

Από την άλλη πλευρά ο Χασάν Τζεμάλ γράφει στη Μιλλιέτ:

«Ο Στρατός έβλεπε πάντα την Τουρκία σαν ένα απέραντο στρατόπεδο.

Στο στρατόπεδο αυτό θα επικρατούσε πειθαρχία. Θα υπήρχαν άνθρωποι ενός μοναδικού τύπου. Θα υπήρχε μια και μόνο σκέψη. Όλοι θα ήταν Κεμαλιστές. Όλοι θα ήταν Τούρκοι. Θα απαγορεύεται η διαφορετικότητα. Το στρατόπεδο θα λειτουργεί σαν τόρνος.

Ο Στρατός νόμιζε ότι πιέζοντας από τα ψηλά με τα τανκς και τα κανόνια θα διαμόρφωνε τα πάντα.

Έβλεπε τον εαυτό του σαν λυτρωτή. Δεν είχε καμία εμπιστοσύνη σε κανέναν και κυρίως στους πολιτικούς. Οι Στρατηγοί έβλεπαν τους πολιτικούς σαν βασιβουζούκους.

Δεν μπορούσε να αφεθεί ελεύθερη η κοινωνία. Έπρεπε να έχει πάνω από το κεφάλι της μια δύναμη που κρατά όπλα και ρόπαλα. Αυτή η δύναμη ήταν ο Στρατός.

Η συμπεριφορά του Στρατού προς την κοινωνία ήταν σαν ένα παιδί που δεν μεγάλωνε ποτέ. Δεν του άρεσε ποτέ η βούληση του λαού που εκφραζόταν στις κάλπες.

Έτρεφε μεγάλες αμφιβολίες για την ψήφο των πολιτών.

Μονοπωλούσε την αλήθεια. Εκείνος μόνο γνώριζε τα σωστά.

Τράβηξε κόκκινες γραμμές γύρω από τους πολιτικούς, για να μην ξεφεύγουν από αυτές.

Φυλάκισε την πολιτική σε ένα στενό πλαίσιο. Κράτησε πάντα για τον εαυτό του τις «μεγάλες αποφάσεις» και άφησε τις «μικρές» στους πολιτικούς.

Υποτίμησε τους πολιτικούς και σνόμπαρε το λαό.

Απομονώθηκε από τον λαό με το Πραξικόπημα της 27ης Μαΐου του 1960.

Έφτιαξε ένα φρούριο από ελεφαντόδοντο και αποσύρθηκε μέσα σε αυτό.

Ο κόσμος του Στρατού είναι προνομιούχος. Με τα δικά του καταλύματα, τα θέρετρα, τα Νοσοκομεία, τα Εμπορικά Κέντρα, το ΟΥΑΚ (Σ.Σ. Μετοχικό Ταμείο Στρατού με τεράστιες επιχειρηματικές δραστηριότητες), με τα Στρατοδικεία του. Ένας κόσμος γεμάτος προνόμια.

Ο Στρατός κλεισμένος στο γυάλινο πύργο του αποκόπηκε από την κοινωνία. Δεν μπόρεσε να διαβάσει σωστά τις αλλαγές που έγιναν στον κόσμο και στην Τουρκία μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου. Δεν μπόρεσε να τις καταλάβει, γιατί δεν ανανέωσε την παρωχημένη ρητορική του. Και φοβήθηκε την «αλλαγή».

Οι κοινωνικές αλλαγές τρόμαξαν το Στρατό που έβλεπε τα πάντα από τη δική του οπτική γωνία και με τετριμμένα κλισέ. Γιατί έβλεπε όλο τον κόσμο σαν στρατόπεδο του.
Ήταν ο κόσμος του, όπου η εντολή έκοβε τα σίδερα.

Ο κόσμος τους απαρτιζόταν από άτομα που βγήκαν από τον ίδιο τόρνο, είχαν το ίδιο κούρεμα, τις ίδιες σκέψεις και φώναζαν βροντερά «διατάξτε Στρατηγέ μου».

Ο Στρατός προσπάθησε να επιβάλει την πειθαρχία του στρατοπέδου στην πλάτη του λαού. Για αυτό κάθε φορά που νόμιζε ότι παραβιάζονται οι κόκκινες γραμμές του έκανε αποψίλωση, όπως κάνουν στα στρατόπεδα.

Μετακίνησε τα τανκς.

Κατέθεσε υπομνήματα.

Έστησε ικριώματα.

Επέβαλε πολιτικές απαγορεύσεις.

Έδιωξε με τα όπλα αυτούς που αναδείχτηκαν από τις κάλπες.

Πόσες φορές τα ζήσαμε αυτά…

Και κάθε φορά με τις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις και τις νομοθετικές ρυθμίσεις περιόριζε το πεδίο δράσης των πολιτικών, έκανε εντονότερες τις κόκκινες γραμμές και ενίσχυε τη θέση του στην κορυφή της εξουσίας.

Αυτό ονομάστηκε «στρατιωτική προστασία».

Έδρασε σαν πολιτικό κόμμα που κρατούσε τα όπλα στα χέρια του και έκανε αυτό που ήθελε.

Το Επιτελείο παρακολουθούσε στενά τις δραστηριότητες της πολιτικής ηγεσίας και είχε πάντα τον τελευταίο λόγο σε όλα τα θέματα.

Η κατάσταση δεν άλλαξε εδώ και πολλά χρόνια.

Ο Στρατός έλεγχε πάντα την κυβέρνηση και τη Βουλή μέσω της Δικαιοσύνης την εποχή των Πραξικοπημάτων και με θεσμικά όργανα που δημιούργησε, τον υπόλοιπο χρόνο, με τη συνεργασία των Πανεπιστημίων και της γραφειοκρατίας.

Με άλλα λόγια το κράτος στην Τουρκία, ήταν πάντα πιο ισχυρό από τα όργανα που εκλέγονταν με την ψήφο του λαού σε αντίθεση με τις αρχές της δημοκρατίας. Στον πυρήνα αυτού του κράτους βρισκόταν ο Στρατός με τα όπλα στο χέρι.

Το Κουρδικό πρόβλημα ανήκε στη μονοκρατορία του.

Ο τελευταίος λόγος στο Κυπριακό ήταν δικός του.

Η κατάσταση δεν διέφερε και στο ζήτημα της Ε.Ε .

Ο Στρατός μετέτρεψε με το ΥΟΚ (Ανώτατο Εκπαιδευτικό Συμβούλιο) σε στρατώνες τα Πανεπιστήμια.

Ο Στρατός επίσης ρύθμιζε όλες τις περίπλοκες υποθέσεις που αφορούσαν τη Δικαιοσύνη. Ο Στρατός βρισκόταν πίσω από τα πόδια και τα φτερά που περιόριζαν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες.

Με λίγα λόγια ο Στρατός έπαιξε σημαντικό ρόλο με τα Πραξικοπήματα και την προστασία, στο έλλειμμα της δημοκρατίας και της έννομης τάξης.

Τώρα το σύστημα αυτό καταρρέει. Η Τουρκία και το κυβερνών κόμμα ζουν τις οδύνες της κατάρρευσης αυτού του συστήματος που δεν αγαπά τη δημοκρατία και την υπεροχή των Νόμων».

Αυτή είναι ανάγλυφη η κατάσταση στην Τουρκία, όπου μαζί με το σύστημα καταρρέει και η οικονομία.

Διαβάζοντας τα σχόλια αυτά μπορεί κανείς να κάνει πιο σωστές εκτιμήσεις για τα τεκταινόμενα στη γειτονική μας χώρα.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση