Κυβέρνηση χωρίς πολιτικά καύσιμα

• Γράφει ο Σταύρος Λυγερός

Όταν το Μάιο του 2010 ο Γιώργος Παπανδρέου υπέγραψε το Μνημόνιο, δηλώνοντας ότι αυτός ήταν ο μόνος τρόπος εξόδου από την κρίση, ένα σημαντικό ποσοστό πολιτών τον πίστεψε. Δεκατρείς μήνες μετά, ακόμα κι όσοι αρχικά θεώρησαν το Μνημόνιο αναγκαίο κακό διαπιστώνουν ότι η κυβερνητική πολιτική βύθισε την οικονομία στην κρίση, καταστρέφει μαζικά μικρομεσαίες επιχειρήσεις και διογκώνει σε ποσοστά-ρεκόρ την ανεργία. Και σαν να μην έφταναν αυτά, ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου εξαπολύει με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα μία άνευ προηγουμένου εισπρακτική επιδρομή, η οποία θα αποστεγνώσει μια ήδη «στεγνή» αγορά και θα ρίξει στην εξαθλίωση τα ήδη γονατισμένα λαϊκά νοικοκυριά.

Για πρώτη φορά στη μεταπολεμική περίοδο, οι πολίτες κατεβαίνουν στο δρόμο όχι για πολιτικούς ή συνδικαλιστικούς λόγους, αλλά επειδή απειλούνται οι βασικές σταθερές του βίου τους. Το Μνημόνιο δεν επιβάλλει απλώς κάποιες περικοπές. Στην πραγματικότητα, αποδομεί βιαίως τον εκτεταμένο στην Ελλάδα «μικροϊδιοκτητικό τρόπο παραγωγής», υποβαθμίζοντας και συχνά καταστρέφοντας μικρομεσαία στρώματα. Είναι ορατό διά γυμνού οφθαλμού, άλλωστε, ότι τα οικονομικά και κοινωνικά ερείπια πολλαπλασιάζονται με ταχύ ρυθμό.

Η κατάσταση αυτή έχει επηρεάσει το κλίμα στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, όπως φάνηκε και από την έντονη κριτική που ασκήθηκε στην κυβερνητική πολιτική και προσωπικά στον υπουργό Οικονομικών. Οι «πράσινοι» βουλευτές δέχονται την ασφυκτική πίεση των ψηφοφόρων, η οποία τους απειλεί με πολιτική εξαφάνιση, αλλά δεν συμφωνούν σε κάποια εναλλακτική λύση. Ως εκ τούτου, υποκύπτουν στον εκβιασμό του πρωθυπουργού ότι, εάν δεν υπερψηφίσουν το Μεσοπρόθεσμο, η κυβέρνηση θα πέσει και η χώρα θα χρεοκοπήσει. Αυτός είναι ο λόγος που το ενδεχόμενο καταψήφισής του συγκεντρώνει ελάχιστες πιθανότητες.

Το γεγονός ότι από το εσωκομματικό μέτωπο του ΠΑΣΟΚ δεν αναμένεται να προκύψουν σε αυτό το γύρο πολιτικές ανατροπές δεν σημαίνει ότι ο Γιώργος Παπανδρέου πατάει σε στέρεο έδαφος. Τα πάντα είναι ρευστά και εξαρτώνται από τη λύση που θα δώσει στο ελληνικό πρόβλημα η Ευρωζώνη, αλλά κυρίως από τη δυναμική που θα προσλάβει τις επόμενες εβδομάδες η λαϊκή αντίδραση.

Οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιώνουν ότι, σε συντριπτικό ποσοστό, οι πολίτες θεωρούν πως το υφιστάμενο πολιτικό σύστημα δεν δρα για το συμφέρον της κοινωνίας. Βιώνουν τραυματικά την ανώμαλη προσγείωση από τις παλαιότερες κυβερνητικές ρητορείες περί «ισχυρής οικονομίας» στην πραγματικότητα του κραχ. Την ελπίδα έχει αντικαταστήσει η απόγνωση, που ολοένα και περισσότερο μεταλλάσσεται σε οργή. Σε αυτές τις εύφλεκτες συνθήκες είναι ευτύχημα που η κοινωνική οργή διοχετεύεται στο ειρηνικό κίνημα των «Αγανακτισμένων» και όχι σε τυφλές εκρήξεις. Τίποτα δεν εγγυάται, όμως, ότι τα πράγματα θα συνεχίσουν έτσι και τις επόμενες κρίσιμες εβδομάδες.

Στο στόχαστρο των πολιτών είναι όλο το πολιτικό σύστημα, αλλά πρωτίστως η κυβέρνηση Παπανδρέου, η οποία έχει απονομιμοποιηθεί πολιτικά και έχει περιέλθει σε κατάσταση απομόνωσης. Οι υπουργοί δεν μπορούν να μιλήσουν σε ανοιχτές κομματικές εκδηλώσεις χωρίς να προκληθούν συγκεντρώσεις πολιτών και έντονες αποδοκιμασίες. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις επιβεβαιώνουν ότι η παραδοσιακή εκλογική βάση του ΠΑΣΟΚ το εγκαταλείπει μαζικά, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα το πέρασμα της ΝΔ στην πρώτη θέση.

Όλα δείχνουν ότι με την πάροδο του χρόνου η τάση αυτή θα ενισχύεται και η διαφορά θα αυξάνεται. Σε αυτό συμβάλλει και η στάση του Αντώνη Σαμαρά. Η άρνησή του να ψηφίσει πριν από ένα χρόνο το Μνημόνιο και τώρα η αντίστασή του στις ασφυκτικές πιέσεις του ιερατείου της Ευρωζώνης για να ψηφίσει το Μεσοπρόθεσμο του δίνουν ένα πολιτικό πλεονέκτημα. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν καλύπτουν το έλλειμμα πολιτικής εμπιστοσύνης και προς τη ΝΔ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, ακόμα κι αν οι «γαλάζιοι» κερδίσουν τις επόμενες εκλογές, δεν θα μπορέσουν να κυβερνήσουν. Η κυβέρνηση Παπανδρέου, άλλωστε, δεν απέτυχε μόνο στους δημοσιονομικούς στόχους. Σπατάλησε και το πολύτιμο κεφάλαιο της κοινωνικής ανοχής σε επώδυνα μέτρα και μεταρρυθμίσεις.

Αν και είναι παρακινδυνευμένη η οποιαδήποτε πρόβλεψη για το χρόνο των εκλογών, είναι σαφές πως η σημερινή πολιτική ισορροπία γίνεται συνεχώς και πιο ασταθής. Η αλλαγή στο επίπεδο του εκλογικού συσχετισμού δυνάμεων, η ολοένα και μεγαλύτερη δυσκολία του Γιώργου Παπανδρέου να κυβερνήσει και η όξυνση των κοινωνικών αντιδράσεων είναι αλάνθαστες ενδείξεις ότι η σημερινή κυβέρνηση δεν έχει τα πολιτικά καύσιμα να πάει μακριά.

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Επίκαιρα" στις 16/6/11

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση