Οι γεωγραφικές αντιφάσεις και οι γεωπολιτικές παρερμηνείες Νταβούτογλου για Δωδεκάνησα

Του Αθανάσιου Αν. Αγγελόπουλου
Καθηγητού Πανεπιστημίου

Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας στο βιβλίο του (ενότητα «Το Αιγαίο και η Κύπρος», σελ. 266-267) γράφει ότι όλο το Αιγαίο κείται, όπως και η Κύπρος, στην Ανατολική Μεσόγειο, όταν αναφέρεται σε «ζητήματα όπως του Αιγαίου και της Κύπρου, που περιλαμβάνονται στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου…».

Στις πρόσφατες όμως δηλώσεις του στην «Καθημερινή» κάνει άλλες γεωγραφικές προσεγγίσεις, ότι ειδικά το Καστελλόριζο, κατ’ αυτόν, είναι εκτός Αιγαίου, αλλά εντός της Ανατολικής Μεσογείου. Τώρα το Αιγαίο έπαψε να «περιλαμβάνεται στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου».

Διερωτώμεθα: Πώς είναι δυνατόν όλο το Αιγαίο να είναι Ανατολική Μεσόγειος, αφενός, και ένα επιμέρους νησί του Νοτίου Αιγαίου, το Καστελλόριζο, να είναι εκτός Αιγαίου, αλλά εντός της Ανατολικής Μεσογείου, αφετέρου; Εν τω μεταξύ, ο ίδιος πάλι στο Αιγαίο ταξινομεί και «την ομάδα των Δωδεκανήσων και του Νοτίου Αιγαίου». Γράφει: «Τα νησιά του Αιγαίου ταξινομούνται σε έξι βασικές ομάδες-νησιά: του Βορείου Αιγαίου, των Βορείων Σποράδων, των Κυκλάδων, του Ανατολικού Αιγαίου, των Δωδεκανήσων και του Νοτίου Αιγαίου…» (σελ. 268 της ενότητος «Ο θαλάσσιος ζωτικός χώρος και το Αιγαίο», σελ. 267-274, όπου πολλά ενδιαφέροντα).

Προφανώς, όταν διατύπωνε τα παραπάνω ο κ. καθηγητής-ΥΠΕΞ δεν είχε προβλέψει, παρόλη τη διορατικότητα και την προβλεπτική ικανότητά του, τη γεωπολιτική σκοπιμότητα της σήμερον στην περιοχή, σε σχέση με τις ΑΟΖ, ώστε από τότε να εξαιρέσει το Καστελλόριζο από το όλο δωδεκανησιακό αιγαιακό σύμπλεγμα, εμφανίζοντάς το ως Αν. Μεσόγειο, αλλά και να θέσει το Αιγαίο όλο σαφώς εκτός Αν. Μεσογείου. Για να μπορεί να ξεμυτίζει εκεί η Τουρκία, με διεκδικητική ΑΟΖ, διασπαστική της ενιαίας ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδος, Κύπρου και Ισραήλ.

Πάντως, ουδείς αξιόπιστος γεωπολιτικός χάρτης, σε ανύποπτο χρόνο, θέτει το Καστελλόριζο εκτός Δωδεκανήσων και Νοτίου Αιγαίου, αλλά εντός Αν. Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων των χαρτών που το 1932 συνόδευαν τα πρωτόκολλα που υπογράφηκαν μεταξύ Τουρκίας και Ιταλίας, αλλά και των ομοίων κατά την εκχώρηση του όλου συμπλέγματος των Δωδεκανήσων από την Ιταλία στην Ελλάδα το 1947. Με βάση τους επισήμους αυτούς χάρτες, στο πρώτο άρθρο του νόμου της Δ΄ Αναθεωρητικής Βουλής «Περί προσαρτήσεως της Δωδεκανήσου εις την Ελλάδα» γράφονται τα εξής: «Αι Νήσοι της Δωδεκανήσου, Ρόδος, Κάλυμνος, Αστυπάλαια, Νίσυρος, Πάτμος, Χάλκη, Κάσος, Σύμη, Κως, Λέρος, Καστελλόριζο, ως και αι παρακείμεναι νησίδες, είναι προσηρτημέναι εις το Ελληνικόν Κράτος από της 28ης Οκτωβρίου 1947».

Όχι δε μόνο οι γεωπολιτικοί, αλλά κατ’ εξοχήν και οι γεωεκκλησιαστικοί χάρτες του ίδιου συμπλέγματος νησιών, υπό τον όρο «Δωδεκάνησα» περιλαμβάνουν, στηριζόμενοι σε γεωιστορικά, γεωπολιτικά και πολιτισμικά σαφή δεδομένα, ανυπερθέτως, κατά τα κανονικά θέσμια της Ορθοδόξου Εκκλησίας, το Καστελλόριζο είτε στη Μητρόπολη Ρόδου είτε σήμερα στη Μητρόπολη Σύμης, με τα νησιά Σύμη, Τήλο, Χάλκη και Μεγίστη (Καστελλόριζο). Ο δε Μητροπολίτης Σύμης σήμερα τιτλοφορείται «υπέρτιμος και έξαρχος Νοτίου Αιγαίου Πελάγους».

5. Μας καθησυχάζει πάντως ο κ. ΥΠΕΞ ότι, εντούτοις, το Καστελλόριζο είναι ελληνική επικράτεια. Στο βάθος όμως το στρατηγικό του με το διορατικό και διεισδυτικό βλέμμα του, εποφθαλμιά –και οσφραίνεται όπως η γάτα το ψάρι– όλα τα Δωδεκάνησα όταν γράφει επί λέξει ότι «θα πρέπει να αυξηθεί η εξάρτηση των Δωδεκανήσων από τη μικρασιατική ηπειρωτική πλάκα» (σελ. 235). Πώς όμως; Με σεισμική δόνηση; Με τσουνάμι; Με γέφυρες; Με το εμπόριο; Με τον τουρισμό κ.λπ.;

6. Πολύ δε περισσότερο θα επιθυμούσε όλο το Αιγαίο υπό τον άμεσο εναγκαλισμό-ζώνη επιρροής της πατρίδος του, ως οιονεί περιφερειακής δυνάμεως, όταν γράφει ωσαύτως τα εξής επί λέξει: «Αυτή η θάλασσα-πέρασμα… παρουσιάζει μια πολύπλοκη δομή στο εσωτερικό της, αποτελούμενη από χιλιάδες νησιά, νησίδες και βραχονήσια… Το γεγονός ότι η συντριπτική πλειονότητα των νησιών του Αιγαίου βρίσκεται υπό ελληνική κυριαρχία αποτελεί το σημαντικότερο αδιέξοδο της πολιτικής της εγγύς θαλάσσιας περιοχής της Τουρκίας.

Η βασική πηγή προβλήματος στο Αιγαίο είναι η αγεφύρωτη αντίφαση μεταξύ της γεωλογικής και γεωπολιτικής πραγματικότητας και του ισχύοντος καθεστώτος. Το γεγονός ότι τα νησιά του Αιγαίου είναι φυσική προέκταση της γεωλογικής δομής της Χερσονήσου της Μικράς Ασίας και το ότι ο πολιτικός διαχωρισμός που έχει προκύψει, σε αντίθεση με τις γεωπολιτικές αναγκαιότητες, με τις διεθνείς συνθήκες έχει προσκυρωθεί υπέρ της Ελλάδας παρέχουν το κατάλληλο έδαφος για να αναφύονται διάφορα ζητήματα, όπως η υφαλοκρηπίδα, τα χωρικά ύδατα, ο εναέριος χώρος, η ζώνη FIR, τα πεδία διοικήσεως και ελέγχου και ο εξοπλισμός των νησιών. Η εγγύτητα ενός σημαντικού μέρους των ελληνικών νησιών στη μικρασιατική ακτή σε τέτοιο βαθμό… αξιολογείται από την Τουρκία ως ένα πολύ σοβαρό κενό ασφαλείας» (σελ. 268).

Τα ανωτέρω προς ενημέρωση και προβληματισμό των αρμοδίων του ΥΠΕΞ και της ευαίσθητης κοινής γνώμης. Ευχαριστούμε δε τον καθηγητή-συγγραφέα γιατί μας εξομολογείται το ντέρτι του και μας ανοίγει τα μάτια.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση