Οι κύκλοι της ιστορίας

Η Ιστορία Κύκλους κάνει! Ελλειπτική ατάκα ή πραγματικότητα; Στην αρχαιότερη θρησκεία του κόσμου, το Βενταϊσμό, βρίσκουμε την θεωρία των ιστορικών κύκλων.
Την συναντάμε και στην διδασκαλία διάφορων Ελλήνων φιλοσόφων και στη συνέχεια βλέπουμε να την υποστηρίζουν και οι Θεοσοφιστές του Μεσαίωνα. Μελετώντας την προχωράμε σε μια αναθεώρηση των σύγχρονων ιστορικών αντιλήψεων.
Στη θεωρία των ιστορικών κύκλων υφίσταται η Ιστορία ως ρυθμική – κυκλική – σπειροειδής και ότι συνεχώς μπορεί να μας προσδιορίζει την επιστροφή των ιστορικών γεγονότων.
Έτσι η εμπειρία και μάθηση από το παρελθόν μπορεί να μας διδάξει για το μέλλον. Ποτέ όμως η ιστορία δεν επιστρέφει στο ίδιο ακριβώς σημείο. Αυτό συμβαίνει γιατί η συσσώρευση της ανθρώπινης εμπειρίας επιτρέπει την έστω και αργή εξέλιξη, όχι όμως με γραμμικό τρόπο αλλά με σπειροειδή.
Μια ανάλογη αντίληψη είχαν και ο Πλάτωνας και ο Νίτσε με την Ιστορική θεωρεία των περιτροπών. Όλα τα πράγματα επιστρέφουν, κυκλικά και περιοδικά, στο σημείο της εκκίνησής τους και αλλάζουν μόνο φαινομενικά. Σαν σκιά…!
Σε ένα κείμενο λοιπόν του 1792 με τίτλο «Η εγκαθίδρυση του δεσποτισμού», γραμένο από τον γάλλο επαναστάτη Ζαν Πολ Μαρά, διαβάζουμε… αυτό που ζούμε σήμερα στην χώρα μας!
Ο Μαρά αναφέρεται στην αξιοποίηση των κρίσεων από τους κυρίαρχους και στην καθυστερημένη λαϊκή αντίδραση στα καταστροφικά μέτρα που παίρνουν οι κυβερνώντες για την αντιμετώπισή τους.
Γράφει λοιπόν ο Μαρά: «Μερικές φορές ο ηγεμόνας, για να επιβουλευτεί την ελευθερία περιμένει τη στιγμή της εκδήλωσης μιας ανησυχητικής κρίσης, που έχει προετοιμάσει ο ίδιος· τότε, με το πρόσχημα της φροντίδας για τη σωτηρία του κράτους προτείνει καταστροφικά μέτρα, που τα καλύπτει με το πέπλο της αναγκαιότητας, του κατεπείγοντος, των περιστάσεων, της κακοδαιμονίας των καιρών. Εγκωμιάζει την αγνότητα των προθέσεών του, εκφωνεί μεγάλα λόγια για την αγάπη του δημοσίου συμφέροντος, διαλαλεί τη μέριμνα της πατρικής του αγάπης. Κι αν δει ότι υπάρχει δισταγμός για να γίνουν δεκτές οι προτάσεις του, βάζει αμέσως τις φωνές: Πώς, δεν θέλετε; Ε, τότε βγείτε μόνοι σας από την άβυσσο! Κανείς δεν έχει τη δύναμη να αντισταθεί, κι ο καθένας αφήνεται στο έλεος των πραγμάτων, παρ’ όλο που δεν έχει καμιά αμφιβολία γι’ αυτό που κρύβουν τα μέτρα αυτά, όπου κάτω από το όμορφο περίβλημα βρίσκονται τα πιο μοχθηρά σχέδια. Η παγίδα αποκαλύπτεται όταν δεν υπάρχουν πλέον χρονικά περιθώρια για να αποφευχθεί: τότε ο λαός σαν το λιοντάρι που πέφτει μέσα στα δίχτυα κρυμμένα κάτω από τα φυλλώματα, παλεύει για να τα σπάσει και το μόνο που καταφέρνει είναι να μπλέκεται περισσότερο».
Η Ιστορία Κύκλους κάνει! Ελλειπτική ατάκα ή πραγματικότητα λοιπόν; Η εμπειρία και η μάθηση από το παρελθόν μπορεί να μας διδάξει για το παρόν και το μέλλον!
Σε μας εναπόκειται να… το αποδείξουμε!

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση