H νέα γεωπολιτική σημασία των ρωσικών αγωγών

Του F. William Engdahl*
Η εξωτερική πολιτική της Γερμανίας μοιράζεται μεταξύ, αφενός, των δεσμών που αναπτύχθηκαν με τις ΗΠΑ μετά την αμερικανική "κατοχή" της χώρας κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα και, αφετέρου, των οικονομικών συμφερόντων της σε σχέση με τον ιστορικό εταίρο της, τη Ρωσία. Ο Gerhard Schroeder ενσαρκώνει αυτό το δίλημμα με τον χαρακτηριστικότερο τρόπο. Στο παρελθόν φιλονατοϊκός καγκελάριος, ο Schroeder είναι σήμερα διευθύνων σύμβουλος σε ρωσική κοινοπραξία εταιρειών. Σε γεωπολιτικό επίπεδο, η αντίφαση αυτή απεικονίζεται εύγλωττα στο γερμανικό λιμάνι του Lubmin, κοντά στο Rostock, όπου βρίσκεται σήμερα ο τερματικός σταθμός του γερμανορωσικού αγωγού φυσικού αερίου.

Στη μεταπολεμική ιστορία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, οι Γερμανοί καγκελάριοι συνήθως "εξοντώνονται" από τη στιγμή που επιδιώκουν πολιτικούς στόχους που αποκλίνουν σε μεγάλο βαθμό από την παγκόσμια ατζέντα της Ουάσινγκτον. Στην περίπτωση του Gerhard Schroeder, αυτη η "εξόντωση" ήταν αποτέλεσμα δύο ασυγχώρητων "αμαρτιών". Η πρώτη ήταν η ανοιχτή αντίθεσή του στην εισβολή του 2003 των ΗΠΑ στο Ιράκ. Η δεύτερη, πολύ σοβαρότερη από στρατηγική άποψη, ήταν οι διαπραγματεύσεις του με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν που θα οδηγούσαν στην κατασκευή ενός νέου μεγάλου αγωγού που θα έφερνε στη Γερμανία φυσικό αέριο απευθείας από τη Ρωσία, παρακάμπτοντας την τότε εχθρική προς τους νατοϊκούς Πολωνία. Σήμερα, το πρώτο τμήμα του εν λόγω αγωγού φυσικού αερίου, το Nord Stream, έχει φτάσει στην παράκτια πόλη Lubmin του Mecklenburg-Vorpommern στη Βαλτική Θάλασσα, καθιστώντας έτσι το Lubmin σε γεωπολιτικό κομβικό σημείο για την Ευρώπη και τη Ρωσία.

Ο Gerhard Schroeder στην πραγματικότητα οφείλει την θέση του στην χαμηλών τόνων, αλλά ουσιαστική υποστήριξη του προέδρου των ΗΠΑ Bill Clinton, ο οποίος, σύμφωνα με πηγές μέσα από το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Γερμανίας, απαίτησε να σχηματιστεί ένας συνασπισμός σοσιαλιστών και πρασίνων υπό τον Schroeder, που αν εκλεγόταν, θα υποστήριζε ένα αμερικανο-νατοϊκό πόλεμο εναντίον της Σερβίας το 1999. Η Ουάσινγκτον ήθελε να θέσει τέρμα στην εποχή του Helmut Kohl. Tο 2005, ωστόσο, ο Schroeder είχε εξελιχθεί σε υπερβολικά "φιλογερμανό" πολιτικό κατά την Ουάσινγκτον και, σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση Μπους έστρεψε την ιδιαίτερη προσοχή της στην υποστήριξη ενός διαδόχου του.

Η τελευταία πράξη του Schroeder ως καγκελαρίου ήταν η έγκριση ενός γιγαντιαίου αγωγού φυσικού αερίου, που θα ονομαζόταν Nord Stream, και θα ξεκινούσε από το λιμάνι Vyborg στη Ρωσία, κοντά στα φινλανδικά σύνορα και θα κατέληγε στο Lubmin της Γερμανίας. Mε τη λήξη της πολιτικής του θητείας, ο Schroeder έγινε πρόεδρος του Nord Stream AG, μιας κοινοπραξίας μεταξύ της κρατικής ρωσικής εταιρείας Gazprom και τωνγερμανικών εταιρειών E.ON-Ruhrgas και BASF-Wintershall. Αύξησε επίσης τη δημόσια κριτική του στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, κατηγορώντας τη Γεωργία, το πελατειακό κράτος των ΗΠΑ στον Καύκασο, για την υποκίνηση του πολέμου στη Νότια Οσετία το 2008.

Το 2006, ο νεο-συντηρητικός υπουργός εξωτερικών της Πολωνίας, Radoslaw Sikorski, στενός σύμμαχος της Ουάσινγκτον, παρομοίωσε την κοινοπραξία του Nord Stream με το σύμφωνο μεταξύ Ναζί και Σοβιετικών το 1939. Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, πολιτική της Ουάσινγκτον ήταν να προωθήσει την Πολωνία ως σφήνα που θα συντελούσε στο μπλοκάρισμα μιας στενότερης ρωσογερμανικής οικονομικής και πολιτικής συνεργασίας, μιας προσπάθειας που θα περιελάμβανε την απόφαση να εγκατασταθεί σε πολωνικό έδαφος αμερικανική βάση αντιπυραυλικής άμυνας και, πρόσφατα, πύραυλοι Πάτριοτ, στραμμένοι προς τη Ρωσία.

Αυτό το μήνα, παρά την έντονα επικριτική στάση της Πολωνίας και άλλων χωρών, το σχέδιο Schroeder για το Nord Stream ολοκλήρωσε τον πρώτο μεγάλο στόχο του όταν το πρώτο από τα δύο τμήματα του αγωγού κατέληξε στο Lubmin, ακριβώς όπως προέβλεπε το χρονοδιάγραμμα. Όταν το δεύτερο τμήμα ολοκληρωθεί στα τέλη αυτού του μήνα και ο αγωγός τεθεί σε λειτουργία στα τέλη του 2011, θα είναι ο μεγαλύτερος υποθαλάσσιος αγωγός φυσικού αερίου στον κόσμο, μεταφέροντας 55 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου σε όλη την Ευρώπη κάθε χρόνο. Η υποθαλάσσια διαδρομή διασχίζει τα χωρικά ύδατα και τις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες της Φινλανδίας, της Σουηδίας, της Δανίας και της Γερμανίας, παρακάμπτοντας την Πολωνία και τις Βαλτικές χώρες της Εσθονίας, της Λετονίας και της Λιθουανίας.

Από το Lubmin, όπου θα βρίσκεται ο σταθμός μεταφόρτωσης, ο αγωγός OPAL θα διανύει 470 χιλιόμετρα μέσω Σαξονίας για να καταλήξει στα τσεχικά σύνορα. Άλλες δυτικές διαδρομές αγωγών θα φέρνουν ρωσικο φυσικό αέριο μέσω των αγωγών που ήδη υπάρχουν στην Ολλανδία, στη Γαλλία και στο Ηνωμένο Βασίλειο, αυξάνοντας έτσι σημαντικά τις ενεργειακές σχέσεις μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας, μια εξέλιξη που δεν χαιρετίστηκε από την Ουάσινγκτον. Η γαλλική GDF Suez, πρώην Gaz de France, μόλις αγόρασε μερίδιο 9% στη Nord Stream AG και η ολλανδική εταιρεία φυσικού αερίου NV Nederlandse Gasunie έχει το 9%, εξασφαλίζοντας στο έργο ευρεία συμμετοχή της ΕΕ, που ισοδυναμεί με ένα σημαντικό γεωπολιτικό επίτευγμα για την κυβέρνηση Πούτιν-Μεντβέντεφ και προκαλεί την έντονη αντίδραση των ΗΠΑ. Το Nord Stream έχει πλέον εξασφαλίσει μακροπρόθεσμες συμφωνίες προμήθειας φυσικού αερίου για τη Δανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τις Κάτω Χώρες και το Βέλγιο, καθώς και για τη Γερμανία.

Οι αγωγοί Nord και South Stream
Η Gazprom προχωρά επίσης ένα δεύτερο μεγάλο έργο αγωγού φυσικού αερίου, το South Stream, που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τη νότια ακτή της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα μέχρι τη Βουλγαρία, για να καταλήξει τελικά στην Ιταλία. Στις 7 Ιουλίου, η βουλγαρική κυβέρνηση συμφώνησε, ύστερα από μακρές διαπραγματεύσεις, να συμμετάσχει στο έργο South Stream της Gazprom.

Ο αγωγός φυσικού αερίου South Stream θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στη Δυτική Ευρώπη, παρακάμπτοντας την Ουκρανία, όπου η Ουάσινγκτον τα τελευταία χρόνια έχει καταβάλει σημαντική προσπάθεια προκειμένου να ωθήσει τη χώρα προς μια αντιρωσική, φιλονατοϊκή θέση. Επί σοβιετικής εποχής, οι οικονομίες των δύο χωρών λειτουργούσαν ως μια ολοκληρωμένη οντότητα, και οι περισσότεροι ρωσικοί αγωγοί φυσικού αερίου περνούσαν από ουκρανικά εδάφη για να καταλήξουν στη Δυτική Ευρώπη. Με την υποκινούμενη από τους Αμερικανούς "Πορτοκαλί Επανάσταση" τον Ιανουάριο του 2005, που έφερε τον "υπάλληλο" της Ουάσινγκτον Viktor Yushchenko στην εξουσία και την εγκαινίαση μιας φιλονατοϊκής και αντιρωσικής πολιτικής από μέρους της Ουκρανίας, η Μόσχα έγινε ιδιαίτερα ευάλωτη. Οι πρόσφατες εκλογές στη χώρα έχουν σημαντικά χαλαρώσει τις εντάσεις μεταξύ Μόσχας και Κιέβου, καθώς ο νέος Πρόεδρος, Viktor Yanukovych, έχει φροντίσει ώστε η Ουκρανία να τηρεί μια πιο ουδέτερη στάση και ίσες αποστάσεις ανάμεσα στη Μόσχα και το ΝΑΤΟ, διατηρώντας δεσμούς και με τους δύο. Το ηπειρωτικό τμήμα του αγωγού φυσικού αερίου South Stream, που εκμεταλλεύεται από κοινού η ρωσική Gazprom και η ιταλική Eni, θα περάσει από την ηπειρωτική Ρωσία και θα διασχίσει τη Μαύρη Θάλασσα για να καταλήξει στη βουλγαρικές ακτές. Σύμφωνα με τη νέα συμφωνία με τη Βουλγαρία, οι προϋπάρχοντες αγωγοί φυσικού αερίου σε βουλγαρικό έδαφος θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για τη διέλευση.

Από την άλλη πλευρά, η Ουάσινγκτον έχει ασκήσει σημαντικές πιέσεις στις χώρες της ΕΕ καθώς και στην Τουρκία, με σκοπό την κατασκευή εναλλακτικού αγωγού, αντί του South Stream της Ρωσίας, που θα ονομάζεται Nabucco και θα αχρηστέψει το ρωσικό έργο. Μέχρι σήμερα, ωστόσο, το Nabucco έχει μικρή υποστήριξη μέσα στην ΕΕ και διαθέτει ανεπαρκείς πηγές φυσικού αερίου για την λειτουργία του αγωγού.

Η ολοκλήρωση του South Stream θα σφυρηλατήσει ισχυρούς γεωπολιτικούς δεσμούς μεταξύ των χωρών της ΕΕ, της Κεντρικής Ευρώπης και της Ρωσίας, κάτι που θα ισοδυναμούσε με γεωπολιτικό εφιάλτη για την Ουάσιγκτον. Πάγια πολιτική των ΗΠΑ από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και μετά ήταν να κυριαρχεί στη Δυτική Ευρώπη, ενισχύοντας τον ψυχρό πόλεμο με τη Σοβιετική Ένωση, ενώ μετά το 1990, επέκτεινε το ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά, έως τα σύνορα της Ρωσίας. Μια όλο και πιο ανεξάρτητη Δυτική Ευρώπη, ωστόσο, που θα κοιτάζει προς τα ανατολικά και όχι προς την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, θα μπορούσε να σημάνει μια μεγάλη ήττα για τη συνεχιζόμενη κυριαρχία των ΗΠΑ ως "μοναδικής υπερδύναμης».

Έτσι, εν αγνοία του, το όμορφο παραθαλάσσιο θέρετρο του Lubmin στη βορειοανατολική Γερμανία, εκ των πραγμάτων έχει καταστεί σημαντικός άξονας των γεωπολιτικών δρώμενων μεταξύ Ουάσινγκτον και Ευρασίας, είτε το συνειδητοποιούν οι πολίτες του είτε όχι.

* Ο F. William Engdahl είναι συγγραφέας των βιβλίων "Θεοί του χρήματος: η Γουώλ Στρητ και ο θάνατος του αμερικανικού αιώνα" και "Κυριαρχία σε όλο το φάσμα: η δημοκρατία του ολοκληρωτισμού στη νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων". Σε άλλα βιβλία του συγκαταλέγονται: "Οι σπόροι της καταστροφής: η κρυφή ατζέντα της γενετικής μηχανικής" και "Ένας αιώνας πολέμων: η αγγλοαμερικανική πολιτική των υδρογονανθράκων και η νέα παγκόσμια τάξη".

Πηγή

Η μετάφραση του κειμένου έγινε από την μεταφραστική ομάδα του ιστολογίου μας

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση