Ευρωπαϊκή Ένωση και νεο-οθωμανική Τουρκία

Του Μανώλη Στεργιούλη
Κατά το τελευταίο διάστημα, οι συζητήσεις για μη ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση εντείνονται. Πολλοί αναλυτές ισχυρίζονται ότι η είσοδος της χώρας αυτής στην ευρωπαϊκή οικογένεια θα προκαλέσει πολλές συνέπειες, από τις οποίες η σοβαρότερη θα είναι η αλλοίωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η εκτροπή από τους στόχους και τους σκοπούς συγκρότησής της.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που θέτουν το απλό ερώτημα: Αφού το 95% του τουρκικού εδάφους βρίσκεται στην Ασία, αφού η Τουρκία δεν είναι ευρωπαϊκή χώρα, γιατί πρέπει να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Και γιατί, αν ενταχθεί η Τουρκία, να μην ακολουθήσουν οι χώρες του Καυκάσου και της Βόρειας Αφρικής;
Τα ερωτήματα αυτά, αλλά και όσα άλλα απορρέουν από το γενικότερο κλίμα δυσπιστίας που διαμορφώνει η Τουρκία με τους γείτονές της, δεν είναι δυνατό να παρακαμφθούν χωρίς προβληματισμό.
Η Τουρκία θέλει να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ συνεχίζει να περιφρονεί τη διεθνή νομιμότητα. Θέλει να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αν και δεν δείχνει διατεθειμένη να εφαρμόσει πολιτική προσαρμογής στα ευρωπαϊκά κεκτημένα. Από τη μια κατέχει το 37% του εδάφους της Κύπρου, προβάλλει εξωφρενικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο και τη Θράκη, απειλεί με πόλεμο την Ελλάδα, κρατά σταυρωμένο το Οικουμενικό Πατριαρχείο, παραβιάζει συστηματικά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες και από την άλλη παρουσιάζεται ως χώρα που ενδιαφέρεται για την ειρήνη και τη διεθνή συνεργασία.
Όλα αυτά, όμως, φαίνεται ότι λαμβάνονται υπόψη από τους ευρωπαϊκούς λαούς, αφού, σύμφωνα με δημοσιευθείσες στατιστικές, μόνο το 1/3 των Ευρωπαίων τάσσεται υπέρ της εισόδου της Τουρκίας στην Ένωση, αλλά και μερικές χώρες δεν την ευνοούν.
Αυτό το συνειδητοποιεί η Άγκυρα και εφαρμόζοντας εξωτερική πολιτική, που εκπορεύεται από το δόγμα του νεο-οθωμανισμού, προσπαθεί να πείσει ότι οι φιλίες της προς Ανατολάς μπορούν να αξιοποιηθούν και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Διαπραγματεύεται και με τις Η.Π.Α. και με την Ε.Ε., ενώ παράλληλα, τον τελευταίο καιρό, ο Υπουργός Εξωτερικών Νταβούτογλου έκανε επίθεση φιλίας στη Συρία, επισκέφθηκε το ιρακινό Κουρδιστάν και βελτίωσε τις σχέσεις με την Αρμενία. Πρόσφατα, επίσης, επισκέφθηκε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και δεν παρέλειψε να κάνει επίμονες αναφορές για τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας του.
Αλλά και ο Πρωθυπουργός Ερντογάν, σε κάθε ευκαιρία, διακηρύσσει ότι η χώρα του συνεργάζεται και με τη Δύση και με την Ανατολή. Αυτή η πολιτική ασφαλώς έρχεται ως αποτέλεσμα των εμποδίων που ορθώνονται στο δρόμο της Τουρκίας προς την Ευρώπη. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο προσπαθεί να κρατήσει ανοικτές θύρες προς όλες τις κατευθύνσεις. Βεβαίως, κύκλοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης επισημαίνουν ότι η γεωπολιτική θέση της Τουρκίας είναι σημαντική, αλλά αυτό δεν μπορεί να την απαλλάξει από την υποχρέωσή της να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις και αλλαγές, ώστε να εκπληρώσει τα κριτήρια ένταξης.
Στην Ελλάδα όμως και στην Κύπρο, κανένας προβληματισμός δεν διατυπώνεται για την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. Απεναντίας υποστηρίζεται ενθέρμως η απρόσκοπτη προσχώρησή της, με το επιχείρημα ότι θα αναγκασθεί να αλλάξει πολιτική στο Κυπριακό πρόβλημα, αλλά και στις σχέσεις της με την Ελλάδα. Η θέση αυτή όμως της Ελλάδας και της Κύπρου πρέπει να επανεκτιμηθεί και να εξετασθεί η χάραξη «κόκκινης γραμμής» στην ευρωπαϊκή πορεία της γείτονος.
* Φιλόλογος, Προϊστάμενος 2ου Γραφείου Β΄ Δ/νσης, Β/βάθμιας Εκπ/σης Αθηνών
Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση