Σαακασβίλι, ο απρόβλεπτος

Η πορεία του από το δικηγορικό γραφείο της Ν. Υόρκης στον προεδρικό θώκο της Γεωργίας

Του Σταύρου Τζίμα

Στις αρχές του 1995, ο Εντβαρντ Σεβαρντνάτζε είχε εδραιωθεί στην προεδρική εξουσία όπου τον έφεραν το 1992 οι στρατηγοί ανατρέποντας τον εκλεγμένο, εθνικιστή Σβιαντ Γκαμσαχουρντία και αναζητούσε φερέλπιδες πολιτικούς για να ενισχύσουν την επιχείρηση οικοδόμησης και συγκρότησης ενός σύγχρονου και δημοκρατικού κράτους, στα δυτικά πρότυπα. Ανέθεσε τότε στον στενό του συνεργάτη και πρόεδρο της Βουλής, Ζουράμπ Σβάνια, να βρει και να «στρατολογήσει» στην πολιτική «νέους ταλαντούχους Γεωργιανούς».

Εκείνος σκέφτηκε και πρότεινε αμέσως στον πανίσχυρο τότε πρόεδρο ένα νεαρό καλό του φίλο που ζούσε και εργαζόταν στις ΗΠΑ. Είχε όλα τα προσόντα για να σταδιοδρομήσει, με λίγη βοήθεια, στην πολιτική και να βοηθήσει την πατρίδα του: απόφοιτος της Σχολής Διεθνούς Δικαίου του πανεπιστημίου του Κιέβου, υπότροφος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ με νομικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και διδακτορικό από το Τζορτζ Ουάσιγκτον, εργαζόταν σε δικηγορικό γραφείο της Νέας Υόρκης. Το όνομα αυτού Μιχαήλ Σαακασβίλι, γεννημένος στις 21 Δεκεμβρίου 1967 στην Τιφλίδα, γνώστης επτά ξένων γλωσσών, ο οποίος επέστρεψε στη Γεωργία όπου τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου εξελέγη βουλευτής με το κόμμα του Σεβαρντνάτζε.

Γρήγορη αναρρίχηση

Η πορεία του έκτοτε υπήρξε εντυπωσιακή. Αναρριχήθηκε γρήγορα σε υπουργικούς θώκους, επέδειξε ενδιαφέρον έργο, συναγωνιζόμενος σε δημοφιλία τον πρόεδρο Σεβαρντνάτζε, ενώ το 1997 αναδείχθηκε από ένα πάνελ δυτικών δημοσιογράφων και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως ο «άνδρας της χρονιάς»!

Ο φιλόδοξος νεαρός όμως ένιωθε να ασφυκτιά κάτω από τον έμπειρο και ισορροπιστή Σεβαρντνάτζε και με σημαία την καλπάζουσα διαφθορά ξεκίνησε αγώνα για την ανατροπή του. Κάπου εκεί στον αφρό των διαδηλώσεων της αντιπολίτευσης, προς τα τέλη του 2003, οι οποίες οδήγησαν στην αποκαλούμενη «επανάσταση των Ρόδων», τον ανακάλυψαν οι δυτικοί.

Οι Αμερικανοί κυρίως, αλλά και κάποιοι Ευρωπαίοι, είδαν στο πρόσωπό του τον ηγέτη που χρειάζονταν σε μια περιοχή υψίστης στρατηγικής σημασίας για τη διέλευση των αγωγών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου της Κασπίας. Τον ενίσχυσαν, λοιπόν, απροκάλυπτα και αφού πέτυχε τη σχεδόν βίαιη εκδίωξη του πολιτικού του ευεργέτη από την εξουσία, εξελέγη τον Ιανουάριο του 1997 πρόεδρος της Γεωργίας με το… μπρεζνιεφικό 96% των ψήφων!

Μεταρρυθμίσεις

Ορμητικός ο νεαρός ηγέτης, προχώρησε σε μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό, κατάφερε πλήγματα κατά της διαφθοράς, έφερε σοβαρές δυτικές επενδύσεις στη φτωχή χώρα του, βελτίωσε τις υποδομές και τα οδικά δίκτυα και, το σπουδαιότερο, έβαλε πλώρη για το ΝΑΤΟ ή μάλλον άνοιξε τις πύλες για την εγκατάσταση του ΝΑΤΟ στον Καύκασο.

Δεν είχε υπολογίσει όμως σωστά τον ρωσικό παράγοντα ή ίσως τον υποτίμησε ποντάροντας στη δυτική υποστήριξη. Ζούσε το μεθύσι της υψηλής δημοφιλίας του στο εσωτερικό και της γενναίας οικονομικής, στρατιωτικής και πολιτικής υποστήριξης των ΗΠΑ και αυτό τον κατέστησε αλαζόνα και υπερόπτη σε σημείο που να τρέφει φιλοδοξίες ότι θα επαναφέρει διά των όπλων στην τάξη τις αποσχισθείσες από τη Γεωργία ρωσόφιλες περιοχές της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας.

Προς τούτο έφερε Αμερικανούς στρατιωτικούς συμβούλους που οργάνωσαν και εκπαίδευσαν έναν αξιόμαχο στρατό, προμηθεύτηκε σύγχρονα όπλα από τις ΗΠΑ, την Ουκρανία και το διεθνές εμπόριο και άρχισε να «δείχνει τα δόντια» στους Ρώσους που τον είχαν κατατάξει ως τον υπ’ αριθμόν ένα εχθρό τους στον Καύκασο. Η πρώτη σοβαρή κρίση στις σχέσεις του με το Κρεμλίνο εκδηλώθηκε το 2005, όταν ο Σαακασβίλι συνέλαβε και απέλασε από την Τιφλίδα, με την κατηγορία της κατασκοπείας, Ρώσους αξιωματικούς προκαλώντας την έντονη αντίδραση της Μόσχας.

Ο Πούτιν έστειλε πίσω χιλιάδες Γεωργιανούς, επέβαλε εμπάργκο στα γεωργιανά προϊόντα και προειδοποίησε τον «αντισυμβατικό, σκανδαλώδη και απρόβλεπτο», όπως τον χαρακτήρισαν τα ρωσικά ΜΜΕ, ηγέτη να μην παίζει με τη φωτιά. Από μια διάσκεψη στη Φινλανδία, μάλιστα, έκανε λόγο για τον κίνδυνο η απερισκεψία του Γεωργιανού ηγέτη να προκαλέσει «λουτρό αίματος» στον Καύκασο. Αυτός όμως συνέχιζε απτόητος, αγνοώντας ή αδυνατώντας να ερμηνεύσει σωστά τα μηνύματα του Κρεμλίνου, αλλά και των δυτικών φίλων του που του συνιστούσαν εγκράτεια.

Η εικόνα του παρορμητικού ηγέτη άρχισε να θολώνει στην Ουάσιγκτον και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες το περασμένο φθινόπωρο, όταν επανεξελέγη πρόεδρος σε κλίμα πρωτοφανούς βίας και νοθείας. Από τον Μάιο οι γεωργιανο-ρωσικές σχέσεις επιδεινώθηκαν και πάλι με αφορμή τη Νότια Οσετία, αλλά το επεισόδιο της κατάρριψης στη συνέχεια από τους Γεωργιανούς μη επανδρωμένου ρωσικού κατασκοπευτικού αεροσκάφους, λειτούργησε ως σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.

Καταστροφική επιλογή

Εχθροπραξίες χαμηλής έντασης σημειώνονταν ήδη όταν τον Ιούνιο ο Σαακασβίλι μετέβη στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, όπου φέρεται να έλαβε σαφή προειδοποίηση να μην κινηθεί στρατιωτικά εναντίον της Νότιας Οσετίας ή της Αμπχαζίας… Πίστευε ότι θα καταφέρει συντριπτικό πλήγμα στην πανίσχυρη στρατιωτική μηχανή των Ρώσων ή μήπως νόμισε ότι θα αναγκάσει το ΝΑΤΟ να κινηθεί για να αποτρέψει την βέβαιη αντίδραση της Μόσχας; Ο,τι και αν σκέφθηκε η επιλογή του ήταν τυχοδιωκτική και καταστροφική. Εσυρε τη χώρα του σ’ ένα χαμένο «από χέρι» πόλεμο και την γύρισε πολλά χρόνια πίσω, ενώ εξαιτίας του οι αμερικανορωσικές σχέσεις κινδυνεύουν να βυθιστούν στους πάγους της Σιβηρίας.

Ο ίδιος μετά τη συντριβή έσπευσε να δηλώσει ότι οι Ρώσοι, οι οποίοι τον θεωρούν «ψυχοπαθή», σχεδιάζουν να τον ανατρέψουν. Ενδεχομένως να μη χρειαστεί να το κάνουν οι εχθροί του, αφού το άστρο του άρχισε ήδη να τρεμοσβήνει στα μάτια των δυτικών φίλων και υποστηρικτών του.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση